W 2035 roku na świecie będą cztery mld osób z nadwagą lub chorobą otyłościową. Z prognoz dla Polski wynika, że wówczas ponad 35 proc. dorosłych mężczyzn i ponad 25 proc. dorosłych kobiet będzie chorych na otyłość. Szacuje się, że refundacja leczenia konsekwencji choroby otyłościowej wyniosła w 2023 roku co najmniej 3,8 mld zł.
Specjaliści z Narodowego Funduszu Zdrowia przeanalizowali dane epidemiologiczne oraz dane zgromadzone w Funduszu. Na tej podstawie powstał raport, który szczegółowo opisuje konsekwencje i koszty leczenia choroby otyłościowej z perspektywy NFZ.
– Lektura raportu NFZ skłania do refleksji, jak dużym kosztem systemowym jest zbyt późne leczenie otyłości lub całkowity brak leczenia tej choroby – skupiamy się na leczeniu powikłań, zarówno metabolicznych, jak i układu ruchu, a to generuje gigantyczne koszty dla systemu ochrony zdrowia – podkreśla prof. Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej.
Otyłość stanowi jedno z głównych wyzwań zdrowia publicznego na świecie. Blisko jedna czwarta populacji osób żyjących w 2035 roku (24 proc.) będzie otyła. W Polsce, w tym samym roku, z otyłością będzie zmagało się ponad 35% dorosłych mężczyzn (w wieku 20 lat lub więcej) i ponad 25% dorosłych kobiet. Także otyłość wśród dzieci i młodzieży będzie się pogłębiać z roku na rok.
Według raportu NFZ, Polska zanotowała wzrost średniego BMI z poziomu 25,5 kg/m2 w 1996 r. do poziomu ponad 27,3 kg/m2 w 2016 roku. Najgorsza sytuacja wśród analizowanych państw była w Stanach Zjednoczonych, gdzie BMI wzrosło z 27,1 kg/m2 w 1996 r. do 29,1 kg/m2 dwie dekady później.
Wskaźnik BMI (ang. body mass index) dla prawidłowej masy ciała wynosi od 18,5 kg/m2 do 24,99 kg/m2. Bezpłatny kalkulator BMI jest dostępny w serwisie diety.nfz.gov.pl: Kalkulator BMI.
W portalu NFZ, z którego korzysta już 900 tys. użytkowników, jest dostępny specjalny plan żywieniowy DASH Nadwaga i Otyłość. Zmiana nawyków żywieniowych to jeden z kluczowych obszarów, które wpływają na wyższą skuteczność leczenia choroby otyłościowej.
Od 2021 r. działa w Polsce pilotażowy program w zakresie kompleksowej opieki specjalistycznej nad świadczeniobiorcami leczonymi z powodu otyłości olbrzymiej KOS-BAR. Operacje bariatryczne polegające na operacyjnym zmniejszeniu objętości żołądka są istotnym elementem leczenia zaawansowanej otyłości. Do 21 marca 2024 roku w programie wzięło udział 5,5 tys. pacjentów, którzy leczyli się w 19 ośrodkach. Co ważne KOS-BAR, oprócz samego zabiegu, oferuje również wsparcie psychologiczne i porady dietetyczne. Dlatego jest programem, w którym chory jest pod opieką kompleksowego zespołu specjalistów.
Dodatkowo, operacje bariatryczne wykonywane są również poza KOS-BAR. W 2023 roku tego typu świadczenia otrzymało 6,5 tys. pacjentów
– Bardzo ciekawe są dane dotyczące realizacji programu pilotażowego KOS-BAR, a także sprzedaży leków stosowanych do leczenia zachowawczego otyłości. Wzrost zarówno liczby pacjentów, jak i wartości sprzedanych preparatów na przestrzeni lat 2019–2023 jest około dwunastokrotny! – wskazuje prof. Agnieszka Mastalerz-Migas.
Według zapowiedzi Ministerstwa Zdrowia program KOS-BAR będzie kontynuowany.
Lekarze i dietetycy ostrzegają przed lekceważeniem otyłości i nadwagi, w szczególności wśród dzieci i młodzieży. Podkreślają, że choroba otyłościowa jest powodem innych problemów ze zdrowiem, np. chorób układu krążenia (udar mózgu, nadciśnienie tętnicze), nowotworów (rak jelita grubego, piersi, gruczołu krokowego), kamicy żółciowej czy cukrzycy typu 2.
W 2023 roku refundowane leki stosowane w leczeniu cukrzycy lub refundowane paski do oznaczania poziomu glukozy we krwi zrealizowało 3,3 mln osób. Rocznie przybywa średnio 110 tys. takich pacjentów.
Raport NFZ omawia precyzyjnie wybrane jednostki chorobowe, które są konsekwencją otyłości. Szacuje się, że konsekwencje choroby otyłościowej, takie jak: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, zwyrodnienia kolan wymagające endoprotezoplastyki, bezdech senny i stłuszczenie wątroby kosztowały NFZ 3,8 mld zł.
UM Olsztyn
