Wszystkie dziewczęta i chłopcy w wieku 12 lat mieszkający na terenie Gdańska mogą już bezpłatnie szczepić się przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Wirus ten jest główną przyczyną raka szyjki macicy oraz wielu innych groźnych nowotworów i chorób. Szczepienia realizowane są w sześciu przychodniach.
Szczepionka przeciw wirusowi HPV zalecana jest przez polskie towarzystwa medyczne (m.in. Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV, Polskie Towarzystwo Pediatryczne i Polskie Towarzystwo Ginekologiczne). Z programu szczepień mogą skorzystać dziewczynki i chłopcy w wieku 12 lat (przyjmując I dawkę). Schemat szczepienia przeciw HPV składa się z dwóch dawek szczepionką Gardasil 9. Program szczepień potrwa do czerwca 2025 roku.
Program skierowany jest do:
- dziewcząt i chłopców w wieku 12 lat (rocznikowo), zamieszkałych w Gdańsku, których rodzice rozliczają się z podatków w jednym z urzędów skarbowych w Gdańsku (weryfikacja na podstawie pierwszej strony ostatniej czasowo deklaracji PIT), w odniesieniu do dziewcząt i chłopców pozostających pod opieką prawną innych osób niż rodzice wyznacznikiem będzie zamieszkanie dzieci na terenie Gdańska;
- dzieci, które dotychczas wykonały pełny cykl szczepień zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych (o ile nie występowały medycznie uzasadnione przeciwskazania do wykonania szczepień);
- dzieci, których rodzice/opiekunowie prawni wyrazili pisemną zgodę na wykonanie usługi zaszczepienia;
- dzieci, które przejdą pozytywną kwalifikację lekarską.
Program profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV) na terenie Gminy Miasta Gdańska na lata 2019 – 2025 realizowany jest w ramach Gdańskiego Programu Promocji Zdrowia i Przeciwdziałania Chorobom Cywilizacyjnym na lata 2021–2025. Program jest w całości finansowany ze środków miasta Gdańska.
Jak skorzystać z miejskiego programu szczepień p/HPV?
Należy zgłosić się do jednego z realizatorów programu, celem umówienia wizyty. Przed podaniem szczepionki niezbędna jest konsultacja lekarska (wywiad i badanie lekarskie) w celu wykluczenia przeciwwskazań, po której dziewczynka lub chłopiec zostanie zakwalifikowane do szczepienia.
Szczepienia realizowane są w sześciu przychodniach:
- Przychodnia BALTIMED Sp. z o.o. Sp. Komandytowa
Krzemowa 16
80-041 Gdańsk
tel. 58 322 83 60 - NZOZ Przychodnia Morena Sp. z o.o.
Jaśkowa Dolina 105
80-286 Gdańsk
tel. 58 340 72 30 - Centrum Medyczne Zaspa Sp. z o.o.
Burzyńskiego 1
80-462 Gdańsk
tel. 58 769 38 69 - Przychodnia Lekarska Nowy Chełm Sp. z o.o. Filia Reformacka
Reformacka 22
80-808 Gdańsk
tel. 58 770 44 80 - NZOZ Przychodnia MICKIEWICZA Sp. z o.o.
Mickiewicza 28/30
80-405 Gdańsk
tel. 58 344 29 01 - Centrum Medyczne „ZDROWIE” Sp. z o.o.
Żeglarska 4
80-273 Gdańsk
tel. 58 573 38 88 wew. 4
Szczepionka przeciwko HPV
Szczepionka dziewięciowalentna chroni aż przed 9 typami wirusa HPV: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58 (siedem z nich odpowiada za prawie 90 proc. wszystkich zachorowań na raka szyjki macicy). Pozwala zapobiegać wywoływanym przez określone rodzaje HPV brodawkom narządów płciowych (tzw. kłykcinom kończystym) oraz nowotworom i zmianom przedrakowym sromu, pochwy, szyjki macicy i odbytnicy.
Czym jest HPV?
Rak szyjki macicy to jeden z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Istotnym czynnikiem jego rozwoju jest zakażenie wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego, Human Papillomavirus), to problem zdrowia publicznego na całym świecie. Istnieje ponad 100 typów HPV – część z nich może być przyczyną powstawania łagodnych zmian, np. w postaci brodawek skórnych, inne prowadzą do rozwoju nowotworów złośliwych. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rak szyjki macicy jest drugą, po raku piersi, przyczyną zgonów na nowotwory złośliwe wśród kobiet.
W Polsce raka szyjki macicy wykrywa się u ponad 3 tys. kobiet rocznie – połowa z nich umiera na tę chorobę. Złośliwemu nowotworowi można skutecznie zapobiegać dzięki profilaktyce, dlatego Gdańsk przeznacza blisko 8,5 mln zł na program szczepień młodzieży przeciw HPV. Przez najbliższe trzy lata trwania programu ze szczepień może skorzystać nawet 9 tys. dziewczynek i chłopców mieszkających w Gdańsku.
Zakażenie HPV jest w 100 proc. odpowiedzialne za raka szyjki macicy (nie ma raka szyjki macicy bez wcześniejszego zakażenia HPV), w 87 proc. za raka odbytu, a w 70 proc. za raka pochwy. HPV może się przyczyniać do powstawania innych, rzadszych nowotworów takich jak np. raki prącia i odbytu, dlatego szczepienia te są ważne również dla chłopców. Zakażenie HPV jest także w 90 proc. przyczyną brodawek narządów płciowych oraz powoduje brodawczakowatość dróg oddechowych.
Dlaczego warto się zaszczepić?
- Zakażenie określonymi typami HPV jest jedną z przyczyn m.in. raka szyjki macicy i brodawek płciowych (kłykcin kończystych).
- Za niemal 100 proc. przypadków raka szyjki macicy odpowiedzialnych jest zaledwie kilka podtypów HPV. Są to przede wszystkim typy: 16 i 18, a także 31, 33, 45 – czyli wirusy o wysokim ryzyku onkogennym.
- Typy nieonkogenne, wśród których najczęściej spotykane są 6 i 11, powodują powstawanie kłykcin kończystych na narządach płciowych.
- Zakażenia HPV mogą prowadzić również do raka odbytu, przestrzeni ustno-gardłowej, pochwy, sromu, prącia.
- Tylko niewielka część osób jest świadoma, że jest nosicielem HPV. Należy pamiętać, że wirusem mogą zarazić się zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Ponieważ infekcja HPV może przebiegać bezobjawowo, osoby będące nosicielami mogą zarażać swoich partnerów seksualnych.
Do zakażenia dochodzi przez kontakt seksualny z osobą będącą nosicielem wirusa, najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Dlatego tak ważne jest wykonanie szczepienia jeszcze przed inicjacją seksualną.
- Uważa się, że w ciągu całego życia około 50‒ 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych tym wirusem.
- Rak szyjki macicy to nowotwór, którego – dzięki dostępnym działaniom profilaktycznym (szczepieniom przeciw onkogennym odmianom wirusa HPV i przesiewowym badaniom cytologicznym) – można uniknąć lub wykryć na wczesnym, całkowicie wyleczalnym etapie rozwoju.
- Szczepienie przeciwko HPV powoduje wytworzenie odporności i uniknięcie zakażenia wirusem HPV i co za tym idzie, obniża znacząco ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.
- HPV nie jest refundowane, ale jest zalecane przez Ministra Zdrowia w polskim Programie Szczepień Ochronnych. Powszechne szczepienia przeciwko HPV rekomenduje także Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC) oraz międzynarodowe i krajowe towarzystwa naukowe (pediatryczne, ginekologiczne i onkologiczne).
Patryk Rosiński
Urząd Miejski w Gdańsku
