W 2023 roku program Muzeum Emigracji w Gdyni oscyluje wokół zagadnienia codzienności. W kręgu zainteresowań instytucji będą rutynowe czynności traktujące upływ czasu, budujące to, co przyjazne, znane i bezpieczne. Takie właśnie tematy będą poruszane podczas wielu zaplanowanych w tym roku wydarzeń.
Pierwszą okazją do rozmowy o „Niecodziennej codzienności” będą Spotkania Literackie, na które zaproszenie przyjęli m.in. Grzegorz Piątek, Tomasz Słomczyński, Agata Sikora, Olga Drenda, Olga Gitkiewicz, Magdalena Żadkowska, Agata Szydłowska, prof. dr hab. Jarosław Dumanowski, Tessa Capponi-Borawska, Bartłomiej Kieżun i Małgorzata Minta.
– „Niecodzienna codzienność” – to jest temat, którym zajmiemy się w Muzeum Emigracji w tym roku. Warto zarezerwować sobie czas w weekend 17-19 lutego, aby odwiedzić nas w porcie, w budynku zabytkowego Dworca Morskiego, ponieważ zaproponowaliśmy dosyć bogatą ofertę siódmych Spotkań Literackich. Będziemy rozmawiać z badaczkami, badaczami, dziennikarzami, dziennikarkami, pisarzami, pisarkami o tych wątkach codzienności, które pozwalają nam lepiej radzić sobie ze zwykłym życiem. Myślę, że w czasie kryzysów, pandemii i wojny to dla nas wszystkich szczególnie ważne – informuje Patrycja Kluczkowska z Działu Projektów Kulturalnych w Muzeum Emigracji.
Uczestnicy spotkań w muzeum razem z gośćmi zastanowią się, w jaki sposób radzimy sobie z codziennością, oswajamy ją i opisujemy. Czy codzienne rytuały dają nam poczucie bezpieczeństwa, czy są raczej kolejnym wiążącym nas ograniczeniem? Jak budować bezpieczną, wspólną przestrzeń? W jaki sposób utrwalać ulotne chwile?
Na te oraz inne pytania poszukamy odpowiedzi w Muzeum Emigracji już 17, 18 i 19 lutego. To będzie weekend z literaturą i wydarzeniami towarzyszącymi, takimi jak potańcówka czy warsztaty fotografii kulinarnej.
Każdy dzień Spotkań Literackich pogłębia inny wątek codzienności. W piątek porozmawiamy o byciu razem, w sobotę o bezpiecznej udomowionej przestrzeni, a niedziela jest zarezerwowana dla miłośników sztuki kulinarnej. Wstęp na wszystkie spotkania oraz sobotnią potańcówkę „silent disco” jest bezpłatny. Na warsztaty fotografii kulinarnej obowiązują zapisy.
RAZEM – piątek, 17 lutego:
- godz. 17.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego – „Codzienność dla zaawansowanych”
Goście: Marek Krajewski, Agata Sikora, Magdalena Żadkowska. Rozmawia: Szymon Kloska.
Premiera najnowszego numeru rocznika Polskiego Przeglądu Migracyjnego to rozmowa o sposobach badania i opisywania codzienności – a przez to jej oswajania. Skierowana zarówno dla badaczy codzienności, jak i jej praktyków. Wydarzenie będzie także dostępne online.
„Polski Przegląd Migracyjny” w wersji papierowej jest dostępny w salonach Empiku, w serwisach Empik.com i Publio.pl oraz w księgarni Muzeum Emigracji.
Prof. dr hab. Marek Krajewski – socjolog zajmujący się m.in. wizualnością, popkulturą i socjologią przedmiotów. Kieruje Archiwum Badań nad Życiem Codziennym (archiwum.edu.pl). Jest autorem m.in. „POPamiętanie” (Słowo/obraz terytoria), „Incydentologia”, „Są w życiu rzeczy…. Szkice z socjologii przedmiotów” (Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana).
Dr Agata Sikora – kulturoznawczyni, krytyczka literacka. Stale współpracuje z „Dwutygodnikiem”, a dla najnowszego „Polskiego Przeglądu Migracyjnego” pisze o codzienności. Autorka m.in. „Wolność, równość, przemoc” (Karakter). Obecnie pracuje nad książką „Szczerość. O wyłanianiu się nowoczesnego porządku komunikacyjnego”.
Dr Magdalena Żadkowska – socjolożka, badaczka codzienności w Zakładzie Socjologii Życia Codziennego Uniwersytetu Gdańskiego. Autorka m.in. „Para w praniu. Codzienność, partnerstwo, obowiązki domowe” (WUG), współautorka tomu „Tu się pracuje! Socjologiczne studium pracy prowadzonej w domu na zasadach telepracy” (Libron).
- godz. 19.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego – „Szczeliny istnienia”
Goście: Olga Drenda, Eliza Kącka. Rozmawia: Szymon Kloska.
„Podstawę naszego istnienia stanowi codzienność. A że fakt istnienia przeżywamy jako niezwykle ważny, więc ogarnia nas zdumienie, ilekroć uświadamiamy sobie, że upływa ono na drobiazgach”– pisała Jolanta Brach-Czaina. Co leżało u podstaw jej filozofii codzienności? O to zapytane zostaną zainspirowane jej twórczością pisarki i badaczki.
Olga Drenda – pisarka, eseistka, tłumaczka. Autorka m.in. książek „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji”, „Wyroby. Pomysłowość wokół nas” (Nagroda Literacka Gdynia w kategorii esej) oraz rozmów: „Czyje jest nasze życie” (wspólnie z Bartłomiejem Dobroczyńskim) i „Książka o miłości” (wspólnie z Małgorzatą Halber). Prowadzi stronę dokumentującą zdarzenia i obiekty z przełomu lat 80 i 90 (www.facebook.com/duchologia).
Eliza Kącka – pisarka, literaturoznawczyni, krytyczka, felietonistka „Tygodnika Powszechnego”. Autorka m.in. „Strefy zgniotu” (Lokator) – zapisków rozmów usłyszanych na ulicach, w sklepach, w autobusach, w przychodniach, na klatce schodowej. Wkrótce ukaże się jej książka eseistyczna „Idiomy” (Austeria).
SIEDLISKO – sobota, 18 lutego:
- godz. 14.00 – sala kinowa budynek Dworca Morskiego – „W drodze”
Rozmawiają: Ewa Pluta i Olga Gitkiewicz.
W jaki sposób dzielimy przestrzeń na dostępną i obcą? Jaki udział mają w tym granice – fizyczne zasieki i cezury mentalne? Czy wędrówka oznacza ciągłe bycie poza sferą komfortu? O tym rozmawiają polskie reportażystki.
Ewa Pluta – dziennikarka, redaktorką online związana m.in. z „Newsweekem”. Pod koniec 2022 roku nakładem wydawnictwa Dowody na Istnienie ukazał się jej debiut, w którym łączy perspektywę pieszej reportażystki z uniwersalną refleksją nad dzielącymi ludzi granicami, murami i zasiekami: „Rubież. Reportaż wędrowny”.
Olga Gitkiewicz – dziennikarka, redaktorka. Współpracuje z tygodnikiem „Polityka” i portalem gazeta.pl, na łamach których publikuje reportaże i teksty historyczne. Autorka m.in. „Nie hańbi” i „Nie zdążę” (nagrodzonej Grand Press) – o zawodowej i transportowej codzienności Polaków z mniejszych miejscowości.
- godz. 16.00 – sala kinowa budynek Dworca Morskiego – „Domowe pielesze”
Goście: Dorota Brauntsch i Agata Szydłowska. Rozmawia: Georgina Gryboś (literackakavka.pl).
W jaki sposób oswajamy przestrzeń? Co czyni mieszkanie domem? Dlaczego tęsknimy do miejsc i rzeczy? Porozmawiamy z reportażystką i znawczynią polskiego dizajnu.
Dorota Brauntsch – dziennikarka, autorka „Domy bezdomne” – książki o znikających murowanych domach pszczyńskich. O jej fotograficzno-reporterskim projekcie Ceglane Domy pisały m.in. „Polityka” i „Gazeta Wyborcza”.
Agata Szydłowska – etnolożka, historyczka sztuki, kuratorka wystaw poświęconych polskiemu projektowaniu. Autorka m.in. „Miliard rzeczy dookoła. Szydłowska rozmawia z polskimi projektantami graficznymi” (Karakter), „Od solidarycy do TypoPolo. Typografia a tożsamości zbiorowe w Polsce po roku 1989” (Ossolineum). Obecnie pracuje nad opowieścią o polskim mieszkaniu w PRL z dala od cukierkowych wyobrażeń o wszechobecnym wysmakowanym wzornictwie (maj, Czarne).
- godz. 18.00 – sala kinowa budynek Dworca Morskiego – „Gościnne progi?”
Goście: Grzegorz Piątek i Tomasz Słomczyński. Rozmawia: Georgina Gryboś (literackakavka.pl).
Czym jest miasto otwarte? Czy Gdyni przynależne jest to miano? O miastach przyjaznych rozmawiać będziemy z autorami pracującymi z historycznym dziedzictwem Gdyni i tożsamością Kaszub.
Grzegorz Piątek – architekt, kurator, krytyk i historyk architektury. Autor m.in. „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949” oraz „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939” (W.A.B.). Laureat Paszportu Polityki w kategorii literatura za rok 2022.
Tomasz Słomczyński – dziennikarz i reporter. Związany z „Magazynem Kaszuby”, TVN24, „Dziennikiem Bałtyckim”. Autor „Kaszëbë” – reportażu poświęconego tożsamości kaszubskiej (Czarne, laureat Konkursu Literatury Kaszubskiej i Pomorskiej Costerina 2022).
- godz. 20.00 – Magazyn Tranzytowy Muzeum Emigracji – Potańcówka w stylu „silent disco” – Enjoy the Silence
Noc, widok na basen portowy, wyjątkowe wnętrza Magazynu Tranzytowego i przytulne brzmienia. Założysz słuchawki, wybierzesz odpowiednią muzykę i poczujesz się w muzeum jak w domu. Wstęp bezpłatny.
WSPÓLNY STÓŁ – niedziela, 19 lutego:
- godz. 12.00-14.00 – restauracja Mondo, II piętro, budynek Dworca Morskiego – Warsztaty fotografii kulinarnej dla amatorów
Prowadzenie: Anna Włodarczyk (strawberriesfrompoland.pl).
Chcesz uwiecznić swoje kulinarne triumfy, ale nie wiesz jak? Wystarczy telefon, chęci i szczypta cierpliwości. Tajniki perfekcyjnych zdjęć domowych potraw zdradzi doświadczona blogerka kulinarna.
Anna Włodarczyk – pasjonatka kuchni i fotografii kulinarnej. Od 16 lat prowadzi bloga strawberriesfrompoland.pl archiwizując skrawki codzienności. Autorka książek „Zapach truskawek. Rodzinne opowieści” (Czarne) oraz „Retro kuchnia” (Nasza Księgarnia).
Ilość miejsc ograniczona. Dla uczestników warsztatów: bilety w cenie 50 PLN do zakupu w kasie MEG. Dla obserwatorów warsztatów zgłoszenia na adres: zapisy@muzeumemigracji.pl.
Foto day – zachęcamy do fotografowania wyjątkowych wnętrz Dworca Morskiego, Muzeum Emigracji w Gdyni i basenu portowego oraz dzielenia się efektami na Instagramie i Facebooku (oznacz: @muzeumemigracji).
- godz. 14.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego – „Gotowanie to podróż”
Goście: Tessa Capponi-Borawska i Bartłomiej Kieżun. Rozmawia: Małgorzata Minta (mintaeats.com).
Książki o kuchni to okazja do ożywienia wspomnień – zapraszają nas do sentymentalnej podróży i wyprawy na nowe terytoria. O gotowaniu jako podróży porozmawiamy z uznanymi autorami i autorkami.
Tessa Capponi-Borawska – italistka urodzona we Florencji. Związana z „Twoim Stylem” czy „Elle”. Autorka książek „Moja kuchnia pachnąca bazylią”, „Dziennik toskański”, „Smak kwiatów pomarańczy” (wraz z Agnieszką Drotkiewicz) – publikacji o historii kuchni i kulturze jedzenia.
Bartłomiej Kieżun – fotograf, podróżnik, dziennikarz i bloger kulinarny (znany jako @krakowski makaroniarz). Uznawany jest za specjalistę w zakresie kuchni śródziemnomorskiej. Autor nagradzanych książek m.in. „Italia do zjedzenia”.
- godz. 16.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego – „Polityczna kuchnia”
Rozmawiają: Jarosław Dumanowski i Małgorzata Minta (mintaeats.com).
Czy gotowanie może być polityczne? Czy historia jedzenia jest odbiciem historii społeczeństw? Pytamy wybitnego znawcę tematu i propagatora kuchni staropolskiej.
dr hab. Jarosław Dumanowski, prof. UMK – specjalizuje się m.in. w kulturowej historii kuchni i jedzenia. We współpracy z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie wydaje najstarsze polskie książki kucharskie. Prowadzi blog poświęcony tradycjom kulinarnym (www.dumanowski.natemat.pl) oraz stronę „Kuchnia staropolska”. Współautor książki „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej” (Czarne).
- godz. 18.00 – sala kinowa, budynek Dworca Morskiego – „Karmimy relacje”
Goście: Khedi Alieva, Magdalena Maślak. Rozmawia: Patrycja Kruczkowska.
Czy spotkanie przy wspólnym stole może przybliżyć nas do lepszego wzajemnego zrozumienia? Czy gotowanie jest formą komunikacji? Pytamy doświadczone działaczki.
Khedi Alieva – działaczka społeczna na rzecz imigrantów, prezeska fundacji Kobiety Wędrowne wspierające kobiety z doświadczeniem uchodźczym i migracyjnym. Od 2021 fundacja prowadzi warszawskie bistro Kuchnia konfliktu – miejsce dialogu, w którym osoby z doświadczeniem migracji dzielą się kuchnią rodzinnych stron.
Magdalena Maślak – inicjatorka i koordynatorka Festiwalu Żydowskiego Jedzenia TISZ, od lat z powodzeniem organizowanego w Muzeum Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Zajmuje się żydowską kulturą kulinarną i jej związkami z kuchniami lokalnymi.
Magdalena Śliżewska
UM Gdynia
