Poznaliśmy laureatów Galionów Gdyńskich. To osoby, które przez ostatni rok wywarły największy wpływ na kształt kultury w Gdyni. Nagrody i wyróżnienia trafiły do autorów najlepszych kreacji artystycznych, animatorów kultury, debiutantów, mecenasów kultury i artystów z pokaźnym dorobkiem.
W Muzeum Miasta Gdyni zebrali się w poniedziałkowe (10 maja) popołudnie ci, którzy na co dzień budują i tworzą gdyńskie środowisko kulturalne. Gala wręczenia nagród artystycznych prezydenta Gdyni, Galionów Gdyńskich to okazja do podsumowania dorobku ostatnich miesięcy wśród lokalnych twórców, artystów, stowarzyszeń, instytucji i organizacji.
Jest z czego wybierać, bo każdego roku w Gdyni odbywają się dziesiątki wydarzeń i inicjatyw kulturalnych, ale nagrody wskazują te, które cieszyły się największym zainteresowaniem publiczności i w największym stopniu poruszyły lokalną społeczność.
Nie inaczej było też w 2021 roku, którego dotyczyło podsumowanie – roku trudnego dla twórców, bo częściowo wciąż naznaczonego pandemicznymi obostrzeniami, ale jednocześnie obfitującego w ciekawe, kreatywne działania i projekty dostosowane do nowych możliwości. Wyróżniono najlepszych w kilku kategoriach: dla kreacji artystycznej, animacji kultury, za debiut artystyczny, za mecenat kultury oraz za całokształt twórczości.
O tym, do kogo trafią tegoroczne Galiony Gdyńskie wcześniej zadecydowała kapituła nagrody. W jej składzie zasiedli: Marek Stępa i Leszek Kopeć w roli przedstawicieli prezydenta Gdyni, Maja Wagner reprezentująca Wydział Kultury Urzędu Miasta Gdyni oraz przedstawiciele środowiska artystycznego, Ewa Ignaczak i Kamil Wicik.
Podczas gali wręczenia Galionów Gdyńskich prezydent Gdyni, Wojciech Szczurek podkreślał trud twórców kultury w realizowaniu ich wizji i założeń.
– To, co bardzo cieszy, to że pomimo zewnętrznych uwarunkowań, które mają na pewno wielki wpływ na pracę twórców mieliśmy okazję się przekonać, że w gdyńskiej kulturze dzieją się naprawdę rzeczy niezwykłe, że poza tymi projektami, do których wszyscy się przyzwyczailiśmy, do ich rangi i znaczenia, wielkich festiwali, instytucji gdyńskiej kultury, bardzo bogate jest też życie różnych projektów, nowych twórców, którzy szukają nowych obszarów aktywności artystycznej. To pokłosie wielu lat pracy i budowania środowiska artystycznego w naszym mieście, ale też wielka nadzieja na przyszłość lokalnej kultury – mówił Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.
Sięgnęli po Galiony. Debiutanci, twórcy i mecenasi
Jako pierwsi na scenie w Muzeum Miasta Gdyni pojawili się nominowani w kategorii „Debiut artystyczny”. Wyróżnienia zdobyły Zuzanna Seweryna Dolega i Barbara Liberek, a kapituła nagrody postanowiła jednocześnie przyznać Galion Gdyński Adrianowi Apanelowi – za scenariusz i reżyserię filmu fabularnego „Stancja”, który miał premierę w 2021 roku na Krakowskim Festiwalu Filmowym i był prezentowany na licznych innych festiwalach.
– Nie jestem „oryginalnie” z Gdyni, ale czuję się jakbym był, więc ta nagroda jest naprawdę dla mnie ważna i trafia mnie prosto w serce – mówił Adrian Apanel, laureat Galiona Gdyńskiego w kategorii „Debiut artystyczny”.
Tuż po debiutantach przyszła pora na autorów i autorki z kategorii „Kreacja artystyczna”. Tutaj również kapituła rozpatrywała trzy kandydatury, z których jednogłośnie wyłoniono gdyński zespół Kiev Office. Muzycy zdobyli uznanie za krzewienie kultury regionalnej w muzyce, w szczególności wydany w 2021 roku album poświęcony kulturze Słowinców „Gjinjenjé”. Wyróżnieniami uhonorowano ponadto pozostałych nominowanych: Jacka Bałę oraz trio Małgorzaty Bujak, Tomasza Sosnowskiego i dr hab. Jacka Friedricha.
– Jest to bardzo dla nas ważne, że tematyka, która tak naprawdę do niedawna była gdzieś pomijana w wątkach kulturalnych – Słowińcy, temat niełatwy, trafił do serc, do słuchaczy przede wszystkim i dzięki możemy dalej nieść głosy tych, którzy już nie mogą się wypowiedzieć, bo jest to kultura, która zaginęła – mówił Michał Miegoń z Kiev Office.
– Jeśli chodzi o Słowińców, być może to na razie jest, póki co, domknięcie pewnej całości, ale na pewno wątki pomorskie będą eksplorowane dalej – zapowiedział Maciej Bandur z Kiev Office.
Tuż po nich zaproszono na scenę osoby, które dbają przede wszystkim o to, aby w kulturze się działo – lokalnych twórców nominowanych do Galiona Gdyńskiego za „Animację kultury”. Wybierano spośród wyjątkowych postaci, które zarażają twórczością innych. To Magdalena Bochan-Jachimek, Tomasz Valldal-Czarnecki i duet z Gdyńskiego Centrum Filmowego – Kinga Plicht oraz Agata Kozierańska-Burda.
Ostatecznie, decyzją czterech spośród pięciu członków kapituły to właśnie reprezentantki gdyńskiej instytucji sięgnęły po statuetkę, która została przyznana przede wszystkin za animowanie licznych projektów edukacyjnych i kulturalnych, m.in. „Lato na Patio” i „Bajka w Centrum”, a także wkład w działania związane z przyznaniem Gdyni w 2021 roku tytułu Miasta Filmu UNESCO.
– Za nami bardzo trudny czas, czas trudnej sytuacji w kulturze, tym bardziej jest nam miło, bo pracowałyśmy bardzo ciężko, żeby w ogóle kultura i jakakolwiek animacja przetrwała w mieście. To pierwsza taka nagroda, która nagrodziła naszą ciężką pracę – mówiła Kinga Plicht z Gdyńskiego Centrum Filmowego.
– Najcenniejsze są nagrody od publiczności i myślę, że gdyby nie to, że nasze działania spotkały się z dużym zainteresowaniem publiczności, mówię tutaj o projektach animacyjnych, które realizujemy w Gdyńskim Centrum Filmowym, to nasz sukces nie byłby tak dostrzeżony, więc dziękujemy wszystkim mieszkańcom, którzy przychodzili i uczestniczyli w naszych wydarzeniach i od których dostajemy często informacje, że to jest właśnie to, czego oczekują od działań animacyjnych w mieście – dodała Agata Kozierańska-Burda.
Kultura nie mogłaby też się rozwijać, gdyby nie wsparcie z zewnątrz. To właśnie pomoc firm i instytucji sprawiła, że w postpandemicznej rzeczywistości udawało się realizować projekty odważne, angażujące i reprezentujące wysoki poziom artystyczny, a co za tym idzie – często także kosztowne.
Nominacjami w kategorii „Mecenat kultury” wyróżniono organizacje, które w największym stopniu wspierały działalność gdyńskich twórców. Zwycięzców wybierano spośród VBW Engineering, Hotelu Mercure Gdynia i Portu Gdynia, a ostatecznie Galion Gdyński w tej kategorii jednogłośnie przypadł ostatnim z wymienionych. To docenienie wkładu Portu w mecenat w zakresie promowania dziejów miasta, w tym w szczególności za zaangażowanie w 2021 roku w przygotowanie wystawy „Morze / Miasto / Port” wspólnie z Muzeum Miasta Gdyni.
– Nagroda jest jedna, ale ona tak naprawdę należy się wszystkim. (…) Dziękuję tym wszystkim, którzy uwierzyli, że nowoczesną firmę można promować poprzez art branding, poprzez sztukę. Biznes kocha sztukę – mówił podczas odbierania nagrody przedstawiciel Zarządu Morskiego Portu Gdynia.
Ostatnia z kategorii, w których wręczano tegoroczne Galiony Gdyńskie to swoiste podsumowanie, czyli nagroda za „Całokształt twórczości”. Kapituła nie miała wątpliwości i jednogłośnie uznała, że ten wyjątkowy laur należy się Aleksandrze Bibrowicz-Sikorskiej, wybitnej propagatorce miniatury tkackiej oraz nowatorskiej twórczości związanej z tkaninami, która „przełamuje granice stylistyczne i inspiruje innych artystów”.
Choć sama nagrodzona nie była obecna podczas gdyńskiej gali, nagrodę w jej imieniu odebrał syn, Maciej Sikorski, który przekazał też słowa podziękowań za docenienie wieloletniego zaangażowania pani Aleksandry.
– Piękna to chwila, w której mogę powiedzieć, że moja dotychczasowa praca i zaangażowanie trwale wpisały Gdynię na artystyczną mapę świata. Udział przeszło 190 artystów z całego świata w 12. edycji Baltic Mini Textile jest przecież tego najlepszym dowodem. Tak jak na początku lat 20. ubiegłego wieku Gdynia istniała jedynie w wyobraźni i marzeniach twórców i założycieli mojego ukochanego miasta, by ostatecznie wyłonić się z szumu fal Bałtyku i krzyku mew, tak też i biennale miniatury wywodzące się z Gdyni pod żaglami „Białej Fregaty” na stałe zagościło w przestrzeni międzynarodowej. Tak, proszę państwa, warto marzyć, bo marzenia się spełniają – odczytał w imieniu laureatki nagrody za całokształt twórczości, Aleksandry Bibrowicz-Sikorskiej jej syn, Maciej Sikorski.
Przebieg gali wręczenia Galionów Gdyńskich za 2021 roku można zobaczyć dzięki zarejestrowanej transmisji na żywo, prowadzonej przez kanał Gdyni Kulturalnej na YouTube.
Przypomnijmy, że Galion Gdyński to przyznawana nieprzerwanie od 1995 roku nagroda artystyczna prezydenta Gdyni, która stanowi wyróżnienie zarówno dla wybitnych artystów, jak i animatorów kultury związanych z gdyńskim środowiskiem. Trafia również do mecenasów kultury, a zatem przedsiębiorców, którzy wspierają organizację wydarzeń w Gdyni.
Co roku kandydatów do Galionu Gdyńskiego można zgłaszać w oparciu o ich dorobek twórczy za minionych kilkanaście miesięcy, a zgłoszenia przyjmuje Wydział Kultury gdyńskiego Urzędu Miasta. Laureaci w kategoriach twórczych otrzymują nagrodę finansową, z kolei laur dla mecenasa kultury jest wyróżnieniem honorowym. W wyjątkowych sytuacjach Galion Gdyński jest przyznawany także za całokształt twórczości, co miało miejsce w tym roku.
Kamil Złoch
UM Gdynia
