Jaka powinna być szkoła odpowiedzialna cyfrowo? Jak budować poprawne relacje w szkolnej społeczności? W jaki sposób tworzyć bezpieczne i wolne od dyskryminacji placówki edukacyjne? Między innymi te zagadnienia zostały poruszone podczas odbywającego się w Gdyni I Ogólnopolskiego Kongresu Szkół Odpowiedzialnych Cyfrowo. Gościem specjalnym wydarzenia była podróżniczka i dziennikarka, Martyna Wojciechowska.
Miasto Gdynia i Fundacja „Dbam o Mój Z@sięg” zorganizowały wyjątkowe wydarzenie, które było okazją do spotkania w społeczności nowoczesnych szkół podejmujących działania mające na celu zadbanie o dobre relacje w szkole oraz dobrostan psychiczny zarówno uczniów, jak i nauczycieli. W kongresie – osobiście i online – uczestniczyło kilkaset osób.
– Dzisiaj spotykamy się, by porozmawiać o jednej z ważniejszych rzeczy: o nowych technologiach i o ich wielu zaletach – ale także o czymś niezwykle ważnym, czyli o higienie, którą należy wdrożyć, korzystając z nich. Ten temat poruszamy przede wszystkim w odniesieniu do szkół i placówek edukacyjnych. Dziś przypominamy także o tym, co kluczowe, a więc o relacjach międzyludzkich – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia. – W ciągu dwóch dni w Gdyni będziemy gościć wielu ekspertów z całego kraju. Wspólnie zastanowimy się, jak wykorzystać nowe technologie, jak korzystać z nowych urządzeń, aby nas wspierały w procesie edukacyjnym, ale żeby nie zastępowały tego, co jest najważniejsze, czyli właśnie kontaktu z drugim człowiekiem.
Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia i Martyna Wojciechowska, dziennikarka i prezeska Fundacji UNAWEZA, podczas otwarcia kongresu // fot. LIS
Prelegenci oraz goście kongresu wspólnie pochylali się nad wyzwaniami, przed którymi stają obecnie szkolne społeczności. Dr Maciej Dębski, socjolog problemów społecznych, wykładowca akademicki, a także prezes Fundacji „Dbam o Mój Z@sięg” przedstawił wyniki ogólnopolskich badań prowadzonych w roku szkolnym 2021/2022 wśród uczniów i nauczycieli. W projekcie przebadano ponad 50 tysięcy respondentów, których poproszono o ocenę relacji w szkole.
W odniesieniu do higieny korzystania z nowych technologii, warto zwrócić na nastepujące dane, które przyniosło badanie:
- Czterech na dziesięciu badanych uczniów (41,6 proc.) doświadczyło usunięcia z grup dyskusyjnych, gdzie byli obecni ich koledzy i koleżanki. To przejaw przemocy rówieśniczej.
- Problemy które nasiliły się w związku z pandemią i zdalną edukacją to m.in. problemy z koncentracją (37,4 proc.), samotność (34,9 proc.), przemęczenie ekranowe (34,1 proc.)
- Co w czasie wolnym uczniowie robią wyraźnie częściej niż przed pandemią i nauką zdalną: 2/3 częściej korzysta z internetu i słucha muzyki, połowa uczniów częściej gra w gry cyfrowe i gry wideo, połowa uczniów częściej ogląda filmy i seriale na platformach streamingowych, 45,7 proc. uczniów częściej korzysta z portali społecznościowych, 41,8 proc. częściej ogląda materiały video na Youtube.
Jeśli natomiast chodzi o zdrowie psychiczne młodych ludzi, to wyniki jednoznacznie wkazują na pogorszenie się jego stanu.
- 65 proc. dziewcząt ze szkół ponadpodstawowych ma objawy depresji
- 38,8 proc. uczniów przyznało, że aktualnie – w porównaniu do czasów sprzed pandemii – czuje się gorzej fizycznie i psychicznie
- 40,6 proc. uczniów ma podejrzenie depresji i powinno być dalej diagnizowanych
- co piąty uczeń uważa, że jest osobą bardzo szczęśliwą, a jego stan zdrowia oceniany jest jako doskonały
- 40 proc. uczniów przyznaje, że stan ich zdrowia jest dużo lepszy lub trochę lepszy niż rok wcześniej
– Przeprowadziliśmy najpierw pilotaż dużych badań w Gdyni dotyczący oceny jakości relacji w szkole, a potem te badania zaimplementowaliśmy na całą Polskę. Zbadaliśmy ponad pięćdziesiąt tysięcy uczniów i prawie pięć tysięcy nauczycieli, i dzisiaj właśnie rozmawiamy o wynikach badań. Rozmawiamy o tym, czym jest tak naprawdę zdrowa szkoła, co możemy zrobić, żeby nasze dzieci chciały w niej częściej przebywać, żeby się chciały nią mniej stresować. Te wyniki badań pokazują, że mamy naprawdę sporo do zrobienia, więc zebraliśmy dzisiaj i pedagogów, i psychologów, i nauczycieli. Przyjdzie też młodzież, która będzie miała swój wykład. Chcemy jednym głosem mówić o tym, że jest co robić w zakresie ochrony zdrowia psychicznego – mówi Maciej Dębski i dodaje: – Przy okazji startujemy mocno z projektem Martyny Wojciechowskiej i fundacji UNAWEZA „Młode Głowy”, który jest trochę niejako kontynuacją tego, co do tej pory robiliśmy.
Martyna Wojciechowska, podróżniczka, dziennikarka oraz założycielka Fundacji UNAWEZA, działającej na rzecz wyrównywania szans kobiet i dzieci na całym świeci, była gościem specjalnym pierwszego dnia wydarzenia oraz jedną z prelegentek. Podczas panelu dyskusyjnego opowiedziała o projekcie „Młode Głowy – otwarcie o zdrowiu psychicznym”.
– Jako mama wiem, że sytuacja młodych ludzi jest alarmująca, że zdrowie psychiczne młodzieży już od dawna wymagało naszej uwagi, naszej interwencji. Na to wszystko nałożyła się pandemia, która jeszcze pogorszyła sytuację, a obecnie doświadczanie bliskości wojny powoduje u młodych ludzi dodatkowy stres. Jako mama wiedziałam, że jest źle, ale jako prezeska i założycielka fundacji UNAWEZA postanowiłam działać i zdecydowałam, że chcę się zająć tym tematem na poważnie – mówi Martyna Wojciechowska.
Podróżniczka i założycielka fundacji UNAWEZA podkreśla, że „Młode Głowy” to projekt długofalowy i wieloletni. Jego pierwszym etapem będą badania i już teraz szkoły mogą zgłosić swoją chęć uczestnictwa i zarejestrować się za pośrednictwem strony internetowej.
– Ta rejestracja jest naprawdę prosta. Badania są przewidziane dla młodych osób w wieku od dziesięciu do dziewiętnastu lat, są w pełni anonimowe, bo my nie badamy konkretnych osób ani szkół, tylko badamy zjawisko i temat – wyjaśnia Martyna Wojciechowska. – Co więcej, chcemy odpowiedzieć na pytanie: dlaczego tak jest. Bo wiemy, że jest źle, że młodzi ludzie są coraz częściej w kryzysach psychicznych, ale chcemy dowiedzieć się co jest powodem takiego stanu. I przede wszystkim dać młodym ludziom głos, wysłuchać ich. Chcemy, aby powiedzieli, co my dorośli możemy zrobić, i jak możemy im pomóc.
Goście kongresu mogli wysłuchać inspirujących wykładów na temat budowania więzi, relacji, dyskryminacji, czy o potrzebach szkolnej społeczności. Nie zabrakło warsztatów, podczas których dyskutowano o wyzwaniach stojących przed nauczycielami. Uczestnicy wydarzenia mogli przekonać się również, jak ważna jest dla uczniów szkoła i etap edukacji. Zaproszeni goście poruszyli problem zaburzeń, które coraz częściej dotykają młodych ludzi.
Poruszano też kwestię nowych technologii – dostępu do nich i korzystania z nich.
– Możemy założyć, że szesnaście do dwudziestu procent młodych ludzi jest bardzo zagrożonych depresją. Przede wszystkim to, co mogą robić rodzice i inni bliscy dorośli, to poświęcić swoim dzieciom czas i uwagę. Bez tego żaden test przesiewowy, żadna konsultacja ze specjalistą, żadna jednorazowa obserwacja nie rozwiążą problemu. Jeśli chcemy wiedzieć, że nasze dzieci są zagrożone depresją, doświadczają depresyjnych objawów, musimy z nimi często rozmawiać i rozmawiać z nimi uważnie. Nie zza ekranu smartfona, nie przy włączonym telewizorze, tylko poświęcić im niepodzielną uwagę. Rzeczywiście w takich rozmowach rodzice na pewno również bez przygotowania specjalistycznego są w stanie zaobserwować niepokojące objawy. Nie tylko smutek, nie tylko przygnębienie, ale na przykład utratę możliwości koncentracji uwagi, problemy ze snem, problemy z łaknieniem – wyjaśnia dr Lech Kalita, psycholog, a także prelegent podczas kongresu. – To, że potrafimy zdiagnozować sytuację jest absolutnie niezbędne, ale nie jest wystarczające. To, co jest konieczne, to żeby po zapoznaniu się z danymi nastąpiło działanie, a działanie wdrożą ludzie. Bez ludzi, którzy się tutaj dziś stawili, działanie nie byłoby możliwe. I to jest ogromna wartość tej konferencji.
Partnerzy merytoryczni wydarzenia to Laboratorium Innowacji Społecznych w Gdyni, UrbanLab Gdynia oraz Uniwersytet Gdański.
Wydarzenie odbywa się w Gdyni w dniach 14-15 listopada br. Prelegenci:
- Maciej Dębski – socjolog problemów społecznych, wykładowca akademicki, edukator społeczny, ekspert w realizacji badań naukowych, fundator i prezes Fundacji „Dbam o Mój Z@sięg”, autor/współautor publikacji na naukowych z zakresu problemów społecznych (bezdomność, przemoc w rodzinie, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, uzależnienia behawioralne), autor/współautor dokumentów strategicznych, programów lokalnych
- Martyna Wojciechowska – dziennikarka, podróżniczka, autorka książek. Związana z telewizją TVN od 1998 roku. Z wykształcenia ekonomistka z dyplomem MBA, z zamiłowania dziennikarka. Autorka cyklu podcastów i wideo na YouTube DALEJ. Założycielka Fundacji UNAWEZA, działającej na rzecz wyrównywania szans kobiet i dzieci na całym świecie.
- Joanna Flis – psycholożka, psychoterapeutka, naukowczyni, pedagożka. Autorka podcastu Madame Monday i książki „Współuzależnieni”.
- Anna Hady – Coach PCM®, Certyfikowany Konsultant Kryzysowy, która pomaga w wyjściu z kryzysu psychologicznego oraz rozwoju poprzez zwiększanie samoświadomości w relacjach prywatnych i zawodowych oraz w rodzicielstwie,
- Wojciech Glac – neurobiolog z Uniwersytetu Gdańskiego, którego wielką pasją jest popularyzacja wiedzy o mózgu. Ma na swoim koncie ponad 600 wykładów popularnonaukowych i warsztatów dla dzieci, młodzieży i dorosłych, od ponad 10 lat organizuje Dni Mózgu w Trójmieście, a za swoją działalność popularyzatorską otrzymał prestiżową nagrodę Popularyzatora Nauki w konkursie Serwisu Nauka w Polsce PAP i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
- Lech Kalita – psycholog, superwizor psychoterapii, autor licznych publikacji z zakresu zdrowia psychicznego. Konsultuje i wspiera pracę placówek socjoterapeutycznych, pedagaogiczno-psychologicznych oraz psychiatryczno-psychoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży m.in. w Trójmieście i Warszawie
- Tamara Kasprzyk – psycholożka, trenerka Familylab oraz współzałożycielka i prezeska Fundacji Familylab Polska
- Aleksandra Rodzewicz – ekspertka merytoryczna w projekcie Forum kadry włączającej województwa małopolskiego i Akademia Edukacji Włączającej – województwo mazowieckie, członkini Rady Programowej Instytutu Nauki Lektikon, Członkini Zarządu Fundacji Hybrydowa Szkoła
- Tomasz Bilicki – pedagog, psychoterapeuta (1. stopień referencyjny), psychotraumatolog, interwent kryzysowy oraz nauczyciel. Ukończył studia podyplomowe m.in. z psychologii motywacji (Uniwersytet SWPS) i psychotraumatologii (Uniwersytet Gdański) oraz kilkaset godzin szkoleń w zakresie wsparcia i terapii
- Magdalena Bigaj – pedagog, psychoterapeuta (1. stopień referencyjny), psychotraumatolog, interwent kryzysowy oraz nauczyciel. Ukończył studia podyplomowe m.in. z psychologii motywacji (Uniwersytet SWPS) i psychotraumatologii (Uniwersytet Gdański) oraz kilkaset godzin szkoleń w zakresie wsparcia i terapii
- Agnieszka Tomasik – dr nauk humanistycznych, pedagog społeczny, polonistka, innowatorka, ekspertka zmiany
Aleksandra Dylejko
UM Gdynia
