W piątek, 24 lutego przypada pierwsza rocznica pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę. Głównym punktem upamiętnienia tego dramatu będzie antywojenny Europejski Wiec Solidarności z Ukrainą, który odbędzie się o godz. 18.00 na Placu Solidarności. Tego dnia zaplanowano także wiele innych wydarzeń, które organizują instytucje kultury. W programie znalazły się m.in. wystawy, spotkania autorskie, koncerty i charytatywna aukcja sztuki. W przestrzeni miasta rusza także kampania Fundacji Gdańskiej „Szukaj tego, co łączy”.
Antywojenny Europejski Wiec Solidarności z Ukrainą odbędzie się na Placu Solidarności. W trakcie wiecu, który rozpocznie się o godz. 18.00 zaplanowano wystąpienia gości, w tym trójmiejskich samorządowców, obecna będzie również wiceambasador Ukrainy w Polsce. Podczas wiecu wystąpią także ukraiński raper Skofka, Chór Opery Bałtyckiej i Chór Music Everywhere.
Tego dnia w Gdańsku odbędzie się także spotkanie Europejskiego Komitetu Regionów, co zapowiadaliśmy w osobnym komunikacie.
Szukaj tego, co łączy
Według badania przeprowadzonego na zlecenie Fundacji Gdańskiej 80% uchodźców z Ukrainy nigdy wcześniej nie było w Gdańsku, 86% chce tu zostać na czas trwania wojny na Ukrainie, 44% chce wrócić po zakończeniu wojny, a 66% uczy się języka polskiego.
W rocznicę wybuchu wojny Fundacja Gdańska, w ramach współpracy z Unicef, rozpoczyna kampanię „Szukaj tego, co łączy”, w ramach której na przystankach i w pojazdach komunikacji miejskiej zawisły plakaty z krzyżówkami polskich i ukraińskich słów w kilku kategoriach: medycyna, kultura, sport. Słowa związane z kulturą Polską zostały zapisane alfabetem polskim, natomiast do słów związanych z kulturą Ukrainy użyto alfabetu ukraińskiego. Hasła łączą się ze sobą wspólnymi literami.
W tej sposób pomysłodawcy chcą przekazać, że oba narody mogą zachować własną kulturę, pamięć, historię i dumę szukając jednocześnie elementów wspólnych. Kampania „Szukaj tego, co łączy” ma również walor edukacyjny. Dzięki kodom QR mieszkańcy mogą dowiedzieć się, co kryje się pod konkretnymi hasłami i dlaczego akurat dane hasło zostało wykorzystane. Kampania realizowana jest przy wsparciu Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF). Szczegółowy opis haseł można znaleźć także na stronie Fundacji Gdańskiej.
Sploty – o Ukraińcach z Polski. Rozmowy z Piotrem Tymą
W piątek, 24 lutego o godzinie 17. 00 Europejskie Centrum Solidarności zaprasza do biblioteki na spotkanie z Izą Chruślińską, Piotrem Tymą i prof. Igorem Hałagidą wokół książki „Sploty – o Ukraińcach z Polski. Rozmowy z Piotrem Tymą”. Wstęp na wydarzenie jest wolny.
Przed wybuchem pełnoskalowej wojny za wschodnią granicą Polski, pracowało w Polsce ok. 1,5 mln Ukrainek i Ukraińców. Teraz jest ich najpewniej 2 mln więcej. W 2022 roku założyli w Polsce 20 tys. firm. Tymczasem, narodowa mniejszość ukraińska żyje w Polsce od wielu wieków, to ludność autochtoniczna. Przodkowie współczesnych Ukraińców z Polski pochodzą z obszarów tzw. pogranicza polsko-ukraińskiego. Ponad 140 tys. zostało objętych przymusowym przesiedleniem w 1947 roku w ramach akcji „Wisła”. Podczas Narodowego spisu powszechnego z 2011 roku, przynależność do ukraińskiej mniejszości narodowej zadeklarowało 38 797 obywateli. To są nasi współobywatele, a więc sąsiedzi i znajomi z pracy, ekspedientka w sklepie i lekarz w przychodni, dzieci w szkole…
Kim są? Jaka jest ich historia i losy? Jaka jest ich tożsamość i co ją kształtowało w okresie PRL i kształtuje nadal? Jaki jest ich wkład w budowanie demokratycznej Rzeczypospolitej? Wreszcie, czym dla nich jest Ukraina? ECS organizuje promocję książki Izy Chruślińskiej „Sploty – o Ukraińcach z Polski. Rozmowy z Piotrem Tymą”, która przyniesie odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Zaplanowano symultaniczne tłumaczenie rozmowy na język ukraiński.
Więcej informacjo można znaleźć na facebooku: Spotkanie autorskie wokół książki „Sploty – o Ukraińcach z Polski”
Galeria jednego obiektu – Ukraina pod gradem pocisków
Od 24 lutego w ogrodzie zimowym ECS będzie można oglądać także fragment rosyjskiej rakiety ziemia-ziemia. Taki pocisk zniszczył budynek liceum numer 5 w mieście Pokrowsk, położonym w odległości 10 km od linii frontu, w regionie donieckim.
To prawdopodobnie fragment rakiety ponaddźwiękowej Iskander, która dosięga cel na dystansie ponad 500 kilometrów, lecąc na maksymalnej wysokości 50 kilometrów z prędkością 2000 m/s. Długość rakiety wynosi nieco ponad 7 metrów, a średnica niemal 1 metr.
Od 24 lutego 2022 roku, czyli od dnia ataku Rosji na Ukrainę, do początku stycznia 2023 roku Rosja wystrzeliła na Ukrainę ponad 5 tys. różnego rodzaju rakiet. Organizacja Narodów Zjednoczonych odnotowała 18 096 ofiar cywilnych: 6952 zabitych i 11 144 rannych.
Sława Ukrajini! Symbole niepodległości
Choć Ukraina ma tysiącletnią historię i tradycję, dopiero pod koniec XX wieku uzyskała niepodległość. Polska i Ukraina to sąsiedzi w sercu Europy, ale wciąż zbyt mało o sobie wiemy. Na tej wystawie czasowej, którą można zobaczyć w ECS przy audytorium zebrano symbole ukraińskiej niepodległości i nowoczesnej tożsamości, aby lepiej się poznać.
Symbole to nie tylko osoby i wydarzenia, ale również przedmioty i fakty. Wszystko to, co sprawia, że naród ukraiński się jednoczy, odczuwa dumę ze swego kraju i współobywateli, a teraz – zaatakowany przez rosyjskiego agresora – gotowy jest przelewać krew za wolność i demokrację. W obliczu wojny ukraińskie symbole, składające się na tożsamość narodową i kulturową, jak nigdy dotychczas potrzebują pielęgnowania.
We wtorek 28 lutego, godz. 17.00 w bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności w ramach Klubu Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego odbędzie się debata Rok europejskiej wojny. Panelistami będą prof. Paweł Kowal, Bogdan Borusewicz, Lew Zacharczyszyn i Karolina Zbytniewska.
Media społecznościowe CSW Łaźnia dla ukraińskich artystów
24 lutego 2023, w pierwszą rocznicę rosyjskiej agresji na Ukrainę, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia przekaże swoje media społecznościowe artystkom i artystom z Ukrainy, biorącym udział w programie rezydencyjnym. W tym dniu rezydentki i rezydenci będą mogli w dowolny sposób korzystać z kont CSW Łaźnia na Facebooku i Instagramie, publikując przygotowane przez siebie treści.
Carillony dla Ukrainy – trzy koncerty
W rocznicę eskalacji agresji Rosji na Ukrainę carilloniści wykonają specjalny koncert transmitowany na żywo spod soboru św. Zofii w Kijowie i Bilblioteki Uniwersyteckiej w belgijskim Leuven. Artystka zagra na mobilnym carillonie braci Botvinko, który zostanie ustawiony przed soborem św. Zofii w Kijowie. Z kolei Luc Rombouts, carillonista z Belgii, zagra na carillonie Biblioteki Uniwersyteckiej w Leuven. Transmisję koncertu zaplanowano o godz. 13.00 na facebooku Carillony Gdańskie – Muzeum Gdańska. Podczas koncertu zaprezentowane zostaną prace ukraińskich dzieci.
W akcję włączają się również gdańskie carillony. Specjalnie przygotowany repertuar wykona dr Monika Kaźmierczak z Muzeum Gdańska, carillonistka miejska. W repertuarze dwóch koncertów, piątkowego, o godz. 11.00 i sobotniego, o godz. 12.00 znajdą się m.in. utwory ukraińskiego kompozytora Wałentyna Silwestrowa, ludowa pieśn „Chornobryvtsi” oraz dwa hymny Ukrainy: oficjalny i duchowy – Boże Wielki Jedyny.
Więcej informacji o inicjatywie można znaleźć na wirtualnym biurze prasowym Muzeum Gdańska.
Audycje muzyczne dla dzieci polskich i ukraińskich
Cappella Gedanensis zaprasza do sali koncertowej, która mieście się przy ul. Nowe Ogrody 35 na Audycje muzyczne dla dzieci polskich i ukraińskich w ramach programu Unicef. Zaplanowano dwa spotkania, o godz. 9.30 i 11.30. Wstęp jest wolny.
Wystawy w Gdańskiej Galerii Miejskiej
W piątek, 24 lutego o godz. 12.00 w pracowni artystycznej Gdańskiej Galerii Miejskiej, przy ul. Grobla 1/2 zaplanowano działania edukacyjno-aktywizujące, których celem będzie stworzenie dywanu namalowanego kredą przed budynkiem. Będzie to też powtórzeniem gestu z przełomu marca i kwietnia 2022, kiedy dzieci z Ukrainy przychodzące na codzienne świetlice, namalowały połączenie flagi polskiej i ukraińskiej w ramach potrzeby wyrażenia czegoś w rodzaju uczuć patriotycznych i tęsknoty.
Będzie można tam także zobaczyć wystawę prac, które zostały przygotowane przez dzieci z Ukrainy podczas warsztatów świetlicowych i ukraińskich czwartków w Pracowni Artystycznej GGM.
Na aktualnej wystawie konkursowej 7. Gdańskich Biennali Sztuki w GGM obecne są prace, których autorkami są artystki z Ukrainy:
– “Babie Lato” duetu Hanna Shumska i Anna Tyczyńska. Ta praca to międzypokoleniowy i międzykulturowy dialog między dwoma artystkami, które podjęły się reinterpretacji “Babiego lata” Józefa Chełmońskiego. Obie artystki dokonując podobnego zabiegu personifikacji, wcielenia w bohaterki swoich prac, utożsamiają się z historią i teraźniejszością, Polski i Ukrainy. Realizacja wspólnej pracy stała się pretekstem do rozmów o przeszłości, jej odczytywaniu, stereotypach i historii, którą każdy ma inną i własną.
Lub też dotyczą wojny, a przygotowane są przez artystki z Polski:
– “XXI wiek, Europa” Agaty Nowosielskiej, która w swojej pracy przedstawia pesymistyczny obraz niejako pożerania tego co niewinne i dziecinne, czyli placów zabaw, przez czarne odmęty, które symbolizują potworność wojny. Agata odwołuje się do obrazów z początków wojny, które utkwiły jej w głowie, gdy korespondenci wysłali do mediów zdjęcia zniszczonych miast, w tym właśnie przestrzeni dziecięcych.
Swoje dzieła prezentują także artystki, które w autorytarnym kraju żyły, wyjechały i mierzą się z tematem swojej tożsamości:
– “Moja rzeka” Marii Eleny Bonet, w 2020 roku artystka w ramach protestu przeciwko cenzurze wycofała swoją kandydaturę dot. Państwowej Nagrody w Zakresie Sztuk Pięknych. W swoich pracach zwraca uwagę na to, że reżim Białoruski od dziesiątek lat prowadzi intensywną działalność prowadzącą do wykorzenienia tradycji, co spowodowało w niej potrzebę odnalezienia zaginionej historii swojej rodziny, ale też własnej tożsamości.
Prace są dostępne do obejrzenia podczas trwania 7. Gdańskiego Biennale Sztuki do 16 kwietnia 2023.
Wolne Słowo przy Długiej 35
Od 11.00 do 16.00 na Długiej 35, siedzibie projektu Gdańsk Miasto Literatury będzie obecna Anna Łazar, kuratorka programu Wolne Słowo, którego zadaniem jest szukanie głosu twórczyń i twórców z Ukrainy, którzy dają odpór dzisiejszym zbrodniarzom, a także dzieciom i wnukom nierozliczonych zbrodniarzy z przeszłości. Z Anią będzie można porozmawiać czy też poprosić o oprowadzenie po wystawie.
Prace obecne w przestrzeni GML na Długiej 35:
- Yasia Khomenko, Obiekt dla Długiej 35, 2022tkanina z używanej odzieży, szyta i łączona techniką autorską
Abstrakcyjne płótno w dużej skali zostało wykonane z odzieży przeznaczonej na pomoc humanitarną. Artystka interpretuje swój obiekt jako rodzaj kamuflażu, tkanina imituje zastaną architekturę wnętrz.
- Ołeksandr Burłaka, Zona Supperta, 2022,powieść graficzna, cyfrowy wydruk, papier, pianka
Tytuł powieści odnosi się do mitu o pradawnym podziemnym mieście w okolicach Melitopola na południowym wschodzie Ukrainy, odnalezionym metodą bilokacji w latach 90. XX w. przez ukraińskiego inżyniera – entuzjastę Walentyna Supperta.
- Wołodymyr Kuzniecow, Tranzyt, 2022, malarstwo naścienne, akryl, markery, drapanie
Praca jest poświęcona międzynarodowej sieci wolontariuszy pomagającej Ukrainie w wojnie przeciwko rosyjskim okupantom. Wyładowany przedmiotami pierwszej potrzeby od generatorów prądu i noktowizorów po chleb i pieluchy autobus zmierza z umownego Zachodu do Ukrainy dającej odpór rosyjskiej agresji.
5. Charytatywna Aukcja Sztuki dla Ukrainy
24 lutego o godz. 18.00 w Sieni IKM odbędzie się 5. aukcja charytatywna, zorganizowana przy wsparciu Samorządu Studenckiego ASP oraz we współpracy z Instytutem Kultury Miejskiej.
Będzie można wziąć udział w licytacji i zdobyć dzieła takich artystek i artystów jak m.in. Patrycja Podkościelny, Sławomir Witkowski, Agata Królak, Vasyl Savchenko, Mariusz Waras, Maciek Salamon, Magdalena Pela, Przemysław Garczyńskim, czy Ada Zielińska i Vera King.
Szczegóły można znaleźć w wydarzeniu na facebooku.
Wystawa fotograficzna „Solidarni z Ukrainą”
W Filii Naukowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku, która znajduje się przy ul. Obrońców Wybrzeża 2 na Przymorzu można oglądać wystawę „Solidarni z Ukrainą”, która obrazuje solidarność z potrzebującymi. To chwile i emocje zatrzymane w kadrze przez gdańskich fotoreporterów.
Dzień ukraiński w NCK
Nadbałtyckie Centrum Kultury zaplanowało na niedzielę, 26 lutego Dzień Ukraiński. Będzie to czas dzielenia się refleksjami, obawami i nadziejami na dobrą przyszłość. O godz. 11.00 odbędzie się CCXXV Krakowski Salon Poezji w Gdańsku. Salon ukraiński, Sentymentalna podróż muzyczno-poetycka DOM autorstwa Kseniyi Kysylychyn. O godz. 15.00 w artystycznej przestrzeni galerii Nadbałtyckiego Centrum Kultury odbędą się warsztaty kreatywne. W programie: zwiedzanie wystawy o Misiu Uszatku, warsztat „Mój wymarzony Miś” – stwórzmy razem misia z filcu, tworzenie komiksu „Podróż mojego misia” i oglądanie kreskówek w języku polskim i ukraińskim. Dzień zakończy koncert polsko-ukraińskiej grupy muzycznej Hanna.
Szczegóły można znaleźć na stronie NCK.
Okaleczona. Wystawa prezentująca ogrom zniszczeń wojennych w Charkowie
W Oliwskim Ratuszu Kultury, znajdującym się przy ul. Opata Jacka Rybińskiego 25, można oglądać wystawę „Okaleczona”. Na 9 wielkoformatowych planszach zaprezentowane zostaną zdjęcia zniszczeń, jakie w Charkowie w czasie wojny spowodował rosyjski agresor. Wystawę będzie dostępna do 19 marca 2023.
Marta Formella
fot: Piotr Wittman
Urząd Miejski w Gdańsku
