W weekend 2-4 czerwca w Gdańsku uczczona zostanie rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów parlamentarnych z 1989 roku, które zapoczątkowały proces transformacji ustrojowej. W tegorocznym programie znalazły się debaty, konferencje i akcja profrekwencyjna „Nie śpij, bo Cię przegłosują”.
Wybory 1989 roku zapoczątkowały proces transformacji ustrojowej kraju z systemu komunistycznego do demokracji parlamentarnej. W Gdańsku od 2019 roku ten dzień obchodzony jest w szczególny sposób. Corocznie, w miejscu narodzin związku zawodowego NSZZ „Solidarność,” organizowane są wydarzenia, których celem jest debata obywateli, organizacji pozarządowych i przedstawicieli władz.
Tegoroczne święto rozpocznie się w piątek 2 czerwca konferencją „Solidarni w działaniu”, czyli cyklem eksperckich warsztatów i prelekcji, które rozpoczną się o godz. 12.00 w audytorium Europejskiego Centrum Solidarności. W sobotę, 3 czerwca o godz. 12.00 na Drodze do Wolności przy ECS rozpocznie się akcja profrekwencyjna „Nie śpij, bo Cię przegłosują” zachęcająca wszystkich obywateli Polski do wzięcia udziału w jesiennych wyborach parlamentarnych. Strefa Społeczna, która będzie otwarta w sobotę, 3 czerwca w godz. 12.00-19.00 i niedzielę, 4 czerwca w godz. 11.00-17.30 znajdzie się przy ECS oraz na placu Porozumienia Gdańskiego przy budynku dawnej Dyrekcji Stoczni Cesarskiej.
– Ostatnie społeczne i polityczne wydarzenia, które obserwujemy, nie tylko w Polsce, pokazują, że prawa obywatelskie, demokracja, samorządność, wolność i praworządność są wartościami, o które trzeba dbać w sposób szczególny. Dlatego charakter naszego święta to nie tylko upamiętnianie rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów. Z jednej strony przypominamy o tej dacie, ale chcemy także poddać refleksji kondycję dzisiejszej obywatelskości i nas jako społeczeństwa – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Równie ważna będzie Strefa Społeczna, do której zgłosiło się w tym roku blisko 150 organizacji pozarządowych. Panele dyskusyjne będą organizowane przez cztery pokolenia ludzi. To ważne, jakie wnioski wyciągnęliśmy z wydarzeń sprzed 34 lat i co zrobiliśmy z ich skutków, jak korzystaliśmy i korzystamy z naszej obywatelskości, wolności i demokracji… Zapraszamy na spotkania nie tylko gdańszczan, ale także zainteresowanych z całej Polski. Świętujmy, ale też bierzmy odpowiedzialność za otaczający nas świat i nie śpijmy, bo nas przegłosują.
Punktem kulminacyjnym sobotniego dnia będzie bezpłatny koncert gwiazd polskiej muzyki rozrywkowej, który rozpocznie się o godz. 20.00 na Placu Zebrań Ludowych. W programie występy wielu polskich artystów, ale także pokazy materiałów archiwalnych sprzed 34 lat.
Strefa Społeczna
Od 2019 roku w mieście wolności i solidarności Gdańsk we współpracy Fundacją Gdańską i partnerami organizuje Strefę Społeczną, podczas której przedstawiane są najważniejsze problemy i rozwiązania najistotniejszych kwestii we współczesnym społeczeństwie. Jest to bezpieczna przestrzeń do dyskusji, debat, ale także indywidualnych rozmów z ekspertkami i ekspertami. Jej celem jest zbudowanie wspólnoty, która potrafi rozmawiać, wspierać się i dać nadzieję na przetrwanie. Współtworzyć ja będzie 150 organizacji pozarządowych z całej Polski m.in. Łodzi, Krakowa, Warszawy, Iławy, Kwidzyna, Leszna, i oczywiście Gdańska.
– Każda z nich z własnym programem, własnymi prelekcjami, warsztatami, programami dla dzieci i dla dorosłych. Strefa Społeczna będzie rozciągać się od Europejskiego Centrum Solidarności, poprzez teren przy dawnej stołówce stoczniowej aż po Plac Porozumień Gdańskich – mówi Jacek Bendykowski, prezes Fundacji Gdańskiej. – Na terenie stołówki będzie Forum Partycypacji Społecznej. Na odcinku pomiędzy stołówką a Placem Porozumień Gdańskich pojawią się kontenery, w których będą debaty. W tym roku odbywać się będą pod hasłem pokoleń wolności. Chcemy przyjrzeć się różnym problemom i zjawiskom społecznym z perspektywy czterech dekad. Trzech, które już upłynęły i czwartej, którą piszemy teraz wszyscy razem.
W Strefie Społecznej odbędzie się 7 głównych debat o tematyce poświęconej „Pokoleniom Wolności”. Zaproszeni goście dyskutować będą o 34 latach, podczas których Polska dokonała przemiany nie tylko pod względem infrastrukturalnym, bo zmianie uległy też postawy, przekonania i zachowania Polaków. Tematy debat to:
- Muzyka – Od przedszkola do Opola. Jak spełniało się marzenia o muzycznej sławie?
- Zdrowie – Jakie pułapki i zagrożenia czyhały na kolejne pokolenia i czy udało się coś z tym zrobić?
- Talk-show – O czym (nie) mówią Polacy? Jak zmieniały się tematy tabu na przestrzeni dekad
- Seriale – O tym rozmawia się w pracy – jak Polacy żyli życiem bohaterów serial
- Sport – Od pożyczonych strojów po własne marki. Jak profesjonalizował się sport?
- Problemy Społeczne – Czego się obawiamy? Jakie mamy lęki? Z jakimi problemami mierzyli się Polacy?
- Telewizja – Komu kibicowaliśmy? Po jakie nagrody sięgaliśmy? Rozrywka telewizyjna na przestrzeni lat
Uczestnicy będą mogli odwiedzić także Forum Partycypacji Społecznej, czyli stoiska jednostek miejskich i wydziałów Urzędu Miejskiego w Gdańsku, gdzie będzie można dowiedzieć o możliwościach uczestniczenia w działaniach miasta, prowadzonych programach, kompetencjach i pracy poszczególnych wydziałów i jednostek oraz podzielić się swoimi uwagami i spostrzeżeniami. Forum jest inicjatywą Fundacji RC i będzie zlokalizowane na terenie dawnej Stołówki Stoczniowej, w nowo zaaranżowanej przez Fundację Gdańską okolicy przy Historycznej Bramie nr 2, 3 i 4 czerwca w godz. 10.00 -15.00.
Europejskie Centrum Solidarności
Rocznica wyborów czerwcowych ma swoją opowieść na wystawie stałej ECS. W związku z tym kolejny raz część wydarzeń Święta Wolności i Praw Obywatelskich odbędzie się właśnie w budynku Europejskiego Centrum Solidarności.
– Niestety walka o wolność się nie kończy. I ona jest być może teraz podobnie dramatyczna, jak w 1989 roku. Chciałbym, abyśmy pamiętali, że ten 4 czerwca jest datą wszystkich Polaków, bo wtedy wszyscy cieszyliśmy się zwycięstwem Solidarności. Wszyscy się baliśmy konsekwencji i nadal się boimy. Także bądźmy razem 4 czerwca, 31 sierpnia i 1 września – mówi Basil Kerski, dyrektor ECS.
W piątek, 2 czerwca w audytorium ECS odbędzie się Kongres Solidarni w Rozwoju, czyli cykl eksperckich prelekcji i warsztatów dla organizacji pozarządowych rozpoczynający Święto Wolności i Praw Obywatelskich. Tematyka będzie się koncentrowała na:
- Prawach człowieka w mieście
- Lokalnej demokracji i partycypacji
- Subsydiarność
- Innowacjach i ekonomii społecznej
– Motywem przewodnim, jaki obraliśmy sobie w tym roku, jest energia społeczna: co ją generuje, a co ją może zabić i co zrobić, aby ją wzniecać. Co nas mobilizowało do aktywności wtedy, co nas mobilizuje do aktywności dzisiaj i jakie mamy praktyczne rozwiązania w obszarze praw człowieka i tych wątków, które łączą nas we wspólnej aktywności na rzecz lepszego życia – mówi Patrycja Medowska, zastępczyni dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności. – 3 czerwca, po starcie kampanii profrekwencyjnej, zapraszamy do rozmowy przy okrągłym stole i na ogólnopolską, obywatelską naradę o przyszłości Rzeczypospolitej. Wspólnie z Fundacją Batorego i Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych zapraszamy bardzo różnorodne środowiska, które już pracują nad pewnymi zmianami w ustawodawstwie. Z wielu dokumentów powstanie jeden, który będzie takim pakietem ustaw dla lepszego życia w Polsce.
Równolegle w tym samym czasie w audytorium Europejskiego Centrum Solidarności swoje obrady będzie miał Parlament Młodych RP. Młodzi ludzie z całej Polski rozmawiać będą o edukacji obywatelskiej. O tym, czy może ona spowodować, że młodzi ludzie będą się bardziej i chętniej angażować w życie publiczne w Polsce.
Szczegóły dotyczące Święta Wolności i Praw Obywatelskich dostępne są na stronie poświęconej obchodom 4 czerwca.
Patryk Rosiński
Urząd Miejski w Gdańsku
fot. Piotr Wittman/www.gdansk.pl
