Inicjatorami petycji są prof. Robert Traba, historyk z Instytut Studiów Politycznych PAN oraz Elżbieta Traba. Wśród tych, którzy sygnowali apel jest grono naukowców, ludzi kultury, architektów, aktywistów.
„Nie chcemy tzw. relokacji, co w efekcie oznacza likwidację, pomnika Xawerego Dunikowskiego. Dzieł sztuki, nawet jeżeli są trudnym dziedzictwem minionej epoki, nie powinniśmy niszczyć!” – piszą autorzy petycji.
I dalej dodają: „Chcemy, by wokół założenia pomnikowego powstał artystyczno-muzealny 'Projekt dla Pokoju’. Zdemilitaryzuje on pierwotne przesłanie pomnika oraz stworzy kulturotwórczą przestrzeń dla mieszkańców Olsztyna. Mieszkańcom i turystom opowiadał będzie trudną historię XX wieku na Warmii i Mazurach”.
– To nie jest tylko sprawa lokalna – mówi prof. Robert Traba. – Walczymy przeciw dyktatowi polityki nad historią. Zachęcam do podpisania apelu.
Pomnik na pl. Dunikowskiego powstawał w latach 1949-53. Był wpisany do rejestru zabytków od 1993 roku, natomiast jego otoczenie od 2010 roku. Ochrona została zdjęta odgórnymi decyzjami w tym roku. Xawery Dunikowski w latach 1940-1945 był więźniem obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.
Profesjonalne badanie opinii społecznej przeprowadzone w poprzednim roku przez Urząd Miasta Olsztyna wskazuje, że większość ankietowanych – 46 proc. – chce pozostawienia pomnika w obecnym miejscu. Za przeniesieniem monumentu opowiedziało się 43 proc. pytanych.
