30 września przypada Międzynarodowy Dzień Tłumacza. Z tej okazji Instytut Kultury Miejskiej razem z Biblioteką Sopocką i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury zapraszają na wydarzenia związane z tematyką przekładu oraz aktualną sytuacją polityczną i społeczną. 29 i 30 września zaplanowano spotkania na temat literatury słowiańskiej w Kazachstanie, doświadczeniach tłumaczenia tekstów wojennych oraz przekładów kultowych książek.
– W czasie dwóch debat w Gdańsku tłumacze i tłumaczki porozmawiają o pozycji rodzimej literatury współczesnej i literatury światowej w Kazachstanie oraz o niezwykłym i często bolesnym doświadczeniu pracy z tekstem koncentrującym się wokół wojny. Na spotkaniu autorskim w Sopocie wspólnie z zaproszoną gościnią zmierzymy się z problemem przekładu literackiej klasyki – opowiada Marcin Haftkowski z Instytutu Kultury Miejskiej.
29 września, Instytut Kultury Miejskiej, ul. Długi Targ 39/40, Gdańsk
- godz. 18.00 Tłumacząc Wschód: wielokulturowy tygiel z perspektywy językowo-przekładowej. Rozmowa z Jurijem Serebrianskim o literaturze słowiańskiej w Kazachstanie. Prowadząca Marta Zielińska.
Jurij Serebriansky opowie o pozycji rodzimej literatury współczesnej i literatury światowej w Kazachstanie. Przedstawi aktualne tendencje językowe, specyfikę pracy środowiska tłumaczy w kraju, w którym żyje ponad 130 mniejszości narodowych. Pisarz przedstawi także genezę wyboru ostatniego ze swych tłumaczeń – „Valce Melancolique”, powieści pisarki ukraińskiej Olgi Kobylyanskiej. Marta Zielińska przybliży unikalną na skalę światową sytuację językową w systemie edukacji wielonarodowościowego Kazachstanu.
- godz.19:30 Tłumacząc wojnę: przekłady doświadczeń walczących, obserwujących i tych, którzy tylko starają się przeżyć. Rozmowa z udziałem tłumaczy: Zofii Szachnowskiej-Olesiejuk, Tomasza S. Gałązki i Jacka Giszczaka. Prowadząca Natalia Soszyńska.
Podczas debaty gościnie i goście spróbują opowiedzieć, jak niezwykłym i często bolesnym jest doświadczenie pracy z tekstem koncentrującym się wokół wojny. Czy język doświadczeń wojennych jest uniwersalny? Czy trauma wypowiedziana na wzgórzach Iranu potrafi odpowiednio wybrzmieć w językach europejskich? Czy wojna jest inna dla kobiet i dla mężczyzn? Jak powiedzieć o końcu świata: po prostu chciałam/chciałem przeżyć? Zapraszamy na debatę, w której będzie można usłyszeć o języku, jakim posługuje się wojna.
30 września, Biblioteka Sopocka, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot
- godz. 18.00 Myśleć „Małym Księciem”. Spotkanie autorskie z dr Martyną Lemańczyk
Jak przełożyć na nowo książkę-legendę? Co robi tłumacz stojący przed zadaniem przetłumaczenia na nowo rady Lisa, którą od lat znamy w formie: „Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”? O tych i innych wyzwaniach związanych z nowym przekładem „Małego Księcia” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego z dr Martyną Lemańczyk porozmawia Ewa Lewandowska.
Spotkanie odbędzie się w ramach projektu „Przejęzyczeni. Klasyka: Reaktywacja” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Biogramy
Jurij Serebriansky – urodzony w Kazachstanie tłumacz literacki z języków polskiego, angielskiego i ukraińskiego, jego językiem docelowym jest rosyjski. Ma w dorobku kilka książek prozatorskich i poetyckich.
Marta Zielińska – z zawodu jest nauczycielką języka polskiego i literatury. Przez wiele lat, skierowana przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, pracowała jako nauczyciel języka polskiego i kultury polskiej wśród Polonii w Kazachstanie, gdzie realizowała działania promocyjne na rzecz krzewienia kultury polskiej we współpracy z placówkami dyplomatycznymi, instytucjami oświaty i kultury oraz biznesu na całym świecie.
Zofia Szachnowska-Olesiejuk – absolwentka filologii angielskiej oraz translatoryki na Uniwersytecie Gdańskim. Tłumaczeniami literackimi zajmuje się od czternastu lat. W jej dorobku translatorskim znajduje się około 30 przekładów, obejmujących zarówno beletrystykę, jak i literaturę popularnonaukową, są wśród nich także teksty poetyckie, utwory muzyczne, adaptacje sceniczne i libretto broadwayowskiego musicalu. Od 2021 roku przewodnicząca Oddziału Północnego Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Tomasz S. Gałązka – historyk, ukończył Uniwersytet Gdański i norweski Universitetet i Bergen (a wcześniej najlepszy ogólniak w całym Szczytnie). Z polskiego na angielski tłumaczył prace historyczne dotyczące dziejów i zagłady Żydów polskich, z angielskiego na polski około 20 powieści i pozycji z literatury faktu oraz około 100 opowiadań dla wielu wydawnictw i czasopism.
Jacek Giszczak – studiował polonistykę na KUL i literaturę współczesną na Sorbonie. Przełożył ponad sześćdziesiąt książek autorów francuskich i frankofońskich, a także autorów z Afryki i Antyli. Jest laureatem nagrody imienia Ryszarda Kapuścińskiego (2010), nagrody „Literatury na Świecie” (2015), nagrody artystycznej Miasta Lublin (2016), kawalerem francuskiego Orderu Sztuki i Literatury (2015). Opublikował Wiersze żebrane (Paryż 1988), oraz powieści Szosa warszawska (Czytelnik 1995) i Fladry, gazele, żyrafy (Wydawnictwo Literackie 2006).
Natalia Soszyńska – mieszka i pracuje w Gdańsku. Jest creative copywriterką i promotorką czytelnictwa. Prowadzi agencję reklamową Wszystkie Litery i Gdański Klub Książki, pracuje przy organizacji festiwali literackich (Literacki Sopot 2016-2019, Gdańskie Targi Książki) oraz akcjach charytatywnych dla migrantów i ofiar wojny w Ukrainie. Jest podwójną laureatką konkursu zorganizowanego przez Dom Kultury w Łodzi „Dekameron 2020| na opowiadanie. Zdobyła European Design Award 2019 i DNA Paris Award za pracę kreatywną w projektach z gdańskim TOFU Studio.
Martyna Lemańczyk – z wykształcenia polonistka i dziennikarka (UAM Poznań), doktor nauk humanistycznych, naukowo zajmuje się kubizmem literackim oraz porównaniem polskiej, czeskiej i francuskiej wczesnej awangardy w literaturze i sztuce. Studiowała podyplomowo historię sztuki. Tłumaczka, literaturoznawczyni, redaktorka, recenzentka, kuratorka. Teksty i przekłady publikowała m.in. w „Czasie Kultury”, „Muzyce w Mieście”, „Porównaniach”, „Slavii Occidentalis”. Od 2009 współpracuje z Przeglądem Filmowym „Kino na Granicy” (Cieszyn/Český Těšín). Pochodzi z Kaszub, mieszkała w Paryżu i w Pradze. Fotografka, pasjonatka fotografii tradycyjnej. Kocha morze.
Marta Bańka
Instytut Kultury Miejskiej
