Siedemdziesiąt lat temu, 11 maja 1951 roku w mokotowskim więzieniu komuniści zamordowali jednego z najwybitniejszych dowódców Armii Krajowej – ppłk. Gracjana Klaudiusza Fróga ps. „Szczerbiec”.
Uroczystość upamiętniająca Dowódcę 3. Wileńskiej Brygady AK, a obecnie patrona 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej, odbyła się przy tablicy poświęconej pamięci „Szczerbca” na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie w 70 rocznicę śmierci Bohatera.
„Pułkownik Szczerbiec był jednym z najodważniejszych ludzi czasu okupacji niemieckiej i sowieckiej. Wspaniały dowódca, wychowany w umiłowaniu niepodległej Polski. Człowiek, który niósł Polskę niepodległą i wolną w sercu i którego na swoich skrzydłach niósł polski orzeł.. Orzeł w koronie, dumnie patrzący na tych, którzy kochają Rzeczpospolitą wolną. To niezwykle cenne, że 4 Warmińsko-Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej ma za swego patrona ppłk Szczerbca i że w codziennej służbie, ale też w sytuacjach szczególnych, tak jak dziś, dbają państwo o pamięć, bo bez przeszłości nie można zrozumieć i nie można budować współczesności i przyszłości. Na pamięci musimy kształtować i opierać naszą tożsamość również tożsamość Polskich Sil Zbrojnych, Wojska Polskiego.” – powiedział podczas uroczystości Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych – Minister Jan Józef Kasprzyk.
Żołnierze 4. Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej przed uroczystością odwiedzili powązkowską „Łączkę”, gdzie o historii tego miejsca opowiedział zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Krzysztof Szwagrzyk. To właśnie tu w bezimiennych dołach śmierci grzebano ciała polskich patriotów, zamordowanych w mokotowskim więzieniu.
„Niezwykle ważne jest to, abyśmy pielęgnowali pamięć o polskich bohaterach, abyśmy zachowali naszą zbiorową pamięć o ludziach, którzy walczyli o niepodległość Polski, o naszą wolność. Tak jak jest to czynione w 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygadzie Obrony Terytorialnej, gdzie kultywowana jest każdego dnia pamięć o Żołnierzach Wyklętych i o patronie Brygady. To działania realizowane poprzez zajęcia, szkolenia edukacyjne, ale także poprzez osobisty kontakt z kombatantami, którzy dzielą się z żołnierzami Brygady swoimi wspomnieniami, wpływając na ich żołnierskie morale. To godne naśladowania, że to żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej dbają o osobisty kontakt z weteranami. W ten sposób zachowana zostaje ciągłość historyczna, niezbędna w kształtowaniu właściwych postaw patriotycznych.” – prof. Krzysztof Szwagrzyk, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej.
Staraniem 4 W-MBOT 11.11.2018 r. w Bartągu koło Olsztyna odsłonięto tablicę upamiętniającą Dowódcę i 3 WBAK, natomiast 13.05.2019 roku, w miejscu urodzenia ppłk. Fróga w Laskówce Dowódca Brygady odsłonił epitafium poświęcone patronowi. 29 lutego 2020 roku płk Mirosław Bryś w obecności Sekretarza Stanu MON Sebastiana CHWAŁKA oraz wnuka „Szczerbca”, odsłonił tablicę upamiętniającą legendarnego Dowódcę na terenie mokotowskiego więzienia.
Żołnierze 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej w 2019 roku wspierali Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN w pracach poszukiwawczych prowadzonych na terenie Muzeum. Wymienili także tabliczki umieszczone na brzozowych krzyżach Kwatery „Ł”, gdzie w bezimiennych dołach śmierci, grzebano ciała naszych bohaterów.
Żołnierze Wyklęci byli do końca wierni Polsce. Oddali za Ojczyznę swoje życie, ale wierzyli, że na ich szczątkach, kiedyś powróci Wolna, Niepodległa i Suwerenna Polska. O taką walczyli. Dziś młode pokolenie Polaków w Ich postawach odnalazło wzorce, wartości i punkt odniesienia. Po latach Żołnierze Wyklęci do nas wracają, mimo tego jak głęboko chciano ich zepchnąć w czeluści niepamięci, Oni wracają i dają nam przykład prawdziwego patriotyzmu, heroizmu i dumy z tego, że jesteśmy Polakami.
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej została utworzona we wrześniu 1943r. pod dowództwem por. Gracjana Fróga ps. „Szczerbiec”. Działała na południowy wschód od Wilna, zwalczała niemiecko-litewskie ekspedycje karne i grupy rabunkowe, ochraniając tym samym ludność cywilną. Była jedną z najbardziej elitarnych i skutecznych jednostek Polskiego Państwa Podziemnego. 1 marca 2018 roku, na mocy decyzji ministra obrony narodowej, 4 Warmińsko-Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej otrzymała imię kpt. Gracjana Fróga ps. „Szczerbiec”, stając się tym samym kontynuatorem tradycji 3 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej.
tekst: ppor. Anna SZCZEPAŃSKA, 4W-MBOT
zdjęcia: 4W-MBOT
