To jeden z niewielu zachowanych okrętów, które brały czynny udział w II wojnie światowej. Legendarna jednostka na stałe wpisała się w krajobraz naszego miasta i jest jedną z najbardziej znanych gdyńskich atrakcji. Niszczyciel ORP „Błyskawica” został uwieczniony na muralu. W poniedziałek, 3 października odbyła się jego oficjalna prezentacja. Dzieło powstało na ścianie budynku przy ul. Abrahama 71. To inicjatywa Muzeum Marynarki Wojennej z okazji 85. rocznicy podniesienia bandery na tym okręcie.
Niszczyciel ORP „Błyskawica” świętuje swój jubileusz. Z tej okazji w ubiegłym tygodniu w Muzeum Marynarki Wojennej odbyło się wodowanie albumu „ORP Błyskawica. Wierny okręt”. Przygotowali go pracownicy tej instytucji: Wirginia Węglińska, dr Marcin Kłodziński, Aleksander Gosk i Tomasz Miegoń. Jednak w ramach rocznicowych obchodów muzeum postanowiło docenić okręt w jeszcze bardziej wyjątkowy sposób. Zainicjowało i sfinansowało powstanie muralu, na którym uwieczniono jednostkę.
W prezentacji dzieła, którą zorganizowano 3 października, wzięli udział m.in.: Joanna Zielińska – przewodnicząca Rady Miasta Gdyni, kmdr por. Paweł Ogórek – obecny dowódca okrętu ORP „Błyskawica”, kmdr Walter Jarosz – szef szkolenia 3. Flotylli Okrętów i poprzedni dowódca niszczyciela, kmdr Kryspin Lech – jeden z dawnych dowódców jednostki, Tomasz Miegoń – dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej, załoga „Błyskawicy” oraz mieszkańcy.
– 85 lat służby niszczyciela ORP „Błyskawica” pod biało-czerwona banderą – obchodzona w tym roku rocznica to hołd składany wszystkim załogom tego najpiękniejszego okrętu i poświęceniu, jakie ponosiły one w czasie swojej służby. Historia „Błyskawicy” nie skończyła się w 1976 roku, ale jest dalej pisana przez kolejne pokolenia służących na niej marynarzy. Wierzę, że przed moim okrętem i załogą jeszcze wiele takich rocznic i wydarzeń sławiących polską Marynarkę Wojenną, region, miasto. Wszak „Błyskawica” zasłużyła na to, żeby być gwiazdą wielkiego formatu – kmdr por. Paweł Ogórek, dowódca niszczyciela ORP „Błyskawica”.
– To ważny moment, gdyż mówimy o historii naszego miasta i Marynarki Wojennej, która jest związana z Gdynią bardzo silnymi więzami. Patrząc na ten mural, możemy dowiedzieć się więcej o dziejach okrętu ORP „Błyskawica”. Dziękuję i gratuluję pomysłodawcom i wykonawcom tego dzieła – mówiła podczas uroczystości Joanna Zielińska, przewodnicząca Rady Miasta Gdyni.
Na muralu znajduje się rysunek oddający kształt okrętu oraz elementy wyposażenia niszczyciela i kluczowe daty w jego historii.
– „Błyskawica” to najstarszy polski okręt. Cały czas jest w służbie, również jako jednostka reprezentacyjna. To na jej pokładzie odbywają się najważniejsze uroczystości organizowane przez Marynarkę Wojenną. Okręt na stałe wpisał się w lokalny krajobraz. Od dzisiaj jest również elementem gdyńskiej architektury. Jej wizerunek na kamienicy w centrum miasta to wyraz uznania dla tego okrętu – mówił Tomasz Miegoń, dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej.
Praca powstała na ścianie budynku przy ul. Abrahama 71. Jej wymiary to 23 x 13 metrów. Projekt opracowali projektanci ze stowarzyszenia Traffic Design we współpracy z Muzeum Marynarki Wojennej i Wydziałem Kultury Urzędu Miasta Gdyni. Natomiast mural wykonali artyści z Wakeuptime.
– Wraz z muzeum i Wydziałem Kultury Urzędu Miasta Gdyni uzgodniliśmy lokalizację i temat pracy. Mieliśmy dużą wolność w projektowaniu, dlatego też zdecydowaliśmy się na formułę mocno odpowiadającą temu, co staramy się robić w mieście. W efekcie powstał mural, który wpisuje się w architekturę, podkreśla walory okolicy, wpasowuje się w kształt budynku, a także współgra z modernistycznym charakterem miasta – mówi Michał Lech ze stowarzyszenia Traffic Design.
Historia niszczyciela ORP „Błyskawica”
Okręt powstał w brytyjskiej stoczni J. Samuel White & Co. w Cowes na wyspie Wight. Umowę na jego budowę zawarto w 1935 roku. Dwa lata później, 25 listopada 1937 roku podniesiono na nim biało-czerwoną banderę. Potem pierwsza załoga, którą dowodził kmdr por. Tadeusz Podjazd-Morgenstern, przeprowadziła okręt do Polski. 1 grudnia 1937 roku odbyło się jego oficjalne powitanie.
„Błyskawica” była dumą naszej floty. Wraz z bliźniaczym „Gromem” – również zbudowanym przez stocznię w Cowes – należały do najnowocześniejszych i najsilniejszych okrętów swojej klasy na świecie.
Okręt jest najstarszym zachowanym niszczycielem – weteranem II wojny światowej i jedynym bojowym okrętem alianckim, który aktywnie działał przez cały okres wojny – od 1 września 1939 roku do 8 maja 1945 roku. Dlatego śmiało można powiedzieć, że to prawdziwy „lucky ship”, czyli szczęśliwy okręt. W czasie wojny pokonał ponad 138 tysięcy mil morskich, eskortował 85 konwojów, odbył 108 patroli bojowych. Brał też udział w zniszczeniu 2 i uszkodzeniu 6 okrętów nawodnych oraz zniszczeniu 2 statków handlowych przeciwnika. Ponadto uszkodził 3 okręty podwodne i zestrzelił 4 samoloty na pewno i 2 prawdopodobnie. Podczas działań bojowych okręt trzykrotnie został poważnie uszkodzony. Podczas wojny zginęło 5 marynarzy, a 48 odniosło rany. W uznaniu swych wojennych zasług ORP „Błyskawica”, jako jedyny okręt, został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
„Błyskawica” wróciła do kraju 4 lipca 1947 roku. Dowodził nią wtedy słynny podwodniak kmdr Bolesław Romanowski.
Okręt pozostawał w czynnej służbie do 1975 roku, kiedy przekształcono go w okręt-muzeum. Zastąpił w tej roli „Burzę”. ORP „Błyskawica” wciąż pozostaje w składzie 3. Flotylli Okrętów i ma etatową marynarską załogę. Jest niezwykle cennym i atrakcyjnym obiektem muzealnym – wizytówką morskiej Polski, Gdyni i Muzeum Marynarki Wojennej. Każdego roku odwiedzają go tysiące turystów z Polski i zagranicy. Został też wyróżniony nagrodą International Maritime Heritage Award i wszedł do międzynarodowego grona okrętów, które wniosły największy wkład w historię świata i zostały zachowane dla kolejnych pokoleń.
W ubiegłym roku okręt przeszedł remont. Został odnowiony i znów może cieszyć oczy mieszkańców oraz odwiedzających nasze miasto turystów. W dodatku w nowej odsłonie. Przy okazji remontu zmieniono także wzór wojennego malowania. Teraz ORP „Błyskawica” prezentuje kamuflaż pochodzący z okresu od maja 1942 roku (po obronie miasta Cowes) do listopada tegoż roku (tzw. Admiralty Dark Disruptive). To czas, kiedy okręt brał udział m.in. w lądowaniu aliantów w Afryce Północnej podczas słynnej operacji Torch.
Magdalena Czernek
UM Gdynia
