W dniu 29 marca 2025 r. zapraszamy do Parku Astronomicznego Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku (Ronin 25).
Od godz. 11.45 do 13.12 będziemy mogli obserwować częściowe zaćmienie Słońca. Faza maksymalna zaćmienia nastąpi o godz. 12.28.
Będzie ono miało miejsce 495 lat po tym, jak 29 marca 1530 r. Mikołaj Kopernik obserwował częściowe zaćmienie Słońca z Fromborka. Z tej obserwacji zachowała się krótka notatka na karcie Calendarium Romanum magnum: „obserwowano na Warmii, 8 cali, początek godz. 17.58, koniec godz. 19.50, środek 18.54”1. Podane godziny liczone są od południa, tzn. że Kopernik obserwował zaćmienie wczesnym rankiem – początek godz. 5.58, środek godz. 6.54, koniec godz. 7.50. Podana miara „cal” odpowiada 1/12 średnicy tarczy Słońca, co oznacza, że Księżyc zakrył ok. 2/3 tarczy słonecznej. Mikołaj Kopernik mógł obserwować zaćmienia Słońca wcześniej, ale nie ma na to dowodów. Dopiero z zaćmienia obserwowanego we Fromborku znajdujemy cytowaną wcześniej notatkę.
Zaćmienie Słońca to zjawisko, które występuje, gdy Księżyc jest w nowiu. Znajduje się wówczas między Ziemią a Słońcem, a z Ziemi jest widoczny niemal w tym samym miejscu, co Słońce. Porusza się wtedy po dziennym niebie – niewidoczny dla nas przesuwa się ponad lub poniżej tarczy Słońca.
Kiedy zdarza się, że zakrywa fragment tarczy Słońca, obserwujemy częściowe zaćmienie Słońca.
Księżyc znajduje się w nowiu co najmniej dwanaście razy w roku, a do zaćmień Słońca dochodzi przynajmniej dwa razy, choć bywają lata że nawet pięć razy. Dużo rzadziej dochodzi do całkowitego zaćmienia Słońca. W ciągu 1000 lat średnio występuje 659 całkowitych zaćmień Słońca.
Pas widoczności zaćmienia Słońca z Ziemi może mieć szerokość nawet kilku tysięcy kilometrów, ale faza całkowita jest widoczna z pasa o szerokości co najwyżej 270 km, a zwykle znacznie mniejszej.
W danym miejscu na powierzchni Ziemi całkowite zaćmienia Słońca są zjawiskami niezwykle rzadkimi. Najbliższe całkowite zaćmienie Słońca widoczne z Polski będzie miało miejsce dopiero 7 października 2135 r.
PROGRAM:
11.00 – 11.30 Opowieść o zaćmieniach Słońca i metodach ich obserwacji prelekcja Przemysława Mieszka Rudzia.
11.45 – 13.15 Obserwacje Słońca przy pomocy teleskopów zaopatrzonych w filtry i metodą projekcyjną. Również przy pomocy zrekonstruowanych XVII-wiecznych lunet do obserwacji Słońca.
Przy zachmurzeniu zapewnimy internetową transmisję zaćmienia z miejsc pogodnych.
Zapraszamy również od zwiedzania Parku Astronomicznego.
1 J.M. Kreiner, Polskie obserwacje zaćmień Słońca, Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności, 2000, t. II.
