Niepełnosprawność jest jedną z przesłanek, o których mowa w trwającej kampanii Gdańsk Miastem Równości. Prowadzone są działania, mające na celu zwiększenie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Opiekę świadczą m.in. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie czy Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną.
Kampania Gdańsk Miastem Równości z założenia ma zwrócić uwagę na różne aspekty równości, które dotyczą wszystkich mieszkańców. Mówi o poszukiwaniu rozwiązań, które sprawią, że każdy będzie czuł się dobrze w miejscu, w którym jest i żyje. Jednym z dokumentów mówiących o potrzebie dostosowania przestrzeni miejskiej dla wszystkich jej użytkowników jest Gdański Model na Rzecz Równego Traktowania, a w ubiegłym roku przyjęty został Poradnik projektowania uniwersalnego.
Ważne, aby pamiętać, że osoby z niepełnosprawnością to różnorodna grupa: osoby z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową, dysfunkcjami wzroku czy słuchu. Jednocześnie każda osoba, która doświadcza tymczasowo ograniczonej mobilności – porusza się z wózkiem dziecięcym, złamie nogę, itp. – potrzebuje rozwiązań, które zapewnią jej równy dostęp do przestrzeni i usług.
– Jesteśmy dziś w PSONI, czyli miejscu, w którym zapewniane jest wsparcie dla osób od powzięcia informacji, że mogą zostać rodzicami dziecka z niepełnosprawnością, aż do dorosłego życia. Jednak takich miejsc powinniśmy mieć więcej – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Prowadzimy chociażby mieszkalnictwo społeczne, wspomagane czy asystentury. Zastanawiamy się, co możemy zrobić w nowej perspektywie unijnej, poszukując środków finansowych. Naszym zadaniem jest zrobić wszystko, żeby każdy w Gdańsku czuł się równy. Służy temu wiele działań, zaczynając od zmieniającej się infrastruktury, chociażby przejść naziemnych, które w naszym mieście w różnych miejscach powstają, po 100% niskopodłogową flotę autobusów i tramwajów.
Kwestie dostępności i komfortu dla osób z różnymi potrzebami były priorytetem miasta przy remoncie nawierzchni na Długim Targu. Nowa nawierzchnia z założenia miała być funkcjonalna i maksymalnie komfortowa. Sprawdzały to osoby z niepełnosprawnościami i rodzice z dzieckiem w wózku.
W czerwcu 2022 roku w Gdańskim Centrum Świadczeń uruchomiony został system Totupoint. Jest to sieć specjalnych znaczników dźwiękowych, które pomogą osobom z niepełnosprawnością wzroku w poruszaniu się po terenie Centrum. Od 2021 roku w Brzeźnie działa plaża dostępna dla wszystkich, a w minionym sezonie, w ramach pilotażu została uruchomiona kolejna na Stogach. Dodatkowo Gdańska Organizacja Turystyczna realizuje projekt „Audyty dostępności miejsc dla osób z niepełnosprawnością”. Jego celem jest dostarczenie ww. osobom rzetelnych informacji na temat dostępności oferty turystycznej.
Otaczają troską od 60 lat
PSONI już 60 lat tworzy system wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin. Jako rodzice i profesjonaliści pracujący z tą grupą, najlepiej wiedzą jak to zrobić. Realizują zadania wspierając dzieci i rodziny od urodzenia do dorosłości, aż do starości.
– Prawa osób niepełnosprawnych zostały wydzielone w konwencji, żebyśmy zwrócili na nie uwagę. To nie są inne prawa, o które trzeba walczyć, bo je po prostu mamy, jak każdy z nas. Walczymy o ich respektowanie – mówi Joanna Cwojdzińska, przewodnicząca zarządu PSONI koło Gdańskie. – Jednym z praw każdego człowieka, również tego z niepełnosprawnością, jest prawo do niezależnego życia w miejscu, w którym zamieszkuje, w lokalnej społeczności i stworzenie takiego systemu całościowego wsparcia, żeby niepełnosprawność nie było przesłanką każącą zamieszkać takiej osobie w domu pomocy społecznej. To także prawo do niezależnego życia oraz cały wachlarz usług społecznych, które muszą być zrealizowane i które w naszym mieście są realizowane. To asystentura osobista, usługi wytchnieniowe, mieszkania wspomagane czy mieszkania ze wsparciem.
Mieszkańcy Gdańska mogą skorzystać z następujących form wsparcia. To m.in. specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, świadczone przez osoby posiadające odpowiednie przygotowanie, dostosowane do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności. To również program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” finansowany w ramach Funduszu Solidarnościowego. Usługa polega na zapewnieniu osobom z niepełnosprawnościami w stopniu znacznym, umiarkowanym lub dzieciom do 16. roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności wsparcia w wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowania w życiu społecznym.
Mieszkania wspomagane
W ramach Gdańskiego Programu Mieszkalnictwa Społecznego, osoby z niepełnosprawnościami lub zaburzeniami psychicznymi mogą przejść trening oraz uzyskać indywidualne wsparcie, które jest dla nich najbardziej potrzebne w jednym z 16 mieszkań. Jeszcze w tym roku ich liczba ma wzrosnąć o kolejne cztery. Poza mieszkaniami wspomaganymi, w ramach programu dostępne są też mieszkania ze wsparciem, które stanowią kolejny etap w drodze do niezależnego życia. Osoba, która przejdzie trening w mieszkaniu wspomaganym może otrzymać lokal z zasobów miasta, gdzie to wsparcie przy pomocy opiekuna, asystenta, terapeuty będzie w dalszej formie kontynuowane.
– Realizujemy te zadania zgodnie ze strategią rozwoju Gdańska i strategią rozwiązywania problemów społecznych. Tam jest jeden ważny kierunek związany z deinstytucjonalizacją, czyli pojęciem, zgodnie z którym wspieramy osoby m.in. z niepełnosprawnością w jej środowisku. Unikamy wsparcia instytucjonalnego w wielkich grupach. Robimy to przy wykorzystaniu takich narzędzi jak asystentura, środowiskowe domy samopomocy, placówki dziennego pobytu czy mieszkalnictwo społeczne. Jak najdłużej staramy się utrzymywać tę osobę w jej miejscu zamieszkania – mówi Marcin Męczykowski, zastępca dyrektora ds. usług społecznych MOPR. – W Gdańsku wdrażamy także kręgi wsparcia, czyli koncepcję, zgodnie z którą osoba z niepełnosprawnością pozostaje na swoim miejscu zamieszkania, a wokół niej tworzymy sieć wsparcia składającą się z sąsiadów, ale także osób dodatkowo zatrudnionych, aby w momencie, kiedy odejdzie opiekun albo rodzic, ta osoba będzie mogła pozostać w bezpiecznych warunkach najdłużej, jak tylko będzie tego potrzebowała.
Na terenie Gdańska funkcjonuje również 6 warsztatów terapii zajęciowej z 227 miejscami. Warsztaty stwarzają uczestnikom niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.
Patryk Rosiński
Urząd Miejski w Gdańsku
