W czwartek czternastego grudnia TSUE zajął jasne stanowisko w sprawie przedawnienia roszczeń banku o zwrot wypłaconego kapitału. Nie pozostawił też złudzeń co do legalności podnoszenia przez banki zarzutu zatrzymania, który do tej pory utrudniał rozliczenie się klienta z bankiem już po unieważnieniu umowy kredytu.
Przedawnienie
Wyrok w sprawie C-28/22 mówi, że niezgodne z prawem unijnym jest to, aby roszczenie klienta mogło przedawnić się zanim termin przedawnienia roszczeń banku w ogóle rozpocznie swój bieg. Co to oznacza dla klientów? W praktyce, że termin przedawnienia zarówno dla klienta, jak i dla banku powinien być liczony od dnia wezwania banku do zapłaty albo złożenia reklamacji z powodu zawarcia w umowie klauzul niedozwolonych.
Trybunał zauważył, że dotychczasowa interpretacja prawa, mająca swoje źródło w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. narusza przepisy dyrektywy 93/13. Konkretnie chodzi o naliczanie odsetek od banków i liczenie terminów przedawnienia roszczeń banków dopiero od dnia oświadczenia przez klienta przed sądem, że jest świadom skutków nieważności umowy, albo nawet od dnia uprawomocnienia się orzeczenia co do nieważności umowy kredytu.
Zgodnie z punktem 71. wyroku TSUE w sprawie C- 28/22 bank w takiej sytuacji jest zachęcony do odrzucania reklamacji i wezwań przedsądowych ze strony klienta. Skoro od tego terminu nie biegną odsetki, ani nie jest liczony termin przedawnienia, to bank zmotywowany jest do zbywania klienta licząc na to, że ten nie skieruje pozwu do sądu. Dodatkową zachętą do takiego zachowania byłby fakt, że od skierowania wezwania do banku roszczenie klienta o zwrot wpłaconych środków zaczyna się przedawniać.
Trudno nie przyznać racji takiemu rozumowaniu Trybunału. Jeśli zatem będziemy chcieli stosować wykładnię prawa unijnego przedstawioną przez Trybunał, zarówno dla klienta, jak i dla banku terminy przedawnień roszczeń rozpoczną się od dnia, w którym klient powołał się pisemnie przed bankiem na nieważność umowy zawierającej niedozwolone warunki umowne.
Zarzut zatrzymania
Co do kwestii zarzutu zatrzymania, jaki banki podnoszą w przegranych procesach, Trybunał wypowiedział się bardziej jednoznacznie. Trudno było oczekiwać innej odpowiedzi jak ta, że stosowanie zarzutu zatrzymania przez banki w procesach frankowych jest niezgodne z przepisami unijnej dyrektywy konsumenckiej.
Przypomnijmy, że ten zarzut jest ostatnią deską ratunku stosowaną przez banki w procesach frankowych. Gdy jest uwzględniony przez sąd – utrudnia w praktyce wykonanie prawomocnego i korzystnego dla klienta wyroku. Przede wszystkim bank wstrzymuje wypłacenie jakichkolwiek kwot do czasu, aż klient nie zaoferuje zwrotu całego uzyskanego kapitału. Trudno szukać tu logiki, skoro dysponujemy prostym i skutecznym w takich wzajemnych rozliczeniach mechanizmem potrącenia. Logika leży w utrudnieniu rozliczenia, ale również w pomniejszeniu roszczeń klienta, bo jeśli sąd uwzględnia taki wniosek banku, temu przestają być naliczane odsetki na rzecz klienta.
Właśnie z tego ostatniego powodu (uszczuplenia roszczenia klienta o odsetki za opóźnienie) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że stosowanie zarzutów zatrzymania w sprawach kredytów frankowych jest sprzeczne z unijnym prawem.
Magdalena PLEDZIEWICZ:
Właścicielka Pledziewicz Kancelarii, zrzeszającej mecenasów zajmujących się sprawami związanymi z rynkiem finansowym ze szczególnym uwzględnieniem ochrony praw konsumenta w sporach z instytucjami finansowymi – w tym sprawami kredytobiorców frankowych. W latach 2019-2020 była ekspertem zewnętrznym w biurze Rzecznika Finansowego. Radca prawny.
Z jej prawnikami można się skontaktować telefonicznie pod nr 534 556 515, poprzez Facebook lub wysyłając wiadomość e-mail na biuro@pledziewicz.pl
Artykuł pochodzi z najnowszego wydania Gazety Bogaty Region. Chcesz zobaczyć resztę artykułów?
