Pierwsza zorganizowana grupa Polaków przyjechała do Olsztyna końca wojny 76 lat temu. Ze względów epidemiologicznych w tym roku nie ma wydarzeń podobnych do tych z minionych lat.
Syreny lokomotyw z olsztyńskiego dworca, hymn grany przez miejskiego hejnalistę i okolicznościowe przemówienia – tak co roku świętowaliśmy jedno z ważniejszych wydarzeń naszego miasta tamtych czasów. W tym roku nie było szans, żeby z podobnym rozmachem wspomnieć tamto wydarzenie. Niezmiennie pamiętamy jednak o pionierach.
Przyjechali nie po torach, a samochodem. Grupa pionierów-kolejarzy dotarła do naszego miasta 19 lutego 1945 roku z Białegostoku. Żeby zaakcentować przybycie polskich władz, jeden z przybyłych, Mikołaj Kretowicz zawiesił biało-czerwoną flagę na budynku przy dzisiejszej ul. Marii Zientary-Malewskiej 2. To obiekt, w którym kolejarze-pionierzy zostali zakwaterowani.
W skład tej grupy wchodzili także: Jan Gan, Jan Pawłowski, Antoni Kaldziński, Józef Arendt, Mieczysław Błazewicz, Czesław Boruc, Antoni Chajnowski, Józef Czerniawski, Feliks Daszczuk, Edward Ejsymont, Stanisław Fiłończyk, Władysław i Florian Piotrowscy, Henryk Poskrobko, Piotr Richter, Józef Roszkowski, Józef Rutkowski, Marian Stemler, Henryk Szarkowski, Zygmunt Tworkowski, Jan Uklejski, Kazimierz Żołdak, Waldemar Kondracki, pan Bartość. Towarzyszyło im osiemnastu strażników stanowiących ochronę.
Pierwsze, co wszyscy oni zauważyli, to wielka łuna nad miastem. Do widoku pożarów szybko zdążyli się przyzwyczaić, bowiem Olsztyn płonął każdej nocy.
Pomagali w odgruzowywaniu miasta. Lekarz Florian Piotrowski, syn kolejarza, był w powojennym Olsztynie pierwszym polskim lekarzem i dłuższy czas jedynym w mieście. Stworzył Szpital Kolejowy, otwarty na przełomie marca i kwietnia 1945 w barakach przy późniejszej ulicy Wyspiańskiego. Otworzył też pierwszą przychodnię (we własnym mieszkaniu).
Na pamiątkowej tablicy, umieszczonej na kamienicy przy ul. Marii Zientary-Malewskiej 2 widnieje napis:
Na tym budynku 19.2.1945 r.
Pierwsza grupa
Polaków – Kolejarzy
Zawiesiła Polską Flagę
Po 173 latach zaboru.
