Środowisko naturalne w ostatnich dekadach musi mierzyć się z wieloma wyzwaniami. Niestety, za część tych problemów odpowiada człowiek i jego działalność, prowadząca m.in. do intensyfikacji efektu cieplarnianego. Obchodzony z inicjatywy ONZ Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej (22 maja) to dobry moment, by zauważyć, że każdy z nas może przeciwdziałać negatywnym zmianom w światowym ekosystemie.
Zachowywanie bioróżnorodności w środowisku naturalnym jest niezwykle ważnym zadaniem, które zostało postawione nie tylko przed naszym, ale twakże przed kolejnymi pokoleniami. Bogactwo poszczególnych ekosystemów zapewnia bowiem prawidłowe funkcjonowanie łańcuchów pokarmowych. Zaburzenia w tym zakresie mogą natomiast nieść za sobą bardzo duże ryzyko – brak w przyrodzie nawet jednego gatunku w wielu przypadkach uruchomi lawinę, którą może być trudno powstrzymać i odwrócić. Dlatego tak ważne jest podejmowanie odpowiednich działań.
Zrównoważony rozwój
Zwiększająca się z roku na rok światowa populacja ludzi wiąże się z jednej strony z rozwojem, ale z drugiej również z postępującą urbanizacją. Tylko od 1992 roku tereny miejskie powiększyły swoją powierzchnię ponad dwukrotnie1. Rosnąca liczba mieszkańców naszej planety potrzebuje także coraz większej ilości pożywienia. – Podejmowanie działań zmierzających do wzrostu wydajności produkcji jest czymś naturalnym i potrzebnym. Tego rodzaju operacje powinny jednak w głównej mierze opierać się na procesach modernizacyjnych, a nie na zdecydowanym powiększaniu obszarów rolniczych, kosztem np. lasów równikowych – podkreśla Radosław Żuk, prezes Fundacji BOŚ.
Niestety, w wielu częściach naszego globu produkcja żywności nie odbywa się w sposób zrównoważony, przez co cierpi środowisko naturalne. Zarówno to morskie, jak i lądowe. Istnieją jednak wyspecjalizowane instytucje, które na co dzień zajmują się przeciwdziałaniem negatywnym zmianom przyrodniczym.
Jak chronić ekosystem?
Walką o przetrwanie globalnej fauny i flory zajmują się podmioty międzynarodowe, poszczególne państwa i trzeci sektor, czyli organizacje pozarządowe. Po drugiej stronie stoją interesy gospodarcze. Duża odpowiedzialność spoczywa m.in. na branży spożywczej, wykorzystującej w gigantycznym stopniu olej palmowy. Plantacje roślin, z których pozyskiwany jest ten surowiec, zastępują tropikalne lasy. W ten sposób ograniczana jest różnorodność biologiczna2.
– Każdy może w odpowiedzialny sposób robić zakupy, unikając produktów tworzonych ze składników, przyczyniających się do degradacji ważnych ekosystemów. I nie chodzi w tym przypadku wyłącznie o olej palmowy. Coraz większe połacie lasów tropikalnych zajmują uprawy soi, która odgrywa istotną rolę w produkcji pasz dla zwierząt gospodarskich. A pamiętajmy, że w dużej części to od nas samych zależy, jakie artykuły wybierzemy w sklepie. Warto mieć świadomość tego, że indywidualne decyzje rzeczywiście mogą sprawić, że świat będzie bardziej różnorodny – mówi Radosław Żuk.
Oprócz zmiany nawyków żywieniowych, warto zastanowić się nad ograniczeniem zużycia drewna i materiałów z niego wytwarzanych. Stosunkowo łatwo, zarówno w biurze, jak i w domu, zmniejszyć wykorzystanie papieru. Cyfrowy obieg dokumentów czy elektroniczne wersje książek przyniosą nie tylko wytchnienie środowisku, ale także oszczędność miejsca oraz, wielu przypadkach, również pieniędzy.
1 Report of the Plenary of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services on the work of its seventh session, IPBES, 2019, str. 17.
2 Naukowcy: plantacje palmy olejowej katastrofą dla azjatyckich lasów, PAP, <http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C411573%2Cnaukowcy-plantacje-palmy-olejowej-katastrofa-dla-azjatyckich-lasow.html>.
