Tysiąc egzotycznych roślin, w tym blisko dwieście ze starej i osiemset z nowej kolekcji, to tylko część atrakcji, jakie czekały na zwiedzających w przebudowanym kompleksie palmiarni. Zwiedzanie rotundy i oranżerii zainaugurowała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
– Gdańszczanie, mieszkańcy Oliwy i spacerowicze zyskali właśnie kolejny, nowoczesny obiekt w mieście – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – To był długi proces, w którego trakcie wiele razy odwiedzałam budowę. Projekt był trudny i skomplikowany, ale dzięki niemu powstała oranżeria i rotunda, które zastąpiły wysłużone, rozpadające się obiekty starej palmiarni. Dziś możemy znowu wejść do środka, gdzie jest sporo nowinek, których nie było wcześniej. Są to np. specjalne urządzenia podtrzymujące wilgotność i odpowiednią temperaturę, niezbędne do prawidłowego utrzymania roślin. Docelowo wejście do środka będzie odbywało się za opłatą, ale z kartą mieszkańca gdańska raz w roku będzie ono darmowe.
Na kompleks palmiarni składa się kilka budynków: rotunda (koszt przebudowy 11,5 mln zł), oranżeria (8,5 mln zł), budynek gospodarczy (3,5 mln zł). Koszt nasadzeń nowej zieleni to około 800 tys. zł. Do wyremontowania została jeszcze szklarnia.
Ze względu na zły stan, stara rotunda oraz pozostałe budynki wymagały kompleksowej przebudowy. Roślinność nie mieściła się już w rotundzie, a daktylowiec przebijał jej dach. W trosce o wszystkie rośliny podjęta została decyzja o gruntownej przebudowie.
– Projekt ten był niezwykle skomplikowany. Wymagająca konstrukcja, zmontowana głównie z elementów szklanych, przez co bardzo ciekawa i nietypowa. Koszt samej rotundy to 13 mln zł, a całości 24 mln zł – mówi Alan Aleksandrowicz, zastępca prezydent Gdańska ds. inwestycji – Przed nami wciąż prace związane z dokończeniem alpinarium i częścią botaniczną. Przygotowujemy się do ogłoszenia przetargu na wyremontowanie szklarni. Cały budowę powstałej oranżerii musieliśmy przeprowadzić także zgodnie z zasadami konserwatorskimi.
Obecnie kompleks palmiarni imponuje nie tylko zewnętrzną formą architektoniczną: spiralnej, przeszklonej rotundy i odtworzonej w historycznym kształcie oranżerii. Wnętrza obu budynków przeszły gruntowną przebudowę. Zamontowano również system sterowania klimatem, dzięki któremu rośliny tropikalne będą mogły rosnąć w warunkach odpowiadających ich naturalnemu środowisku.
Palmy i nie tylko
W odnowionej palmiarni można zobaczyć palmę dżemową, czyli palmę brazylijską o żółtawych lub czerwonawych kwiatach, których długość dochodzi nawet do 1 metra. Jest też okaz palmy bożonarodzeniowej o filipińskim pochodzeniu z charakterystycznymi czerwonymi owocami. Dojrzewają one zimą, a dzięki swojemu kulistemu kształtowi przypominają choinkowe bombki. W palmiarni znalazło się również miejsce dla palmy meksykańskiej występującej w naturze w rejonie Baja California. Swoimi rozmiarami może dochodzić do 15 metrów wysokości.
Rotunda mieści w sobie także inne cenne egzotyczne okazy. Warto zwrócić uwagę na największą prezentowaną roślinę, czyli pochodzącą z australijskich lasów deszczowych, mierzącą 17 metrów araukarię, czy rzadkie bananowce australijskie. Nie sposób nie wspomnieć także o paprociach drzewiastych i fikusach bengalskich. Uwagę przykują również pnącza passiflory i różne odmiany storczyków.
Miejsce nie tylko dla roślin
Nowy kompleks palmiarni będzie miejscem nie tylko służącym ekspozycji egzotycznych roślin. Budynek oranżerii spełni również inne funkcje.
– Zależy nam na tym, by kompleks palmiarni stał się miejscem, w którym odwiedzający Park Oliwski będą mogli spędzić czas nie tylko na podziwianiu natury – podkreśla Michał Szymański, zastępca dyrektora Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni ds. przestrzeni publicznej. – Chcemy, by było to także miejsce spotkań dla mieszkańców. Dlatego w budynku oranżerii powstała przestrzeń, w której w niedalekiej przyszłości znajdzie się lokal gastronomiczny. Będziemy dążyć do tego, by został on otwarty jeszcze przed rozpoczęciem sezonu.
Znane są już również plany na najbliższą przyszłość.
– Jeszcze w tym roku zostanie opracowana dokumentacja projektowa zagospodarowania ogrodu botanicznego w parku oliwskim. W kolejnych latach planujemy rozwój kolekcji roślin. Będziemy w tej kwestii współpracować z innymi tego typu obiektami w Polsce – wyjaśnia Michał Szymański.
Kiedy odwiedzać palmiarnię?
Rotunda i oranżeria będą czynne od wtorku do niedzieli w godzinach od 10.00 do 18.00. Poniedziałki będą dniami gospodarczymi, podczas których będzie ona niedostępna dla odwiedzających. W pierwszych miesiącach funkcjonowania wejście do obiektów będzie bezpłatne. W późniejszym okresie zaplanowano dla gdańszczan raz w roku bezpłatne wejście z Kartą Mieszkańca, natomiast proponowane stawki, to 5 zł dla najmłodszych i 10 zł dla dorosłych.
Prace trwają
Przebudowa kompleksu palmiarni w Parku Oliwskim zapoczątkowana została w 2016 roku, kiedy rozpoczęto prace projektowe. Trwające od 2017 roku prace budowlane były skomplikowanym przedsięwzięciem.
– Rewitalizacja budynków oranżerii to była trudna, wieloetapowa i ze względu na prototypowość konstrukcji rotundy, bardzo złożona inwestycja, z której wyciągamy wnioski na przyszłość – mówi Karol Kalinowski, dyrektor naczelny Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska. – Podczas jej realizacji musieliśmy zmierzyć się z kilkoma elementami wymagającymi podjęcia radykalnych kroków i decyzji. Przeprowadzone badania konstrukcji na specjalnym modelu spowodowały zmiany w projekcie, co doprowadziło do rozwiązania umowy z wykonawcą. Stanęliśmy wówczas przed koniecznością wyboru nowej firmy specjalizującej się w systemach szklenia obiektów. Z punktu widzenia technicznego dużym wyzwaniem było wykonywanie rotundy nad rosnącą w niej egzotyczną roślinnością oraz konieczność usunięcia daktylowca, w miejsce którego nasadzone zostały 3 inne palmy. Z uwagi na połączenie rotundy z oranżerią, po zakończeniu rotundy konieczna była przebudowa oranżerii, w której znajduje się nie tylko przestrzeń przeznaczona na kawiarnię, salę dydaktyczną, ale także i system sterowania klimatem zapewniający roślinności odpowiednie warunki.
Przebudowa oranżerii oraz rotundy nie zamykają całości inwestycji rewitalizacji kompleksu palmiarni.
– Zakończył się kolejny najważniejszy etap rewitalizacji budynków palmiarni w ogrodzie botanicznym, bo umożliwiający udostępnienie kompleksu zwiedzającym. Przed nami, do wykonania pozostał jeszcze ostatni element kompleksu, czyli szklarnia, w tym celu najpierw powstanie dokumentacja projektowa. Przetarg na jej opracowanie planujemy ogłosić na przełomie I i II kwartału – wyjaśnia Karol Kalinowski.
Magdalena Kiljan
Gdański Zarząd Dróg i Zieleni
