Wysoczyzna Elbląska to ukryty skarb północnej Polski. Pełna malowniczych krajobrazów, historycznych miejsc i unikalnych atrakcji. Ta nieco mniej znana część naszego kraju oferuje mnóstwo ciekawych miejsc do odkrycia, zarówno dla miłośników przyrody, jak i entuzjastów historii. Planujesz letnią wycieczkę? Przygotuj się na fascynującą podróż po Wysoczyźnie Elbląskiej! Oto 10 miejsc, które naprawdę warto odwiedzić:
1. Ścieżka przyrodnicza Ptasi Raj w Rangórach
Ścieżka rozpoczyna się przy drodze nr 503 (przystanek PKS autobusowy, naprzeciwko dawnego domu pomocy w Rangórach). Po przekroczeniu torów kolejowych dawnej kolei nadzalewowej, udajemy się prawym wałem przy rowie odprowadzającym wodę z Wysoczyzny Elbląskiej. Po prawej stronie wału rozciąga się część użytku ekologicznego „Polder Jagodno I”. Został on ustanowiony w celu ochrony różnorodności przyrody tego terenu jako miejsca bytowania i rozrodu wielu gatunków zwierząt, w tym ptaków, ssaków, płazów i owadów związanych z terenami podmokłymi i środowiskiem wodnym. Rosną tu drzewa typowe dla terenów podmokłych jak olcha i wierzba.
Dalej dochodzimy do pomostu, wzdłuż którego znajdują się tablice informacyjne o tematyce: rośliny, ssaki, ryby, ptaki oraz opis rezerwatu przyrody „Zatoka Elbląska”. Na końcu pomostu znajduje się czatownia, z której można obserwować ptaki gnieżdżące się w szuwarach nadbrzeżnych i polujące na ryby w Zatoce Elbląskiej. Główną atrakcją są ptaki, których w rezerwacie przyrody zinwentaryzowano ponad 200 gatunków, z czego 86 to gatunki gniazdujące.
2. Cesarska wioska Kadyny
Historia Kadyn jest ściśle związana z postacią Cesarza Wilhelma II. Wówczas właściciel Kadyn Artur Birkner zapisał w testamencie cesarzowi kadyński majątek. 2 czerwca 1899 roku cesarz po raz pierwszy przyjeżdża do Kadyn: „To najpiękniejszy rejon mojej monarchii” – miał powiedzieć zachwycony władca. Po zmianie właściciela nastąpił rozwój wsi. Mocno zrujnowany majątek przebudowano, według projektów berlińskich architektów.
Dziś Kadyny to prawdziwa perła w koronie Wysoczyzny Elbląskiej. Poza kompleksem pałacowym i historyczną zabudową wsi warto wybrać się na naszą ścieżkę przyrodniczo-historyczną „Kadyński Las”. Ścieżka rozpoczyna się przy pomniku przyrody im. J. Bażyńskiego. Udajemy się na południe i po niecałych 100 m skręcamy na wschód. Idziemy wzdłuż płotu hotelu „Kadyny Folwark Hotel & SPA, następnie skręcamy lekko na południowy wschód i dochodzimy do kaplicy Birknerów. Dalej idziemy na południe i dochodzimy do głównej drogi dojazdowej do klasztoru oo. Franciszkanów. Przy tablicy o formach ochrony przyrody skręcamy na północ, po drodze mijamy tablice o wieku lasu, zrównoważonej gospodarce i martwych drzewach i dochodzimy do tablicy rezerwat przyrody Kadyński las. Następnie udajemy się schodami na południe, po drodze mijamy tablice o nietoperzach i popielicowatych, dochodzimy do klasztoru oo. Franciszkanów. Przy klasztorze skręcamy na zachód i dalej na południe. Dochodzimy do wieży widokowej z której możemy podziwiać Las Ceglany oraz Zalew Wiślany.
3. Łęcze – wioska wiatru i podcieni
Jedną z najstarszych i zarazem najciekawszych wsi Wysoczyzny Elbląskiej jest Łęcze. Malowniczo położone między Elblągiem a Tolkmickiem od wieków pobudzają wyobraźnie i zachwycają wędrowców, archeologów i krajoznawców. Nie bez powodu to właśnie w Łęczu znajdowało się schronisko turystyczne prowadzone przez Towarzystwo Krzewienia Turystyki Pieszej w Elblągu i Okolicy, które działało na tych terenach od 1905 roku.
Pierwsze ślady osadnictwa w Łęczu pochodzą z wczesnej epoki żelaza. Podczas badań archeologicznych odkryto tu wiele śladów osadniczych, cmentarzysk i wałów obronnych. Wiodącymi odkrywcami tych terenów byli archeolodzy-pasjonaci zrzeszeni w Elbląskim Towarzystwie Starożytności. Do dzisiaj możemy zobaczyć ślady ich działalności. m.in. na północny zachód od Łęcza w miejscu zwanym kiedyś „świętym miejscem” lub najczęściej „Grodziskiem Łęcze”. Znajduje się tam głaz informujący o badaniach prowadzonych przez wieloletniego prezesa Towarzystwa i wybitnego archeologa Roberta Dorra.
W 1830 roku w Łęczu przeprowadzono separację gruntów rolnych. Miało to bezpośredni wpływ na krajobraz i układ zabudowy wsi. Na przełomie XIX i XX w. rozpoczęto budowę murowanych domów podcieniowych. Dzięki opisom słynnego Eugena Gustava Kerstena, doktora teologii i pastora ewangelickiego wiemy, że w 1925 roku w Łęczu znajdowało się aż czternaście domów podcieniowych. Dziś zachowało się jedynie kilka.
Łęcze nazywane jest wioską wiatru i podcieni. Ten trafiony temat przewodni Łęcze zawdzięcza m.in. wiejącym tu silnym wiatrom oraz pozostałościom po zabytkowym wiatraku górującym nad wsią na wysokości prawie 150 m n.p.m.
4. Wieża widokowa w Tolkmicku
Wieża widokowa znajduje się między Tolkmickiem a Nowinką. Roztacza się z niej piękny widok z jednej strony na Tolkmicko i Zalew Wiślany a z drugiej na panoramę okolicznych pól i lasów. Wieża jest jednym z przystanków gry „Zdobywca Wysoczyzny Elbląskiej”, w którą można zagrać w aplikacji Kraina Buka.
5. Park Leśny Bażantarnia w Elblągu
Bażantarnia to kompleks leśny, obejmujący obszar prawie 400 ha. Określana jest, jako miejski park leśny, gdyż znajduje się w granicach administracyjnych Elbląga, jednakże to miano jest nadzwyczaj skromne i nieoddające w pełni prawdziwego charakteru tego miejsca. Owszem, frontowa część lasu ma charakter parkowo-pałacowy, lecz zagłębiając się dalej w dzikie wąwozy możemy przenieść się do innego świata i całkowicie zapomnieć o zgiełku miasta i jakiejkolwiek cywilizacji. Las znajduje się w strefie krawędziowej Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej, a więc rzeźba tego terenu jest bardzo dynamiczna. Obszar obfituje w liczne wzniesienia i doliny, w których to płynące strumienie i potoki tworzą tajemniczy i zarazem malowniczy krajobraz. Ogromne wrażenie robią także czterdziestometrowe strome zbocza w dolinie Srebrnego Potoku.
6. Pomnik przyrody Święty Kamień
Święty Kamień to głaz narzutowy zlokalizowany w wodach Zalewu Wiślanego, pomiędzy Tolkmickiem a Fromborkiem. W zależności od poziomu wody oddalony jest od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów od brzegu. W pobliżu głazu znajduję się kameralna, dzika plaża z pięknym widokiem na wody Zalewu Wiślanego. Patrząc kierunku północno-wschodnim można cieszyć oczy widokiem na zabudowania znajdujące się na wzgórzu katedralnym we Fromborku. Ten pokaźnych rozmiarów głaz, wpisany do rejestru pomników przyrody, został przyniesiony przez lądolód skandynawski. Ma on aż 14,25 metrów obwodu i 2,3 metrów wysokości.
Święty Kamień znajduje się w przy trasie Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo, wiodącej wzdłuż torów niefunkcjonującej obecnie Kolei Nadzalewowej. Na amatorów dwóch kółek, w lesie nieopodal ścieżki prowadzącej do naszego głazu czeka MOR (Miejsce Obsługi Rowerzystów). Do Świętego Kamienia można także dostać się dzięki niedawno uruchomionej Nadzalewowej Kolei Drezynowej. Do zainteresowanych należy wybór trasy, przewoźnik oferuję dwie opcje: Tolkmicko – Święty Kamień – Tolkmicko lub Frombork – Święty Kamień – Frombork. Na każdą z tras trzeba sobie zarezerwować niespełna dwie godziny.
7. Dolina Grabianki
Grabianka mająca swój początek w rejonie miejscowości Pagórki uchodzi do Zalewu Wiślanego w rejonie Kadyn. Przepływa pomiędzy wzniesieniami przez lasy Wysoczyzny Elbląskiej. Wzdłuż Grabianki biegnie tak zwana „Czarna droga kadyńska”. Specyficzny mikroklimat tego obszaru powoduje, że przy jej brzegach rosną gatunki podgórskie, między innymi czosnek niedźwiedzi i lepiężnik biały.
8. Szwajcaria Próchnicka
„Szwajcarią Próchnicką” nazywa się rejon między Próchnikiem a Kamionkiem Wielkim (to tereny położone na północ i północny zachód od dzielnicy Elbląga – Próchnika). Obejmuje zarówno tereny uprawne jak i lasy. Nazwano go tak z uwagi na wysokie walory krajobrazowe.
9. Pomnik przyrody Dąb Hoggo
Hoggo to majestatyczny dąb szypułkowy rosnący na terenie otuliny Parku Krajobrazowego Wysoczyny Elbląskiej. Jest to drugi pod względem wieku pomnik przyrody na terenie Nadleśnictwa Elbląg, zaraz po rosnącym w Kadynach Dębie Bażyńskiego. Szacuje się, że żołądź, który dał mu początek wykiełkował ponad 600 lat temu. Obecnie Hoggo mierzy około 30 m wysokości, a jego obwód wynosi blisko 8 m. Swoje spektakularne wymiary zawdzięcza prawdopodobnie miejscu, w którym przyszło mu rosnąć. Przed laty rósł na otwartej przestrzeni na polach jednego z dawnych pod elbląskich majątków. Dziś możemy go podziwiać w środku lasu, jednakże otaczają go znacznie młodsze drzewa.
Aby dotrzeć do dębu Hoggo należy jadąc z Elbląga drogą nr 503 w kierunku Tolkmicka skręcić w prawo za Rubnem Wielkim, w aleję starych drzew. Po przejściu około 800 m po prawej stronie alei, w odległości kilkudziesięciu metrów rośnie dąb Hoggo. W dotarciu może pomóc nasza aplikacja „Kraina Buka”.
10. Jelenia Dolina
Jelenia Dolina leży w dzielnicy Próchnik w północnej części Elbląga. Jest dobrym miejscem na odpoczynek nad jeziorem, wędkowanie, jak i jazdę na rowerze. Przebiega przez nią wschodni szlak rowery Green Velo. Na miejscu znajdują się wiaty turystyczne w których można zrobić grilla lub odpocząć.
KRAINA BUKA – POBIERZ APLIKACJĘ I RUSZAJ W TEREN!
Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu.
Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
Kamil Zimnicki, Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Artykuł pochodzi z najnowszego wydania Przewodnika Turystycznego BogatyRegion. Chcesz zobaczyć resztę artykułów?
Kliknij i zobacz wersję e-wydania Gazety Bogaty
