Przez najbliższe dwa lata serce projektu Gdańsk Miasto Literatury będzie biło przy ul. Długiej 35. W nowo otwartej przestrzeni można zobaczyć m.in. pełne symboliki prace trójki ukraińskich artystów. Przygotowano także program literackich wydarzeń. W sobotę, 5 listopada zaplanowano dwa oprowadzania kuratorskie. O godz. 13.00 oprowadzanie odbędzie się w języku ukraińskim, o godz. 16.00 będzie można posłuchać historii w języku polskim. Wstęp jest wolny.
Oficjalne otwarcie przestrzeni w budynku przy Długiej 35 odbyło się w piątkowe popołudnie, 4 listopada. W inauguracji wzięła udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, Marcin Hamkało, pełnomocnik prezydenta ds. projektu Gdańsk Miasto Literatury, Anna Łazar, kuratorka międzynarodowego programu społeczno-artystycznego Wolne Słowo oraz przedstawiciele lokalnego środowiska kultury, nauki, sztuki i mediów.
– Bardzo się cieszę, że to miejsce będzie służyło dobrej sprawie. Wierzę, że będziemy tu odkrywać nowe możliwości i współpracować z wieloma artystami i twórcami. Będziemy służyć słowu i we wspólnocie realizować tu wszystkie dewizy, które przyświecają naszemu miastu. Trzymam kciuki za cały zespół Gdańsk Miasto Literatury, który działa w ramach Gdańskiej Galerii Miejskiej. Z życzliwością i otwartością przyjmujecie w tym miejscu twórców, a ja głęboko wierzę, że dobre słowo łączy, czyni nas lepszymi i daje nadzieję, której tak bardzo wszyscy potrzebujemy – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
– Znaleźliśmy sposób, żeby symbolicznie działać w miejscu, które przez blisko sześćdziesiąt lat było Domem Rosyjskim, przestrzenią, która konsekwentnie wprowadzała w Gdańsku miłość do Rosji. Przed nami nowy początek. Zaczęliśmy od egzorcyzmów, w których pomogli nam artyści z Ukrainy. Działaliśmy w przestrzeni naprędce opuszczanej w marcu przez Rosjan. W maju tego roku zapadła decyzja, że w tym budynku będzie tymczasowo działał projekt Gdańsk Miasto Literatury, który docelowo przeniesie się do Zespołu Sierocińca przy ul. Sierocej – mówił Marcin Hamkało, pełnomocnik prezydenta ds. projektu Gdańsk Miasto Literatury, który odpowiada m.in. za aplikację Gdańska do sieci miast kreatywnych UNESCO w dziedzinie literatury.
O pracach ukraińskich artystów, które można zobaczyć w nowej przestrzeni, opowiedziała kuratorka Anna Łazar.
– Wydaje mi się, że wszyscy mamy do czynienia z niezwykłym, historycznym momentem. Jesteśmy tu w dobrym nastroju, podczas gdy bomby spadają na naszych przyjaciół w Ukrainie, a wolni ludzie w Białorusi ciepią katusze. To miejsce w Gdańsku, opuszczone przez Rosjan, stało się pierwszym przedmiotem refleksji, do którego zaprosiliśmy artystów i artystki z Ukrainy. Postanowiliśmy, że nie będziemy zajmować się przykrywaniem i udawaniem, że miejsca związanego z propagandą rosyjską nie było, ale podejmiemy refleksję nad tym, co się tutaj działo. Trzy projekty, które powstały specjalnie dla tego miejsca nawiązując do punktu wyjścia, którym jest historia domu przy Długiej 35, opowiadają o nowym doświadczeniu społecznym. Wszystko to w niekonwencjonalnej formie – mówiła Anna Łazar, kuratorka międzynarodowego programu społeczno-artystycznego Wolne Słowo.
W otwarciu Długiej 35 wzięli udział także artyści, których prace znalazły się na parterze budynku.
Uznana twórczyni modowa – Yasia Khomenko – zaprojektowała i wykonała tkaninę „Obiekt dla Długiej 35” oddzielającą przestrzeń biurową od sali spotkań i prezentacji. Utrzymana w jasnych tonach praca powstała w autorskiej technice łączenia używanych tekstyliów w prasie. Materiały z odzysku wnoszą przeszłość poprzednich użytkowników i użytkowniczek, ale też zmianę funkcji i „nowe życie”.
Ołeksandr Burłaka – artysta, architekt i badacz modernistycznego budownictwa w jego relacjach z codziennymi użytkowniczkami i użytkownikami – przygotował wystawę „Zona Supperta”, która jest też szkicem graficznej powieści utrzymanej w nastroju tarantinowskiej burleski. Oprócz wystawy artysta zaprojektuje pomieszczenia do codziennej pracy instytucji z wykorzystaniem zastanych przy Długiej 35 destruktów meblowych. Pozostałości poprzednich systemów, zarówno te materialne, jak i mentalne, obyczajowe nie znikają, stają się punktem odniesienia. Stare elementy opowiadają nową organizację odzyskanej przestrzeni i nowy wymiar relacji międzyludzkich.
Wołodymyr Kuzniecow opracował dla Długiej 35 fresk „Tranzyt”, który odnosi się do nowych energii horyzontalnego społeczeństwa w Ukrainie. Artysta od czasów debiutu w trakcie Pomarańczowej Rewolucji rezonuje zarówno ze współczesnością Ukrainy, jak i z kluczowymi dla jej tożsamości wydarzeniami z historii kultury. Kuratorka Anna Łazar współpracująca z Muzeum Sztuki w Łodzi, jest publicystką i tłumaczką, związaną z Instytutem Badań Literackich PAN. Przez wiele lat związana była z dyplomacją publiczną, m.in. pracując w Instytutach Polskich w Kijowie (2008–2014) i w Sankt-Petersburgu (2015–2018).
Program wydarzeń – inauguracja
- Sobota, 5 listopada 2022, g. 13.00 | Oprowadzanie w języku ukraińskim | wstęp wolny
- Sobota, 5 listopada 2022, g. 16.00 | Oprowadzanie kuratorskie w języku polskim | wstęp wolny
Od 8 listopada ekspozycja będzie dostępna od wtorku do piątku w godzinach 12.00–16.00.
Biuro projektu Gdańsk Miasto Literatury jest czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-16.00.
Wybrane wydarzenia przy Długiej 35 w listopadzie:
- 8 listopada | Premiera serwisu miastoliteratury.com z udziałem twórców
- 10 listopada | Izabela Morska rozmawia z Piotrem Sobolczykiem i Beatą Karpińską-Musiał
- 15 listopada | Wykład Marii Tkaczenko
- 17 listopada | Tanzlaboratorium – rozmowa z twórcami
- 20 listopada | Spektakl „Dyktatura ofiary” / Tanzlaboratorium
- 25 listopada | Rozmowa Oksany Czerkaszyny z Marią Peszek
Marta Formella
fot Dominik Paszliński
Urząd Miejski w Gdańsku
