Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek kontrolować zwolnienia lekarskie, nawet w czasie pandemii. Kontrole dotyczą wykorzystania zwolnień lekarskich, a także sprawdzania prawidłowości orzekania o niezdolności do pracy, czyli zweryfikowania, czy pracownik jest chory, a zwolnienie zasadne.
ZUS ma również obowiązek obniżyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wszystkim tym osobom, którym ustał tytuł do ubezpieczenia.
– Tylko w I półroczu 2021 r. w województwie warmińsko-mazurskim ZUS skontrolował 3,7 tys. zwolnień lekarskich, a kwota obniżonych i cofniętych świadczeń po kontroli zwolnień wyniosła ponad 2 mln. zł. Na kwotę tę składają się nie tylko zakwestionowane zwolnienia lub sposób ich wykorzystania, ale także zmniejszenie świadczeń gdy ustał tytuł ubezpieczenia – informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego.
Przypomnijmy, że w I półroczu 2020 r. na Warmii i Mazurach przeprowadzono 4,2 tys. kontroli zwolnień. W ich następstwie zakwestionowano świadczenia chorobowe na kwotę 322 tys. złotych, a łączna kwota cofniętych lub obniżonych świadczeń przekroczyła 1,75 mln zł.
Ze względu na pandemię i zachowanie bezpieczeństwa naszych klientów oraz pracowników ZUS większość kontroli zwolnień odbywała się przede wszystkim na podstawie dokumentacji oraz danych dostępnych w systemie informatycznym Zakładu – tłumaczy Katarzyna Krupicka
– Dzięki danym dostępnym w systemie informatycznym pracownicy ZUS mogą na przykład sprawdzić, czy osoba zatrudniona w dwóch różnych firmach, w trakcie zwolnienia lekarskiego u jednego pracodawcy pobiera zasiłek, a u drugiego zataja zwolnienie i świadczy pracę. Pracownik, który w czasie trwania zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem, musi liczyć się z tym, że straci prawo do zasiłku chorobowego. Zwolnienia nie należy też traktować jako dodatkowego urlopu – dodaje rzeczniczka.
Przy kontroli prawidłowości orzekania o niezdolności do pracy, czyli sprawdzenia, czy pracownik jest chory, a zwolnienie zasadne, często dochodzi do skrócenia zwolnienia lekarskiego. Lekarz orzecznik decyduje o sposobie kontroli danego zwolnienia. Może przeprowadzić badanie osoby, dla której wystawiono zwolnienie lekarskie, zażądać od lekarza, który wystawił zwolnienie, udostępnienia dokumentacji medycznej, która była podstawą do wystawienia zwolnienia, a także w razie wątpliwości skierować osobę na badanie do lekarza konsultanta lub na badanie dodatkowe.
Co robią chorzy na zwolnieniach lekarskich?
Podczas kontroli zwolnień okazywało się, że niektórzy na zwolnieniu lekarskim, zamiast się kurować, pracowali. Pomocne w dotarciu do tych, którzy nie potrafili zastosować się do zaleceń lekarzy były również donosy, które dotyczyły m.in. wyjazdów, podróży wakacyjnych w czasie zwolnienia lekarskiego, nadużywanie możliwości brania zwolnień na tzw. teleporadę, wykonywanie remontów domów/mieszkań, a także wykonywanie pracy w czasie e-ZLA na rzecz innego pracodawcy.
Warto przypomnieć, że kontrolę wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą przeprowadzić także pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 ubezpieczonych. Najczęściej takie kontrole wykonują pracownicy działu kadr.
Katarzyna Krupicka
regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego
