W sobotę, 10 grudnia w Europejskim Centrum Solidarności odbyła się gala zakończenia i przekazania tytułu Europejskiej Stolicy Wolontariatu. Wyróżnienie, które rok temu Gdańsk odebrał od Berlina, przekazane zostało teraz do norweskiego Trondheim. W trakcie wydarzenia ogłoszono także, że Europejską Stolicą Wolontariatu w 2024 roku będzie włoski Trydent.
Konkurs o tytuł Europejskiej Stolicy Wolontariatu organizowany jest od 2013 roku przez Europejskie Centrum Wolontariatu. Nagradzane są miasta, które wykazują ponadprzeciętną aktywność w obszarze wolontariatu, a także mają spójną strategię jego rozwoju. Do tej pory tytuł powędrował m.in. do: Barcelony, Koszyc, Aarhus, Padwy, Berlina i Gdańska.
– W trakcie minionego roku w różnych akcjach wolontariackich uczestniczyło 60 procent gdańszczan i gdańszczanek, 10 tysięcy osób pracowało w organizacjach pozarządowych, szkołach i firmach, a w ramach Europejskiej Stolicy Wolontariatu w mieście otwarto 10 lokalnych centrów wolontariatu w dzielnicach – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Dziś kończymy pewien etap i przekazujemy pałeczkę do Trondheim, ale jestem przekonana, że dzięki zaangażowanym od lat w różne działania mieszkańcom Gdańska, będzie ciąg dalszy.
Działania wolontariackie w minionym roku odbywały się w Gdańsku pod hasłem #BezNasNieDziała. Do współpracy zaproszeni zostali wolontariusze organizacji pozarządowych, aktywiści, działacze społeczni i lokalni zmieniacze świata, rady działające przy prezydent Gdańska, domy i kluby sąsiedzkie, środowiska skupione wokół tematyki niepełnosprawności, równości, praw człowieka, szkoły, uczelnie wyższe, instytucje kultury oraz firmy.
– Mieliśmy setki planów, jak przeprowadzić ten rok. Niestety, miesiąc po ceremonii otwarcia nasze plany zostały zweryfikowane przez wybuch wojny w Ukrainie, ale to nie oznacza, że nie przeprowadziliśmy tego czasu tak, jak chcieliśmy – mówił Dawid Jastrzębski, prezes Regionalnego Centrum Wolontariatu w Gdańsku. – W tym roku mieliśmy największą społeczność wolontariuszy w historii. Wiemy, że mamy jedną z najlepszych społeczności wolontariackich w Europie, o czym świadczy ten tytuł. Tworzyli go przede wszystkim wolontariuszki i wolontariusze, którym bardzo dziękuję. Życzę kolejnym miastom, żeby nie musiały pokazywać siły wolontariatu przez takie wydarzenia, jakie zadziały się w tym roku w Gdańsk.
Mieszkańcy od początku zaangażowani byli w prace nad nowymi rozwiązaniami dla wolontariatu. Działały cztery grupy robocze: ds. certyfikacji kompetencji wolontariuszy, ds. certyfikacji organizacji, ds. karty wolontariusza oraz grupa ekologiczna. Dzięki nim powstały systemowe rozwiązania, które usprawnią współpracę z wolontariuszami, a także pozwolą jeszcze bardziej zaangażować mieszkańców w lokalne działania. W Gdańsku powstała także Karta Wolontariusza, będącą komponentem Karty Mieszkańca.
– W imieniu Europejskiego Centrum Wolontariatu gratuluję Gdańskowi i wszystkim wolontariuszom tego, co udało się im osiągnąć w tym trudnym roku. Sprawiliście, że takie wartości jak prawa człowieka, czy solidarność nie zniknęły – Gabriella Civico, dyrektor biura Europejskiego Centrum Wolontariatu. – Dzięki współpracy międzysektorowej, która miała miejsce i wielkiemu uporowi, dzięki którym Gdańsk zresztą został Europejską Stolicą Wolontariatu, pokazaliście ludziom w Polsce, Europie i na świecie, czym jest wolontariat i jaka jest jego prawdziwa wartość.
Serce europejskiego wolontariatu biło w Gdańsku
Na co dzień wolontariat to z jednej strony wielkie wydarzenia – maratony, festiwale, koncerty i mecze. To jednak również codzienna praca w Lokalnych Centrach Wolontariatu. W minionym roku duży nacisk położony został na edukowanie oraz dyskusję na temat tego, jak rozszerzać działania społeczne.
– O tym, jakiego wolontariatu potrzebujemy, dyskutowaliśmy podczas trzech forów: szkolnego, wolontariatu pracowniczego, zorganizowanego wspólnie z Fundacją Inicjowania Rozwoju UpFoundation, oraz forum pomorskiego zorganizowanego we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego – mówiła Monika Popow, pełnomocnik prezydent Gdańska ds. Europejskiej Stolicy Wolontariatu. – Ważnym momentem był kongres “Solidarni w Rozwoju-Aktywni dla Rozwoju”, podczas którego zadaliśmy pytanie, czym jest dzisiaj aktywność społeczna w Polsce? Jakie jest jej znaczenie dla demokracji? Udało nam się zgromadzić osoby zaangażowane społecznie z całej Polski, aby porozmawiać, jakiego działania potrzebuje dzisiaj demokracja oraz jak tworzyć odporne społeczeństwo.
W Gdańsku odbyło się wiele wydarzeń, dzięki którym wspomnienie o Europejskiej Stolicy Wolontariatu pozostanie na długo. Powstał także film, który podsumowuje to, co działo się w minionym roku w mieście.
– Wspólnie z wolontariuszami Kręciliśmy Kilometry dla Gdańska, sprzątaliśmy świat, a razem z Biurem Energetyki zaprojektowaliśmy ekologiczny mural, który znajduje się na budynku gdańskiego Conradinum. Działaliśmy w Strefie Społecznej, podczas Jarmarku św. Dominika, festiwalu Open House oraz w trakcie Gdańskich Dni Seniora. A to jedynie wycinek – mówił Szymon Knitter z Regionalnego Centrum Wolontariatu. – Mamy nadzieję, że mieszkańcy oraz nasi goście z zagranicy – wolontariusze z całej Europy, którzy przyjechali działać w Europejskiej Stolicy Wolontariatu, zapamiętają tę gdańską różnorodność.
Podczas podsumowania działań w ramach Europejskiej Stolicy Wolontariatu przypomniany został największy zryw wolontariacki mijającego roku, czyli akcji Gdańsk Pomaga Ukrainie. Po napaści Rosji na Ukrainę chętnych do działania stawiło się ponad 6 000 gdańszczan. To dzięki ich codziennej pracy, pomocy w transporcie, oferowaniu noclegu, pracy w punktach pomocowych, magazynach i miejscach tymczasowego zakwaterowania, wsparciem objęto prawie 60 tysięcy osób uciekających przed wojną w Ukrainie.
– Akcja Gdańsk Pomaga Ukrainie to niespodziewana dla nas część Europejskiej Stolicy Wolontariatu, która pokazała, że mamy wielki odruch pomagania, ale też, że potrafimy działać stale i wspólnie. Spotkaliśmy się w gronie wolontariuszy, organizacji pozarządowych i biznesu. Potrafiliśmy podzielić zadania i wszyscy się z nich wywiązaliśmy. Dzisiaj uroczyście podczas ceremonii zamknięcia chcemy Wam za to podziękować – dodała Aleksandra Dulkiewicz.
Gdański dźwig z bursztynem dla Trondheim
Rok temu, podczas gali podsumowującej Europejską Stolicę Wolontariatu Berlin 2021, z tego miasta do Gdańska przekazany został porcelanowy niedźwiedź. Przekazując na sobotniej gali tytuł, Rita Irene Ottervik, burmistrz Trondheim otrzymała statuetkę gdańskiego dźwigu portowego, z elementami bursztynu.
– Często jestem pod wrażeniem zaangażowania wolontariuszy w moim mieście, około dwie trzecie naszych mieszkańców angażuje się w działalność społeczną, albo poprzez wolontariat, albo przez sąsiedzkie wsparcie, które ma w Norwegii długą tradycję – mówiła burmistrz Trondheim. – Wolontariat łączy ludzi w kraju, ale i na całym świecie. W trudnych czasach w Europie, zaangażowanie wolontariuszy jest niezbędne, zwłaszcza w solidarności z Ukrainą.
Poznaliśmy Europejską Stolicę Wolontariatu 2024
Tradycją gal podsumowujących całoroczne działania, oprócz przekazania tytułu kolejnemu miastu, jest także wskazanie jeszcze kolejnego gospodarza. O tytuł Europejskiej Stolicy Wolontariatu 2024 konkurował włoski Trydent oraz ukraiński Lwów. Na uroczystości obecni byli Franco Ianeselli, burmistrz Trydentu oraz Andrij Moskalenko, zastępca mera Lwowa. Gabriela Civico przekazała zgromadzonym, że decyzją Europejskiego Centrum Wolontariatu, tytuł ESW w 2024 roku trafi do Trydentu.
– Dziękuję Europejskiemu Centrum Wolontariatu za to wyróżnienie, dziękuję wszystkim mieszkańcom Trydentu za zaangażowanie. Niestety, nie żyjemy w normalnych czasach, rosyjska agresja wpłynęła na nas wszystkich, dlatego nie widzieliśmy w tym roku żadnego sensu w konkurowaniu ze Lwowem, a raczej czuliśmy solidarność z nimi – mówił burmistrz Trydentu. – Gdyby oni wygrali, bylibyśmy zachwyceni. Nie chodzi tylko o łączące nas kolory flag naszych miast, chodzi o solidarność. Zwycięzcą tego wieczoru jest wolontariat, bo to promocja jedności i demokracji.
O oprawę muzyczną gali zakończenia Europejskiej Stolicy Wolontariatu Gdańsk 2022 zadbała podchodząca z Gdańska wokalistka Natalia Capelik-Muianga wraz z zespołem.
Patryk Rosiński
fot. Dominik Paszliński
Urząd Miejski w Gdańsku
