Jesień sprzyja refleksji, a przed nami dobra okazja, by poznać meandry niełatwej historii naszego miasta, regionu i Polonii spod znaku rodła. Dom „Gazety Olsztyńskiej” zaprasza na wystawę z okazji 100. rocznicy powstania Związku Polaków w Niemczech.
Po I wojnie światowej, po której Polska powróciła na mapę świata, na terenie Niemiec pozostała liczna Polonia. 27 sierpnia 1922 r. doszło do zjednoczenia regionalnych organizacji polonijnych i utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Centralizacja wzmocniła pozycję narodowego ruchu polskiego wobec władz niemieckich i jego możliwości występowania w obronie praw mniejszości polskiej.
Związek prowadził również działalność kulturalną, gospodarczą i polityczną. Jego celem była ochrona praw polskiej mniejszości narodowej oraz dbałość o polskie dziedzictwo kulturowe, które pozostało w granicach Niemiec. Zainicjował powstanie Centralnego Banku Spółdzielczości Polskiej – Banku Słowiańskiego z siedzibą w Berlinie, który odegrał ważną rolę w finansowaniu działalności polonijnej w Niemczech. Pod sztandarami związku działały też polskie spółki rolno-handlowe, spółdzielnie, zjednoczenia zawodowe, drukarnie, gazety, szkoły, bursy, instytucje opieki socjalnej, stowarzyszenia kulturalne, zespoły artystyczne oraz kluby sportowe.
W 1933 r. związek uznał za swój symbol zaprojektowany przez Janinę Kłopocką znak rodła. Największym wydarzeniem w przedwojennej historii organizacji był Kongres Polaków w Berlinie (6 marca 1938 r.), na którym uchwalono „Prawdy Polaków”. Po wybuchu II wojny światowej organizację zdelegalizowano, a jej majątek skonfiskowano. Część działaczy rozstrzelano, a ponad tysiąc aresztowano i osadzono w obozach koncentracyjnych. Związek ponownie zarejestrowano 7 września 1951 r.
Wystawę można oglądać w Domu „Gazety Olsztyńskiej”,Targ Rybny 1.
UM Olsztyn
