W sobotę, 24 lutego miną dwa lata od pełnowymiarowej wojny w Ukrainie. W Gdańsku od pierwszych dni konfliktu organizowane jest wsparcie dla uchodźców, ale także i dla walczących o wolność kraju Ukraińców i Ukrainek. W pomoc zaangażowane były wszystkie miejskie jednostki, a gdańszczanie i gdańszczanki do dziś wykazują się empatią i wielkim sercem.
W Gdańsku od początku wojny nadano 28,5 tys. numerów PESEL. Przyjeżdzający do naszego miasta obywatele Ukrainy, mogą korzystać ze wsparcia, które mają ułatwiać codzienne funkcjonowanie. Informowała o tym strona internetowa Gdańsk Pomaga, strony i profile różnych miejskich instytucji w mediach społecznościowych, które przekazywały informacje także w języku ukraińskim. Również Infolinia Gdańsk Pomaga Ukrainie była znaczącym źródłem informacji, dostarczając ponad 4 tys. rozmówcom informacji na temat wsparcia dostępnego dla uchodźców. Obejmowało to szczegółowe informacje na temat edukacji, zatrudnienia, zakwaterowania, wsparcia medycznego i pomocy humanitarnej. Dla osób potrzebujących bezpośredniej pomocy istniała również możliwość uzyskania wsparcia osobiście, takiego jak pomoc z dokumentami i usługami tłumaczeniowymi.
Pierwsze dni pomocy Ukrainie
W Gdańsku już w pierwszych dniach wojny otwarty został punkt pomocowy dla uchodźców, który znajdował się przy ul. Dolna Brama 8, który następnie w momencie zmniejszenia się liczby uchodźców przyjeżdżających do miasta, został przeniesiony do punktu przy ul. Karmelickiej 1 w budynku dawnego kina Krewetka. Na Polsat Plus Arena Gdańsk zlokalizowany został namiot, w którym wydawane były dary i środki pomocowe dla Ukrainek i Ukraińców.
W punktach pomocy uchodźcy mogli otrzymać za darmo pomoc rzeczową w postaci odzieży, obuwia, kosmetyków oraz chemii domowej. Oprócz pomocy rzeczowej uchodźcy mogli liczyć na długoterminowe produkty spożywcze.
MOPR pomaga
Gdy sytuacja uchodźców w Gdańsku się ustabilizowała, rozpoczęła się pomoc doraźna. Gdański MOPR od początku wojny pomógł ponad 1700 ukraińskim rodzinom. W przestrzeni Domu Sąsiedzkiego „Zakopianka” uruchomiono Lokalny Punkt Pomocy Rzeczowej oraz prowadzono zajęcia nauki języka polskiego, angielskiego, animację i integrację dla obywateli ukraińskich. Uchodźczynie i uchodźcy włączani byli m.in. w festyny, imprezy artystyczne, aktywizujące lokalną społeczność. Instytucja koordynowała także wsparcie psychologiczne dla osób z Ukrainy.
W Ośrodku Interwencji Kryzysowej MOPR objęto wsparciem psychologicznym łącznie niemal 5 tys. osób z Ukrainy. Pomocy udzielali ukraińskojęzyczni specjaliści. Prowadzono także warsztaty i działania specjalistyczne z zakresu przeciwdziałania i profilaktyki przemocy w rodzinach przebywających w Gdańsku, z uwzględnieniem rodzin ukraińskich i w zaangażowaniu podmiotów i służb.
Uruchomiono także interwencyjny telefon dla dzieci i młodzieży z Ukrainy oraz uruchomiono i koordynowano bazę usług integracyjnych dla dzieci i młodzieży, przebywających w Gdańsku. Ośrodek Interwencji Kryzysowej wciąż wspiera też na bieżąco, np. w kwestii językowej – komunikacyjnej, specjalistycznej, służby miejskie w działaniach pomocowych, interwencyjnych na rzecz potrzebujących rodzin.
Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie dbał także o realizację prawa i obowiązków opiekuna tymczasowego. Na mocy postanowień sądu opiekę nad ponad 600 dziećmi ukraińskimi powierzono ok. 550 opiekunom. Między innymi w ramach wolontariatu, przeprowadzono w MOPR zbiórki żywności, odzieży, środków higienicznych dla uchodźczyń i uchodźców. Zebrano też wyprawki szkolne i inne rzeczy potrzebne najmłodszym, by mogli uczyć się w Gdańsku.
Fundacja Gdańska i środki UNICEF
W ramach programu UNICEF w ciągu pięciu miesięcy pomoc humanitarna trafiła do ponad 9,3 tys. osób. Pomoc ta była dystrybuowana dwa razy w tygodniu w punkcie pomocy humanitarnej, który został utworzony w hali Polsat Plus Arena. Aby usprawnić proces dystrybucji pomocy i lepiej współpracować ze społecznością uchodźców, zatrudniono ukraińskojęzycznych pracowników. Ich zaangażowanie znacznie zmniejszyło konflikty, niepokoje i nieporozumienia, które obserwowano wcześniej, głównie z powodu barier językowych.
W ramach współpracy z Fundacją Wsparcia Społecznego Alexandra FOSA, niemal 300 osób otrzymało wsparcie w ramach usług zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego. Dodatkowe poradnictwo psychologiczne zostało udostępnione w PIK – Centrum Informacji i Doradztwa, gdzie zwiększono dostępność dla osób posługujących się językiem ukraińskim, w tym zapewniono dyżur ukraińskojęzycznego psychologa. Prowadzono również zajęcia dla młodzieży, wspierane przez specjalistów (również ukraińskojęzycznych). Wzbudzili oni duże zaufanie, znacząco przyczyniając się do sukcesu tego zadania. Inicjatywa ta zapewniła bezpieczne i wspierające środowisko dla młodych ludzi, którzy w przeciwnym razie mogliby spędzać czas w centrach handlowych, potencjalnie angażując się w ryzykowne, nienadzorowane interakcje i zachowania.
W Gdańsku ponad 200 uchodźców mieszkających w mieszkaniach zbiorowych otrzymało pomoc w różnych obszarach, w tym w poszukiwaniu pracy, poruszaniu się po instytucjach rządowych i miejskich, dostępie do szkół i przedszkoli oraz korzystaniu z usług dentystycznych i medycznych. Zatrudniono psychologów i asystentów, którzy wspierali uchodźców w ich codziennych zadaniach i promowali niezależność. Stworzono przestrzenie przyjazne dzieciom, w których organizowano specjalne zajęcia dla dzieci.
Wsparcie prawne dla osób z Ukrainy
Z pomocy prawnej co miesiąc korzystało średnio 20 uchodźców. Doradztwo prawne obejmowało szereg ważnych kwestii, w tym uzyskanie świadczeń socjalnych, zrozumienie i negocjowanie umów najmu, wskazówki dotyczące otwierania działalności gospodarczej lub organizacji pozarządowej, sprawy z zakresu prawa rodzinnego oraz pomoc w uzyskaniu świadczeń dla osób niepełnosprawnych. Usługa ta odegrała kluczową rolę w pomaganiu uchodźcom w poruszaniu się po zawiłościach procesów prawnych w ich nowym środowisku.
Zestawy higieniczne dla uchodźców
Uchodźcy otrzymali wsparcie poprzez dystrybucję materiałów WASH (woda, warunki sanitarne i higiena). Rodzinne zestawy higieniczne były bezpośrednio przekazywane uchodźcom, którzy otrzymali już paczki żywnościowe w punkcie pomocy humanitarnej. Oprócz rodzinnych zestawów higienicznych, instytucjonalne zestawy higieniczne zostały dostarczone do różnych placówek, w tym żłobków, przedszkoli, szkół, obiektów zakwaterowania grupowego i instytucji, a także organizacji pozarządowych, które świadczyły usługi i działania na rzecz społeczności uchodźców. Dystrybucja ta zapewniła szerszemu gronu uchodźców dostęp do niezbędnych produktów higienicznych. Szczególną uwagę poświęcono potrzebom dziewcząt i kobiet poprzez dystrybucję różowych skrzyneczek, które zawierające produkty higieniczne przeznaczone specjalnie dla kobiet, zostały rozdystrybuowane do około 500 lokalizacji w całym Gdańsku. Szeroki zakres punktów dystrybucji obejmował szkoły, uniwersytety, szpitale, organizacje pozarządowe i instytucje kulturalne, co znacznie zwiększyło dostęp do niezbędnych produktów higienicznych dla dziewcząt i kobiet w mieście.
Zajęcia dla dzieci i młodzieży
Aby zapewnić obecność i dostępność programu UNICEF na terenie całego Gdańska, Fundacja Gdańska realizowała działania dla dzieci i młodzieży poprzez nawiązanie współpracy z 10 instytucjami kultury i 21 organizacjami pozarządowymi. Lokalne organizacje pozarządowe, będąc bliżej beneficjentów, były bardziej skuteczne w rozpoznawaniu i reagowaniu na ich oczekiwania oraz w przyciąganiu uczestników. Wydarzenia, warsztaty i kursy oferowane przez te organizacje pozarządowe i instytucje kulturalne obejmowały szereg tematów. Nauczano języka polskiego, pokazywano kulturę i sztukę, integrowano i skupiano się na budowaniu kompetencji u nastolatków. Odbywały się także zajęcia sportowe, warsztaty grupowe dotyczące zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego oraz rozwój umiejętności. To zróżnicowane podejście nie tylko ułatwiło integrację i wymianę kulturową, ale także zapewniło niezbędne wsparcie i możliwości rozwoju umiejętności dla społeczności uchodźców w Gdańsku.
Minigranty w ramach gdańskich funduszy
Wydarzenia organizowane były także przez mniejsze ośrodki i instytucje. Zadanie minigrantowe zostało podzielone na pięć funduszy działających na terenie Gdańska: młodzieżowy, sportowo-rekreacyjny, równościowy, senioralny i sąsiedzki. Fundusze te miały na celu wspieranie inicjatyw małych grup społecznych lub organizacji. Ten model grantów miejskich, przyznawanych lokalnym grupom i organizacjom, jest z powodzeniem realizowany w Gdańsku od kilku lat. Dzięki dodatkowym środkom z UNICEF więcej inicjatyw otrzymało wsparcie finansowe, zwłaszcza te dedykowane inicjatywom młodzieżowym oraz mające na celu integrację społeczności ukraińskiej i polskiej, a także wielopokoleniowej. Łącznie zrealizowano 19 różnych inicjatyw w pięciu obszarach, przy czym grupy zawsze miały dostęp do wsparcia ze strony organizacji zarządzających grantami.
Pomoc w edukacji
Od dwóch ostatnich Gdańsk stał się miejscem nauki wielu uczniów i wychowanków pochodzących z Ukrainy. Po pierwszych trzech tygodniach w gdańskich szkołach uczyło się ponad 1,6 tys. uczniów, podczas gdy obecnie jest ich niemal 4 tys. Podobnie sytuacja wyglądała w przedszkolach: po pierwszych trzech tygodniach znajdowało się w nich około 200 dzieci, teraz ta liczba sięga blisko 580 maluchów.
W Szkole Podstawowej nr 57 w Gdańsku otwarto punkt informacji edukacyjnej, w którym uchodźcy mogli dowiedzieć się więcej na temat wejścia do polskiego systemu edukacji, w tym dostępnych miejsc w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich oraz możliwości uzyskania wyższego wykształcenia w Gdańsku. Hub Edukacyjny (zakup wyposażenia) powstał przy Szkole nr 57 w Gdańsku. Dzieci mogły korzystać ze wsparcia udzielanego w szkole, a nauczyciele wymieniać się doświadczeniami. Od września 2023 r. w Centrum Społeczności Ukraińskiej powstało miejsce, w którym dzieci mogły korzystać z urządzeń do nauki zdalnej. Stanowiska były wyposażone w komputery i niezbędny sprzęt, a w razie potrzeby mogły również uzyskać pomoc od personelu na miejscu. Informacje o dostępnych opcjach wsparcia zostały dostarczone do miejsc zamieszkania Ukraińców w celu szerokiego rozpowszechnienia informacji o miejscach nauki.
Wsparcie w nauce i dotarciu do szkoły
Łącznie ponad 900 dzieci uchodźców otrzymało wsparcie w postaci biletów na transport publiczny. Zajęcia z języka ukraińskiego, doradztwa zawodowego oraz rozwijające kompetencje u dzieci i młodzieży. Ponad 1 000 dzieci skorzystało z różnych zajęć, takich jak przygotowanie do szkoły, lekcje języka ukraińskiego, indywidualne doradztwo szkolne, warsztaty integracyjne i kulturalne oraz programy rozwijające zainteresowania i umiejętności miękkie. Działania te były oferowane przez partnerskie organizacje pozarządowe i instytucje kultury w Gdańsku. Każde zajęcia obejmowały pojedyncze dzieci, a większość z nich trwała kilka tygodni, co wskazuje, że osiągnięte liczby nie odzwierciedlają w pełni rzeczywistego zaangażowania i wysiłku. 90 dzieci uchodźców otrzymało dofinansowanie do wycieczek szkolnych, co umożliwiło im udział w wycieczkach klasowych i zielonych szkołach.
Konsultacje z doradztwa zawodowego oraz rozwijające kompetencje dla młodzieży
Konsultacje z doradztwa zawodowego jako warsztaty „Znajdź swoją drogę w zawodzie”, które koordynował doradca zawodowy, specjalista ds. uchodźców z Ukrainy. Podczas warsztatów młodzież i młodzi ludzie uczestniczyli w wizycie studyjnej na Uniwersytecie Gdańskim, wzięli udział w warsztatach zawodowych, spotkaniach informacyjno-motywacyjnych dla młodzieży. W wyniku takich działań nasi odbiorcy wzmocnili swój potencjał, nabyli nowe umiejętności i zdolności w realizacji życia samorządowego, a jednocześnie umiejętności niezbędne w dorosłym życiu (np. współpraca w grupie, umiejętności interpersonalne, komunikacja, negocjacje, asertywność). Każdy z uczestników otrzymał indywidualny plan działania oraz wsparcie zawodowe w podjęciu decyzji o wyborze przyszłego zawodu. W wyniku naszych działań uczestnicy odbudowali i wzmocnili swoje kompetencje społeczne, zaradność, samodzielność i aktywność w Polsce, co w przyszłości umożliwi im rozwój zawodowy, ułatwi start na uczelnie wyższe i do szkół średnich.
Sprzęt multimedialny dla żłobków, przedszkoli i szkół
Placówki edukacyjne zostały wyposażone w tablety, komputery, maty edukacyjne i ekrany multimedialne ułatwiające nauczanie i uczenie się. Wszystkie żłobki, przedszkola oraz szkoły podstawowe i średnie otrzymały książki w języku ukraińskim. Dodatkowo 5 przedszkoli zostało doposażonych w sprzęt, a w 2 przedszkolach i 3 szkołach utworzono 5 sal sensorycznych, aby zapewnić bezpieczną i rozwojową przestrzeń dla dzieci ze specjalnymi potrzebami.
Transporty, konwoje, autobusy. Od leków po generatory prądu
Pierwszy transport humanitarny z Gdańska do Ukrainy wyruszył do Lwowa już na początku marca 2022 roku. To był tir wypełniony 30 paletami darów, które przekazali mieszkańcy, firmy prywatne, aktywiści i organizacje pozarządowe. Znalazły się w nich m.in. leki i opatrunki, koce i karimaty, żywność, artykuły higieny dla niemowląt, drobny sprzęt medyczny.
W grudniu 2022 dzięki hojności gdańszczan, w ramach akcji „Gdańsk Pomaga Ukrainie”, zakupiono 19 generatorów prądu o różnej mocy i cztery namioty grzewcze. Sprzęt pojechał do Lwowa, Chersonia i Charkowa. Miesiąc później, w lutym 2023 roku wyjechały z Gdańska „namioty niezłomności” wyposażone m.in. w agregaty prądotwórcze i nagrzewnice, w których można się ogrzać i naładować sprzęt elektroniczny. Na Ukrainę pojechało już 16 takich namiotów, m.in. do Chersonia, Zaporoża i Charkowa, wcześniej do miasta Borodzianka wysłano wóz asenizacyjny.
W ciągu pierwszego roku wojny w Ukrainie z Gdańska wyjechało 29 transportów humanitarnych. Fundacja Gdańska wysłała też kilkadziesiąt transportów rzeczowej pomocy pochodzących z Islandii, Norwegii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii i Niemiec.
W połowie lipca 2023 roku do ukraińskiego Krzywego Rogu i Chersonia wyruszył transport z dużo cięższym ładunkiem. Osiem “brygadówek” dowiozło na miejsce generatory prądu, osuszacze przemysłowe i domowe, narzędzia i sprzęt naprawczy, żywność. Samochody i ich wyposażenie służą do odbudowy gospodarki komunalnej na terenach dotkniętych skutkami zniszczenia tamy w Nowej Kachowce.
Milion złotych od Gdańska na centrum medyczno-rehabilitacyjne we Lwowie
Pod koniec maja 2023 roku radni na sesji Rady Miasta jednogłośnie zdecydowało o przekazaniu miliona złotych miastu Lwów na wsparcie budowy centrum medyczno-rehabilitacyjnego UNBROKEN dla ofiar rosyjskiej agresji na Ukrainę. Inicjatywę zgłosiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz, która w kwietniu razem z delegacją z Gdańska odwiedziła Lwów.
Wydarzenia towarzyszące drugiej rocznicy wojny
W rocznicę agresji przygotowano wydarzenia, podczas których będzie można zademonstrować solidarność wobec Ukrainy, wyrazić nadzieję na pokój i podjąć rozmowę o przyszłości. Wydarzenia pod hasłem SOLIDARNI Z UKRAINĄ, odbywają się w dniach 20–26 lutego 2024 roku w Gdańsku. W programie m.in., wernisaż wystawy, debata, zbiórka darów, wspólne tkanie siatki maskującej i wiec solidarności.
Węzły zwycięstwa – wspólne tkanie
W sobotę, 24 lutego, w drugą rocznicę wybuchu pełnoskalowej wojny w Europie, od godz. 10.00 do 16.00 w sali wielofunkcyjnej ECS będzie można wziąć udział we wspólnym tworzeniu siatki maskującej dla ukraińskich żołnierzy. Każda para rąk się przyda. W inicjatywie, ok. godz. 15.30, weźmie także udział Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Wiec solidarności z Ukrainą
Również w sobotę, o godz. 16.00 odbędzie się Wiec solidarności z Ukrainą. Uroczystość rozpocznie się w ogrodzie zimowym ECS, a zakończy na placu Solidarności.
Symbolicznie zaznaczone zostanie 10 lat wojny: okrucieństwo konfliktu, ofiary cywilne, ogrom zniszczeń, ale też zaangażowanie społeczności międzynarodowej, mieszkańców Gdańska i Pomorza w udzielanie solidarnego wsparcia. Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 będzie rozświetlony w kolorach Ukrainy, a Gdańsk połączy symbolicznie z Ukrainą Łańcuch Jedności.
Udział zapowiedzieli konsul Ukrainy, przedstawiciele społeczności ukraińskiej oraz władze wojewódzkie i samorządowe.
Tego dnia, po zmroku, na niebiesko-żółto rozbłyśnie także fontanna Neptuna.
Niesiemy pomoc walczącej Ukrainie – zbiórka darów
Trwa także akcja zbierania rzeczy dla walczących żołnierzy, którą organizuje Komitet Obrony Demokracji. W czwartek, 22 lutego, w godz. od 15.00-18.00, oraz sobotę, 24 lutego, w godz. od 10-15.45 dary można składać w biurze KOD, przy ul. Jana z Kolna 8. Uzbierane rzeczy przekazane zostaną walczącym o wolność żołnierzom ukraińskim.
W dniu 24 lutego dołączy do tej zbiórki fundacja Zupa Na Monciaku, która wszystkich darczyńców poczęstuje pyszną, gorącą zupą.
Zbiórka obejmuje:
- Latarki i baterie
- Termosy stalowe i kubki termiczne
- Świece
- Bandaże
- Leki na przeziębienie, ból gardła, witaminy
- Kawa, herbata
- Czekolada, batony
- Nowa bielizna, skarpety sportowe
- Szampony, podpaski
- Żele pod prysznic
- Pasty i szczotki do zębów
- Dezodoranty
Marcin Szeląg
Urząd Miejski w Gdańsku
