Jakie wyzwania stoją przed obszarami, które chcą być smart? Kryzys klimatyczny, wojna za wschodnią granicą i jej skutki, a także transformacja energetyczna – to główne wątki tegorocznej, 10. edycji kongresu Smart Metropolia, który organizuje Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot. Podczas pierwszego dnia wydarzenia samorządowcy (i nie tylko) mieli też okazję wysłuchać mera Irpienia, Oleksandra Markushyna, który dziękował za okazane wsparcie i opisywał bieżącą sytuację w Ukrainie.
Przed nami łącznie dwa dni obszaru do rzeczowej debaty o wszystkim, z czym najsilniej w najbliższym czasie będą musiały mierzyć się metropolie i samorządy. Łącznie kilkudziesięciu prelegentów z kraju i zagranicy dzieli się swoimi doświadczeniami najpierw na terenie Amber Expo w Gdańsku, a w piątek – na terenie Politechniki Gdańskiej. To Smart Metropolia 2022, czyli kongres, który już po raz dziesiąty odbywa się z inicjatywy trójmiejskiej metropolii.
Wspólne problemy, na które warto szukać odpowiedzi
„Pokonać kryzys” – to motyw przewodni tegorocznej edycji. I właśnie kryzysy – rozumiane zarówno globalnie, jak kryzys klimatyczny, ale i bardziej lokalnie, czyli w kontekście wojny w Ukrainie – skupiają najwięcej uwagi i to one dominują w dwudniowym programie. Jak kształtować w społecznościach świadomość klimatyczną, jak miasta mogą „uzdrowić” świat, co czeka mniejsze ośrodki i w jakim kierunku rozwijać obszary metropolitalne oraz ich ofertę – to przekrój tematów poszczególnych sesji.
Na potrzebę rzeczowej debaty o problemach, które pokazują się na horyzoncie polskich miast i gmin wskazywali też otwierający wydarzenie w czwartek prezydent Gdyni Wojciech Szczurek i wiceprezydent Sopotu, Magdalena Czarzyńska-Jachim.
– Kongres jest dedykowany przede wszystkim samorządowcom. To jest platforma wymiany doświadczeń, wzajemnego uczenia się, ale też pokazywania wzorców, w jaki sposób np. miasta europejskie realizowały już transformację energetyczną, bo są dobre doświadczenia, które można przenosić do Polski i warto się uczyć od tych, którzy już w praktyce z taką materią się mierzyli. (…) Tematy najbardziej aktualne to bez wątpienia wojna w Ukrainie i bardzo wiele skutków, które wywołała. Tych związanych z niesioną pomocą przez mieszkańców naszych miast i gmin, niesioną przez samorządy, przez działania podejmowane na rzecz gości z Ukrainy, które realizujemy na terenie naszych miast i gmin, ale także skutki związane ze zmianą cen energii, z konieczną transformacją energetyczną, która będzie tego skutkiem, uniezależnienie się od węglowodorów z Rosji i w ogóle uniezależnienie naszej gospodarki od tradycyjnych źródeł energii – wymieniał Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.
– Pewne jest to, że my, samorządowcy, dla naszych mieszkańców potrzebujemy dobrej komunikacji i potrzebujemy też dobrej komunikacji z naszymi mieszkańcami. Pewne jest też to, że musimy współpracować, niezależnie od wielkości gminy, niezależnie od jej położenia, bo inaczej nie pokonamy tych wszystkich wyzwań i kryzysów. Pewne jest jeszcze to, że dalej będziemy wspierać naszych przyjaciół z Ukrainy. O tym wszystkim jest ten kongres – mówiła podczas sesji otwierającej kongres Magdalena Czarzyńska-Jachim, wiceprezydent Sopotu.
Na otwarcie pierwszego dnia Smart Metropolii wystąpił także specjalny gość – Oleksandr Markushyn, mer Irpienia. To ukraińskie miasto położone obok Kijowa, które w pierwszej fazie rosyjskiej agresji mocno ucierpiało, a nowa infrastruktura, którą udawało się oddawać do użytku w ostatnich latach w większości obróciła się w gruzy. Zabudowania mieszkalne były regularnym celem ataków rakietowych, a mieszkańcy Irpienia po wyzwoleniu swojego miasta na miejscu zastali zgliszcza.
Łącznie, jak podawano w kwietniu tego roku, uszkodzono aż 8651 budynków, z czego kilkaset wymagało całkowitego wyburzenia. Uszkodzono 22 placówki edukacyjne, a wojenne zniszczenia dotknęły ogółem niemal 70% powierzchni miasta.
Irpień 24 marca otrzymał od prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego honorowy tytuł miasta-bohatera. Mer Markushyn w swoim wystąpieniu podczas kongresu podkreślił rolę wsparcia, które otrzymano ze strony Polaków przyjmujących pod swoje dachy Ukraińców potrzebujących bezpiecznego schronienia oraz nakreślił skalę zniszczeń zastanych po pierwszej fazie wojny. Nakreślił też obecną sytuację w Ukrainie, wskazując m.in. na problemy z infrastrukturą energetyczną i ciągłe zagrożenie atakami rakietowymi ze strony Rosjan.
Klimat, czy wyzwanie naszych czasów
Kolejne punkty programu były skupione wokół kwestii klimatycznych – nie ulega wątpliwości, że to jeden z najbardziej aktualnych i najczęściej poruszanych tematów. Stoimy u progu kryzysu, który wymusza poważne zmiany w polityce energetycznej, a co za tym idzie – czeka nas nie tylko szereg inwestycji, ale też zmiana przyzwyczajeń, nawyków i trendów, które w ostatnich latach wyznaczały główne kierunki rozwoju.
O tym, co zmieni się (lub powinno się zmienić) w naszych lokalnych społecznościach mówili pierwszego dnia kongresu m.in. Szymon Bujalski („Dziennikarz dla klimatu”), reportażysta Marek Szymaniak i dziennikarka, aktywistka oraz edukatorka ekologiczna Paulina Górska. Zorganizowano też debatę „Jaki klimat dla zmian zbudują młodzi” z udziałem osób z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego, Fundacji Można Zwariować i uczestników projektu „Klimat w szkołach metropolii”.
Nie zabrakło też szerszego spojrzenia na kwestie ściśle związane z rozwojem – na przykład pod kątem planowania przestrzennego. Do dyskusji zaproszono m.in. Erlijn Mulder, rzeczniczkę miasta Utrecht, Joosta van Faassena, dyrektora ds. strategii w Amsterdamie oraz Joana Caba Roseta, katalońskiego architekta i urbanistę.
Transmisję z pierwszego dnia wydarzenia można zobaczyć na facebookowej stronie Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.
Organizatorem kongresu Smart Metropolia 2022 jest Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot. Inicjatywę wspierają partnerzy: Gdańskie Wody, Instytut Metropolitalny, Pracodawcy Pomorza, AmberExpo oraz Związek Uczelni Fahrenheita.
Kamil Złoch
UM Gdynia
