Gdynianie prof. Maria Sołtysik, autorka 3 monografii i ponad 80 artykułów naukowych oraz dr Waldemar Affelt, badacz i popularyzator wiedzy o zabytkach z Polski i świata zostali laureatami tegorocznej edycji prestiżowej Nagrody im. Profesora Jana Zachwatowicza przyznawanej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań i konserwacji zabytków oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Nagrodę wręczyli Generalny Konserwator Zabytków dr Jarosław Sellin i prof. Bogusław Szmygin, Prezes PKN ICOMOS.
Nagroda Generalnego Konserwatora Zabytków i PKN ICOMOS im. Profesora Jana Zachwatowicza, przyznawana jest za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań i konserwacji zabytków oraz ochrony dziedzictwa kulturowego i należy do najbardziej prestiżowych wyróżnień w tej dziedzinie. Nagroda została ustanowiona na 100–lecie urodzin prof. Jana Zachwatowicza (2000 r.) i jest formą uczczenia dorobku naukowego i dokonań w dziedzinie ochrony zabytków jednego z najwybitniejszych polskich architektów-konserwatorów.
W tym roku kapituła nagrody przyznała ją gdyńskim badaczom, którzy od lat popularyzują wiedzę na temat zabytkowej tkanki Gdyni: prof. dr hab. inż. arch. Marii Sołtysik – autorce 3 autorskich monografii oraz ponad 80 artykułów naukowych i wielu publikacji popularno-naukowych oraz dr inż. Waldemarowi Affeltowi – badaczowi i popularyzatorowi wiedzy o zabytkach z Polski i całego świata.
Laureaci odebrali nagrody podczas dorocznej konferencji Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS na Zamku Królewskim w Warszawie z rąk Generalnego Konserwatora Zabytków dr Jarosława Sellina i prof. Bogusława Szmygina, Prezesa PKN ICOMOS.
O laureatach
Prof. dr hab. inż. arch. Maria Jolanta Sołtysik jest pracownikiem naukowym i dydaktycznym Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Od początku specjalizowała się w dziedzinie historii architektury powszechnej, a w szczególności w historii i ochronie dziedzictwa architektury XX wieku, w tym architektury Gdyni. Prowadzona przez nią aktywna działalność badawcza oraz publikacyjna doprowadziła do wyodrębnienia specyficznego zjawiska w dziejach architektury, jakim jest „gdyński modernizm”. Jej pionierskie prace dotyczące tej tematyki dały podstawę i zainspirowały całą serię studiów, projektów i opracowań konserwatorskich obejmujących to zagadnienie i stanowiących już dziś pewną specjalną gałąź wiedzy. Jest autorką trzech książek: „Gdynia – miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura” – pierwszej architektonicznej monografii Gdyni; „Na styku dwóch epok. Architektura gdyńskich kamienic okresu międzywojennego” i „Orłowo – perła międzywojennej Gdyni. Dzieje i architektura”. Po przedstawieniu trzeciej monografii otrzymała w 2016 roku tytuł naukowy profesora. Maria Jolanta Sołtysik jest też autorką ponad 80 artykułów naukowych i bardzo wielu artykułów popularno-naukowych.
Doktor inż. Waldemar Jerzy Affelt posiada wiedzę techniczną zdobytą podczas poprzedniej pracy w firmie budowlanej, która dała mu praktyczną znajomość właściwości dawnych i nowych wyrobów budowlanych oraz procesów zachodzących w tkance zabytkowej historycznych obiektów. Po ukończeniu studiów podyplomowych i odbyciu wielu zagranicznych kursów konserwatorskich rozwinął mało poznaną dziedzinę nazwaną przez niego techno-estetyką oraz rozwinął aksjologiczne podstawy zabytkoznawczego wartościowania technofaktów – jak nazywa wszelkie obiekty materialne niebędące przedmiotami sztuki. Jego zaangażowanie w sprawy dziedzictwa niematerialnego uczyniło go wrażliwym na takie ich aspekty jak wiedza praktyczna i umiejętności rzemieślników i ich kompetencje wykonawcze, zwyczaje i tradycje środowiska pracy oraz treści i znaczenia zasobów historycznego krajobrazu. Jego sukcesem, jako autora stosownego wniosku było uznanie w 2004 r. mostu na Wiśle w Tczewie za wybitny Międzynarodowy Zabytek Techniki przez Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Budownictwa oraz umieszczenie go na światowej liście arcydzieł inżynierii budowlanej. Brał udział w procesie ochrony prawnej zabytkowej warzelni soli w Ciechocinku oraz majątku byłej Stoczni Gdańskiej, które ostatecznie zostały uznane przez Prezydenta RP za Pomniki Historii. Artykuły i książki Affelta są cennym źródłem informacji dla pracowników służb ochrony zabytków i interesariuszy dziedzictwa techniki.
Przemysław Kozłowski
Źródło: PKN ICOMOS
