Gdyby tak spacerując dziś po Oksywiu, przenieść się w czasie ponad 80 lat wstecz, można by tego miejsca nie poznać. A na pewno trudno byłoby rozpoznać nieistniejące od dziesięcioleci obiekty. Teraz, dzięki nowoczesnej technologii, możemy udać się na przedwojenne Oksywie z wirtualną wizytą.
Monumentalna budowla z białego piaskowca z olbrzymimi posągami postaci ludzkich, górująca nad Kępą Oksywską. To imponujące mauzoleum generała Gustawa Orlicz-Dreszera, który zginął w 1936 roku w katastrofie lotniczej nad Zatoką Gdańską koło Orłowa, powstało w wyniku konkursu przeprowadzonego w 1937 roku. Zbudowany po 2 latach gmach był owocem współpracy rzeźbiarzy Maksymiliana Potrawiaka i Stanisława Sikory oraz architekta Jana Bogusławskiego. Ciało generała spoczęło w krypcie 16 lipca 1939 roku, w trzecią rocznicę śmierci. Niewielu Polakom udało się odwiedzić te miejsce, by złożyć hołd zmarłemu i podziwiać monumentalny grobowiec, który należał do kilku zaledwie tego typu obiektów wybudowanych w Polsce w okresie międzywojennym. Dwa miesiące po pochówku Niemcy rozebrali budowlę.
Dziś, ponad 80 lat od zniszczenia mauzoleum, znów możemy podejść po schodach pod wrota krypty, podnieść głowę i spojrzeć na górujące nad nimi posągi.
Oksywie – miejsce obrony wybrzeża i wirtualnej rekonstrukcji
– Gdynia, jako najważniejsze miasto portowe i główny port wojenny w II Rzeczpospolitej stała się miejscem, na którym miała się skupić obrona niewielkiego skrawka wybrzeża, jaki Polska otrzymała decyzją Traktatu Wersalskiego w 1920 roku. By przygotować miasto do obrony wybudowano między innymi baterię nadbrzeżną mającą bronić wejścia do portu, a także tuż przed wybuchem wojny zaadaptowano dla jej celów obiekty cywilne, takie jak budynek nieistniejącej już latarni morskiej na Oksywiu – informuje Muzeum Miasta Gdyni, w którym odbędą się warsztaty historyczne z użyciem gogli VR „Gdyńskie Oksywie w wirtualnej rzeczywistości”.
Podczas warsztatów uczestnicy będą mogli odwiedzić za pomocą gogli VR wybudowane w celu obrony wybrzeża działobitnie i schrony Baterii Canet, wejść do wspomnianej latarni morskiej a także obejrzeć w pełnej okazałości mauzoleum generała Orlicz-Dreszera.
A to wszystko za sprawą nowoczesnej technologii oraz trwającej od ponad roku współpracy Stowarzyszenia „Wiatr od morza” i Centrum Wirtualnej Rekonstrukcji, które w ramach projektu „Wirtualne Oksywie 1939” tworzą wirtualną rekonstrukcję Oksywia na stan z roku 1939 roku. „Wiatr od morza” zajmuje się koordynacją projektu od strony merytorycznej, badaniami archiwalnymi oraz terenowymi i pozyskiwaniem materiałów. Zaś Centrum Wirtualnej Rekonstrukcji zajmuje się opracowaniem projektu od strony technicznej – modelowaniem obiektów i terenu, teksturą, fizyką oraz opracowywaniem oprogramowania.
– Udało nam się do tej pory zrekonstruować latarnię morską Oksywie, mauzoleum gen. Gustawa Orlicz-Dreszera, stanowiska ogniowe oraz schrony amunicyjne Baterii Canet a także przedwojenny cmentarz Marynarki Wojennej. Obecnie pracujemy nad budynkami Dowództwa Floty i zespołem domów oficerskich i podoficerskich zaprojektowanych przez Mariana Lalewicza. Pracujemy również nad odtworzeniem domów wiejskich przy ulicach płk. Dąbka oraz Muchowskiego (wszystko na stan z 1939 r.) oraz kościoła św. Michała Archanioła. Planem jest odtworzenie całego Oksywia wraz z północną częścią portu gdyńskiego na stan z chwili przed wybuchem wojny – opowiada Kamil Sarapuk, prezes stowarzyszenia „Wiatr od morza”.
Nieistniejące obiekty odtwarzane są głównie na podstawie dokumentów archiwalnych i zdjęć, w tym również lotniczych z okresu międzywojennego oraz okresu okupacji niemieckiej. W przypadku obiektów istniejących do dziś twórcy posiłkują się również badaniami terenowymi i pomiarami.
Pierwsze efekty pracy będzie można poznać podczas warsztatów w Muzeum Miasta Gdyni, które odbędą się w czwartek, 13 kwietnia o godz. 17:00. W przerwach między wirtualnymi wizytami Kamil Sarapuk opowie o historii prezentowanych obiektów. Na warsztaty obowiązują bilety do kupienia na stronie www.bilety.muzeumgdynia.pl.
Jednak, jako że projekt jest w toku i realizowany jest ograniczonymi środkami finansowymi, twórcy wirtualnego Oksywia poszukują ciekawych materiałów na temat Oksywia z prywatnych zbiorów, a także środków finansowych na dalsze prace. W tym celu zamierzają utworzyć zbiórkę funduszy na portalu crowdfundingowym. Kontaktować się z nimi można mailowo: womgdynia@gmail.com oraz przez stronę Wiatr od morza na Facebooku.
Przemysław Kozłowski
UM Gdynia
foto: Stowarzyszenie Wiatr od Morza
