Szalejąca inflacja, wzrost cen energii elektrycznej i paliw, podwyżki wynagrodzeń oraz ubytki w budżecie wynikające z nowych przepisów podatkowych to główne czynniki, które powodują drastyczny wzrost kosztów związanych z organizacją transportu publicznego w Gdańsku. Dla władz miasta priorytetem jest utrzymanie wysokiej jakości usług oraz dalszy rozwój komunikacji zbiorowej. W tej sytuacji jedynym wyjściem jest zmiana taryfy i zwiększenie wpływów ze sprzedaży biletów. W środę Piotr Borawski, zastępca prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu przedstawił szczegóły propozycji zmian taryfowych, które miałby obowiązywać w Gdańsku od 1 czerwca.
– W tej kadencji, komunikacja miejska w Gdańsku stała się dla władz samorządowych absolutnym priorytetem – mówi Piotr Borawski, zastępca prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu. – We wszystkich badaniach opinii publicznej, a prowadzimy je dosyć regularnie, reprezentatywna grupa mieszkańców naszego miasta widzi zdecydowaną poprawę w komunikacji miejskiej.
Wzrost jakości transportu
W ostatnich latach podróżni odczuli znaczącą poprawę w funkcjonowaniu gdańskiej komunikacji miejskiej. Pojawiły się nowe autobusy i tramwaje. Tylko w ciągu ostatnich trzech lat do gdańskiej floty dołączyły 94 nowe autobusy Mercedes Citaro o najbardziej restrykcyjnej normie emisji spalin Euro VI oraz 30 nowoczesnych tramwajów PESA Jazz Duo. Od 5 marca 2021 r. wszystkie gdańskie linie obsługiwane są wyłącznie przez tramwaje niskopodłogowe. Z ruchu wycofane zostały ostatnie wysokopodłogowe tramwaje Konstal 105N. Gdańsk jest pierwszym polskim miastem (spośród tych, w których komunikacja tramwajowa funkcjonuje nieprzerwanie) oferującym pasażerom w pełni niskopodłogową flotę tramwajową. Gdańsk był także pierwszym dużym miastem, które pochwalić mogło się w 100 procentach niskopodłogową flotą autobusową. Wciąż rośnie też niezawodność usług realizowanych przez Gdańskie Autobusy i Tramwaje. W 2021 r. poziom wykonania pracy przewozowej, czyli tak zwanych wozokilometrów osiągnął 99,82 proc.
Od wiosny 2020 r. obowiązuje wspólny bilet ZTM na autobusy, tramwaje oraz kolej w granicach Gdańska. To bezprecedensowy projekt w historii gdańskiej komunikacji miejskiej. Pasażerowie posiadający imienny bilet okresowy ZTM obowiązujący w strefie „Gdańsk” oraz Gdańską Kartę Mieszkańca ze zdjęciem mogą korzystać na terenie miasta, oprócz autobusów i tramwajów, również z pociągów SKM i POLREGIO.
Nadal obowiązuje bezpłatna komunikacja dla uczniów (do 24. roku życia), uprawnionych do korzystania z Gdańskiej Karty Mieszkańca. Młodzi mieszkańcy Gdańska mogą korzystać z tego przywileju od lipca 2018 r. Jak podkreśla Piotr Borawski, mieszkańcy Gdańska w dalszym ciągu mogą liczyć na wysoką jakość świadczonych usług komunikacyjnych.
– To jest moje zobowiązanie, które chciałbym wszystkim przekazać. Nie chcemy w naszym mieście w żaden sposób ciąć siatki połączeń przewozów tramwajowych i autobusowych. Nie zamierzamy ograniczać częstotliwości. Stawiamy na jakość komunikacji miejskiej – podkreśla Piotr Borawski, zastępca prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu.
Dochody i wydatki
Przez wiele lat w Gdańsku obowiązywała zasada, zgodnie z którą połowa przychodów na funkcjonowanie komunikacji miejskiej powinna pochodzić z biletów, a pozostała część z budżetu miasta. Od 2019 r. komunikacja miejska stała się priorytetem, co miało odzwierciedlenie w ponoszonych na ten cel nakładach. Od tamtej pory roczny budżet dotyczący przewozów został zwiększony o ponad 150 mln zł. Jednocześnie zmniejszało się pokrycie tych wydatków z wpływów pochodzących ze sprzedaży biletów. W 2021 r. wydatki przeznaczone na przewozy wyniosły prawie 415 mln zł. Dochody z biletów stanowią zaledwie 22% tej kwoty.
Koszty rosną wpływy maleją
W ostatnich miesiącach nastąpił olbrzymi wzrost kosztów funkcjonowania komunikacji. Aż o 37% wzrosły ceny energii elektrycznej, natomiast paliwo podrożało o 22%. Do tego należy dodać podwyżki wynagrodzeń i wysoki poziom inflacji, który skutkuje wzrostem cen wielu zamawianych usług i towarów. Wejście w życie przepisów podatkowych Polskiego Ładu uszczupli budżet Gdańska o 270 mln zł i jednorazowa rządowa rekompensata nie pokryje tego ubytku.
– Do tego doszła pandemia, podczas której właściwie nie ograniczaliśmy oferty przewozowej, natomiast dochody z biletów znacząco spadły – podkreśla Piotr Borawski, zastępca prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu. W planach na 2022 roku zaledwie 1/4 wydatków na komunikację pokrywana będzie z biletów kupowanych przez pasażerów.
W takich warunkach, niestety nie da się uniknąć podwyżki cen biletów. Wyższe ceny biletów umożliwią jednak rozwój oferty. Całość środków finansowych, wynikających z podwyżek, zostanie przeznaczona właśnie na ten cel. Dotyczy to przede wszystkim uruchomienia nowych linii tramwajowych po oddaniu Nowej Warszawskiej oraz zakupu nowego taboru dla naszej komunikacji.
– Musimy dokonać zmian w taryfie, ponieważ chcemy stale rozwijać komunikację miejską w Gdański, a koszty z nią związane w kolejnych latach stale będą rosły. Ta podwyżka w żaden sposób nie pokryje tych rosnących kosztów. One będą ciągle dużo szybciej rosły niż dochody z biletów – podkreśla Piotr Borawski.
Nowe stawki
Zgodnie z zaproponowaną taryfą w ofercie pojawi się bilet jednorazowy w cenie 4,80 zł, który zastąpi dotychczasowe bilety: na jeden przejazd oraz 1-godzinny. Z nowym biletem pasażer będzie mógł korzystać z autobusów i tramwajów aż przez 75 minut od momentu skasowania. Bilet pozwala również na swobodne przejechanie od pętli do pętli. Cena biletu 24-godzinnego po zmianach wyniesie 18 zł. Ceny biletów ulgowych wzrosną proporcjonalnie i wyniosą odpowiednio 2,40 zł i 9 zł (za bilet całodobowy). Podobnie jak w przypadku biletów jednorazowych, oferta biletów miesięcznych też zostanie uproszczona. W miejsce dwóch biletów, z których jeden był ważny od poniedziałku do piątku, a drugi przez wszystkie dni tygodnia, pojawi się jeden, z którego będzie można korzystać przez cały tydzień. Zaproponowana cena to 109 zł za bilet normalny i 54,50 zł za bilet ulgowy. Nabywcy tego biletu, w dalszym ciągu będą mogli korzystać nie tylko z autobusów i tramwajów, ale też z pociągów SKM, PKM i POLREGIO w granicach Gdańska. Szczegóły dotyczące proponowanych zmian stawek za bilety prezentowane są w tabelach w załączonej prezentacji. Warto podkreślić, że nawet po wprowadzeniu podwyżek, Gdańsk pozostanie jednym z tych dużych miast w Polsce, gdzie ceny biletów należą do najniższych.
– Porównanie zaproponowanej ceny biletu z takimi miastami jak Kraków, Łódź, Wrocław czy Bydgoszcz, pokazuje, że ta cena jest dalej bardzo konkurencyjna – wyjaśniał podczas konferencji zastępca prezydent Gdańska.
Propozycja nowych taryf będzie przedmiotem dyskusji na najbliższym posiedzeniu MZKZG, które zaplanowane jest na 11 lutego. Z kolei projekt uchwały dotyczący tych zmian będzie skierowany na sesje Rady Miasta, która odbędzie się 31 marca.
– Jeżeli radni zgodzą się i przegłosują nową taryfę, to po ogłoszeniu przez pana wojewodę i opublikowaniu w dziennikach urzędowych, chcielibyśmy, aby ta podwyżka weszła w życie 1 czerwca – tłumaczy Piotr Borawski.
Jędrzej Sieliwończyk
Urząd Miejski w Gdańsku
