Matejko, Malczewski, Kossak oraz inni arcymistrzowie malarstwa polskiego zagościli na wystawie czasowej w samym sercu Gdańska. „Arcydzieła sztuki polskiej ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach. Dzieje wędrującej kolekcji” prezentowane będą do 2 października 2022 roku. Wystawie w Ratuszu Głównego Miasta towarzyszy program nieodpłatnych spotkań.
– „Arcydzieła…” to wizualna podróż przez szlachecką tradycję i historię, kulturę dworu i wsi oraz rodzime uniwersum wizji, wyobrażeń i mitów. Nie brakuje także nostalgicznych pejzaży – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Poza najbardziej znanymi polskimi malarzami, czyli Matejką, Malczewskim oraz Kossakami, na wystawie prezentowane są również obrazy Boznańskiej, Hofmana, Stanisławskiego, Mehoffera, Chełmońskiego i wielu innych. W czerwcu oraz wrześniu odbędą się wydarzenia adresowane do mieszkańców Gdańska.
Nie tylko obrazy. Historia „wędrującej kolekcji”
Ponad 65 obrazów i rzeźb w Ratuszu Głównego Miasta zaprezentowano dzięki współpracy z Muzeum Śląskim w Katowicach. Wędrująca kolekcja powstała z inicjatywy pierwszego dyrektora Muzeum, Tadeusza Dobrowolskiego. Pozyskiwał on dzieła cenionych malarzy, chcąc zrealizować zamysł przybliżenia sztuki i kultury polskiej na odzyskanym po I wojnie światowej Śląsku.
– Dalsze losy i historii tych wyjątkowych obrazów były niezwykle dramatyczne. Miały one zostać pokazane w latach 40. XX wieku w planowanym gmachu Muzeum Śląskiego. Budowa awangardowego i nowoczesnego budynku ruszyła w 1938 roku. W 1939 wybuchła wojna. Niemcy rozebrali budynek, a sama kolekcja została wpierw wywieziona, a następnie częściowo rozgrabiona, albo zniszczona – mówiła Joanna Szeligowska-Farquhar z Muzeum Śląskiego w Katowicach, kuratorka wystawy. – Na początku wojny obrazy mistrzów wywieziono do Lublina, a stamtąd trafiły do niemieckiego wówczas Bytomia. Tuż po wojnie Tadeusz Dobrowolski zabiegał o budowę Muzeum Śląskiego. Udało się to dopiero w latach 80. XX wieku i obrazy wróciły do Katowic. Dziś granice między muzeami się zacierają. To, co je wyróżnia, to ich kolekcje. I właśnie tymi wyjątkowymi dziełami dobrej sztuki, ich historią, postanowiliśmy podzielić się z mieszkańcami Gdańska.
Opowieść o polskiej tradycji i kulturze
Obrazy rzadko opuszczają mury Muzeum Śląskiego. Dotychczas zaprezentowano je dwa razy, w Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży oraz Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli. W Gdańsku wystawa składa się z czterech części:
- „Tradycja i historia – wzajemne przenikanie” jest opowieścią o tożsamości kształtującej się zarówno w kontekście tradycji kultywowanej w kręgach rodzinno-społecznych (malarstwo portretowe na przestrzeni wieków, sceny rodzajowe ukazujące upodobania i zwyczaje, np. portrety konne), jak i zdarzeń historycznych uwarunkowanych sytuacją polityczną mającą decydujący wpływ na wybór tematyki oraz zawartość emocjonalną tworzonych przedstawień.
- „Fantazji czar, czyli sztuka w poszukiwaniu mistycznych znaczeń” przenosi widza do świata wizji, fantazji i wyobrażeń zainspirowanych scenami mitologicznymi, motywami biblijnymi oraz polską tradycją. W tej części wyeksponowane zostaną dzieła wybitnego polskiego symbolisty Jacka Malczewskiego, tworzącego przedstawienia o wyraźnej konotacji antycznej i narodowo-patriotycznej, oraz Wlastimila Hofmana, przeplatającego wątki fantastyczne z elementami tradycji rodzimej.
- „W plenerze i w pracowni. Portretów i pejzaży malowanie” przybliża niezwykle popularne w pierwszej połowie XIX wieku zjawisko, które w Polsce zaś rozpowszechnione przez Jana Stanisławskiego, twórcę krakowskiej szkoły pejzażowej. W obrębie tej części ekspozycji malarstwo pejzażowe prezentują dzieła artystów zauroczonych bogactwem przyrody postrzeganej zarówno w jej powtarzającej się, cyklicznej zmienności, jak i niebywałym pięknie. W tej części wystawy prezentowane będą portrety autorstwa m.in. Olgi Boznańskiej, Wojciecha Kossaka oraz autoportret Józefa Mehoffera.
- „A to Polska właśnie… Między dworkiem a wiejską chałupą” ukazuje charakter polskiego malarstwa przedwojennego w kontekście specyficznych zainteresowań artystów. Została tutaj wyróżniona tematyka obrazująca dwa środowiska przedwojennej Polski. Pierwsze to szlachta ziemiańska żyjąca w urokliwych dworkach usytuowanych w wiejskich posiadłościach. Drugim tematem podejmowanym przez artystów była polska wieś, inspirująca odmiennością krajobrazu i barwnością wielokulturowej ludności.
Wystawa będzie czynna do niedzieli, 2 października 2022 roku. Zwiedzanie jest możliwe w cenie biletu wstępu do Ratusza Głównego Miasta. W poniedziałki obowiązuje dzień wolnego wstępu.
Pogram wydarzeń towarzyszących
Oprowadzania kuratorskie. Wstęp wolny
- 06.2022, godz. 11.00 (sobota), Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46/47
Po wystawie oprowadza Dorota Powirska (Muzeum Gdańska)
- 09.2022, godz. 11.00 (sobota), Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46/47
Po wystawie oprowadza dr Michał Burdziński (Muzeum Śląskie)
Wykład z cyklu Czwartki w Muzeum Gdańska (wstęp wolny)
- 09.2022, godz. 17.00 (czwartek), Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46/47
Wykład Magdy Niziołek (Muzeum Śląskie) zat. „Krajobrazy. Podróż przez płótna polskiej sztuki nowoczesnej”.
Terminy otwarcia wystawy
- Kiedy: 10 czerwca – 2 października 2022
- Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46/47
- Wstęp: w cenie biletu do oddziału, w poniedziałki wstęp wolny
Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska
fot. P. Siwak
