Zuzanna Mielczarek, architektka i badaczka oraz Mateusz Włodarek, socjolog i kulturoznawca zostali wybrani w konkursie na kuratorów 15. edycji festiwalu NARRACJE, która odbędzie się w 2024 roku w Gdańsku. Komisja doceniła ich koncepcję „Uzdrowisko Niedźwiednik”, której celem jest zadanie pytania o to, czy osiedle mieszkaniowe może stać się całorocznym sanatorium dla jego mieszkańców?
– W ramach festiwalu NARRACJE, chcielibyśmy zreinterpretować funkcję uzdrowiska. Dlaczego do miejsc leczniczych i wypoczynkowych jeździmy tylko od święta, pozostając tam zawsze gośćmi, turystami? Co, jeśli osiedle, na którym mieszkamy stanie się̨ naszym codziennym, leczniczym kurortem? – podsumowują swoją propozycję Zuzanna Mielczarek i Mateusz Włodarek.
Komisja konkursowa pracująca w składzie Anna Mituś, Stach Szabłowski, Joanna Weltrowska i Anna Witkowska wysoko oceniła poziom wszystkich zgłoszonych propozycji. Po długiej i wnikliwej dyskusji, jednogłośnie, wyłonili projekt „Uzdrowisko Niedźwiednik” Zuzanny Mielczarek i Mateusza Włodarka.
Projekt Zuzanny Mielczarek i Mateusza Włodarka wyróżnia duża inkluzowność i czytelna w masowej skali koncepcja, która dodatkowo współgra z charakterem i atmosferą Niedźwiednika, oryginalnej architektonicznie i urbanistycznie dzielnicy miasta, zbudowanej na przełomie dekad 70. i 80. Propozycja odnosi się do istotnych wymiarów i wyznaczników współczesnego poziomu życia osób zamieszkujących nie tylko tę część miasta, ale przestrzeń mieszkalną w ogóle. – czytamy w uzasadnieniu komisji. Spodobało nam się, że propozycja ta ciekawie sięga po rozmaite eksperckie kompetencje osób uczestniczących, bez rozróżnienia na artystyczne, społeczne, edukacyjne, przyrodnicze, badawczo-inżynieryjne czy sensoryczne. Nie unikając konfrontacji z niedociągnięciami i degradacją osiedlowej infrastruktury, próbuje w bliskości z lokalną społecznością zbadać i poddać regeneracji jej realny potencjał.
Swoje zainteresowanie Niedźwiednikiem kuratorzy rozwinęli jeszcze przed aplikacją do narracyjnego konkursu. Głównym motywem i inspiracją do opracowania koncepcji festiwalu NARRACJE była dla nich spuścizna architektoniczna prof. Szczepana Bauma, którą poznali podczas przeprowadzania kwerend do wystawy „Retrowersje: Sobie mieszkania – Miastu Starówkę̨” (współkuratorowali projekt). Na wystawie prezentowano archiwalne projekty dotyczące odbudowy Starego Miasta w Elblągu autorstwa prof. Szczepana Bauma oraz prof. Ryszarda Semki. W trakcie prac nad wystawą odwiedzili dom córki prof. Bauma, zlokalizowany na Niedźwiedniku, z którego rozciąga się̨ widok na zielone wzgórza morenowe. Pani Aleksandra Wilde (córka profesora) opowiedziała im w trakcie wizyty o historii osiedla, założeniach architektonicznych oraz jego przyrodniczym i społecznym potencjale.
– Zarówno współczesne, jak i utrwalone na archiwalnych fotografiach widoki Niedźwiednika przywiodły nam na myśl górskie uzdrowiskowe krajobrazy. Wysokie i niższe bloki, szeregowce, domy jednorodzinne współgrają̨ z przyrodniczym krajobrazem, w swej różnorodności nie pozostając jednak anonimowe czy niewidzialne. Położony na wzniesieniach teren nie ma jednak tradycji sanatoryjnej, a przemysłową i rolniczą. Natomiast ze względu na wyjątkowe usytuowanie i mikroklimat, okolica cieszy się̨ opinią przyjaznego terenu sportu, rekreacji i wypoczynku. To właśnie ten temat chcemy głębiej eksplorować z zaproszonymi do stworzenia prac na festiwalu artystami i artystkami – opowiadają Zuzanna Mielczarek i Mateusz Włodarek.
—-
Zuzanna Mielczarek – architektka, badaczka architektury, kuratorka. Absolwentka Wydziału Architektury w Delft w Niderlandach, doktorantka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej w dziedzinie mieszkalnictwa. Na Wydziale Architektury w Brnie prowadzi razem z Kacprem Kępińskim Inclusive Housing Studio. Ekspertka ds. projektów innowacyjnych i społecznych w PFR Nieruchomości. W Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki zajmuje się kuratorstwem wystaw i projektów popularyzatorskich. Wspólnie z Kamilem Trepką prowadzi „Podcast Mieszkaniowy” Krytyki Politycznej.
Mateusz Włodarek – kulturoznawca, socjolog oraz badacz architektury. Ukończył studia kuratorskie na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu i obecnie jest doktorantem na Wydziale Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracował w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki, gdzie specjalizował się w dokumentowaniu najnowszych zjawisk w sztuce. Aktualnie związany jest z Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki, gdzie pracuje nad projektami wystawienniczymi.
—
NARRACJE to festiwal sztuki współczesnej prezentowanej w przestrzeni publicznej Gdańska. Prace artystyczne stają się nawigatorem miejskiej przygody: posługując się różnymi narzędziami, pozostają w bliskiej relacji z przestrzenią. Prowokują, interweniują i zrywają warstwy codzienności, by ujawnić ukryte znaczenia. NARRACJE każdego roku odbywają się jesienią, zawsze w innej dzielnicy, która staje się punktem odniesienia dla kuratorów i kuratorek oraz inspiracją dla artystów i artystek.
Organizatorem festiwalu jest Instytut Kultury Miejskiej, współorganizatorem Gdańska Galeria Miejska. www.narracje.eu, www.facebook.com/NarracjeGdansk.
Marta Bańka
Instytut Kultury Miejskiej
