Plany dotyczące rozwoju i edukacji gdańskich dzieci, a także m.in. wyzwania związane z rekrutacją do szkół ponadpodstawowych, edukacja dzieci z Ukrainy i kontrowersyjny podręcznik do przedmiotu Historia i Teraźniejszość były tematem konferencji prasowej zapowiadającej zbliżający się rok szkolny.
1 września, gdy zabrzmi pierwszy dzwonek, w Gdańsku naukę rozpocznie 90 723 uczniów i przedszkolaków. Nad ich edukacją i rozwojem będzie czuwało 8200 pedagogów, ponad 2800 pracowników administracji i obsługi i 159 dyrektorów placówek.
Rekrutacja do szkół ponadpodstawowych
– Nowy rok to nowe wyzwania. Ważną kwestią ostatnich tygodni była dostępność miejsc w szkołach średnich. Warto wspomnieć, że ponad jedna trzecia młodzieży, która ubiegała się o miejsca w szkołach ponadpodstawowych w Gdańsku, to młodzież spoza naszego miasta. Aby sprostać wyzwaniu i umożliwić wszystkim zainteresowanym naukę w naszym mieście, utworzyliśmy 49 nowych klas, co oznacza ponad 2100 więcej miejsc niż w ubiegłym roku szkolnym – mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz.
W Gdańsku funkcjonuje 20 samorządowych liceów ogólnokształcących oraz 13 techników zorganizowanych w zespołach razem ze szkołami branżowymi. Dodatkowo sieć szkół średnich uzupełniają 23 szkoły niesamorządowe, w tym 2 z nich, jako placówki publiczne.
Łączna liczba uczniów szkół średnich w Gdańsku wynosi 26 171, z czego większość, 21 429 to uczniowie szkół samorządowych. W ostatnich latach wzbogacono ofertę gdańskich szkół ponadpodstawowych o nowe placówki:
- X Dwujęzyczne Liceum Ogólnokształcące powstałe na bazie Gimnazjum nr 25
- niesamorządowe, publiczne Uniwersyteckie Liceum Ogólnokształcące im. Pawła Adamowicza
W tegorocznej rekrutacji nastąpiła kumulacja dwóch roczników dzieci urodzonych w roku 2007 i 2008 (które decyzją rodziców rozpoczęły naukę w klasie I szkoły podstawowej w wieku 6 lat). Jednym z negatywnych skutków zmian w systemie oświaty z roku 2017 był chaos wprowadzony w zakresie rekrutacji do szkół średnich, czego efektem jest gwałtowny wzrost liczby uczniów („podwójny” rocznik, wydłużenie etapu kształcenia o rok). Reforma „6-latków” będzie skutkowała również kumulacją w rekrutacji na kolejny rok szkolny. Jednocześnie w naborze na rok szkolny 2024/2025 przewidywany jest spadek liczby kandydatów.
Ostatecznie w tegorocznej rekrutacji, w samorządowych szkołach ponadpodstawowych powstało 49 nowych klas, w tym 20 w samych liceach. Dostępna liczba miejsc i zwiększenie liczebności oddziałów w 100% pokrywa zapotrzebowanie.
– O ile bowiem miejsce w szkołach jeszcze można znaleźć, to wyzwaniem są wakaty nauczycielskie. Na 8200 pedagogów, którzy rozpoczynają pracę 1 września, mamy ponad 500 wakatów. To jest więc ogromne wyzwanie, z którym sami sobie nie poradzimy. Dziś ratujemy się tym, że prosimy nauczycieli przebywających na emeryturze, by pozostali w pracy dłużej lub zatrudniamy nauczycieli bez pełnych kwalifikacji. Dodatkowo, nauczyciele na etatach muszą pracować więcej, aby nasze dzieci miały dobrą i profesjonalną opiekę. Jest to wielkie wyzwanie: jak dzisiaj uczyć młodych ludzi. Bo sztuką jest oczywiście znalezienie miejsc i wyposażenie sal, ale ani mury, ani ławki szkolne nie uczą naszych dzieci – mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz.
Historia i Teraźniejszość
– Opinię publiczną rozpala ostatnio kwestia związana z podręcznikiem do nowego przedmiotu „Historia i Teraźniejszość”. Kiedy przeglądamy coś, o czym sami nauczyciele mówią, że to nie jest podręcznik, a zestaw opinii – trudno jest wprowadzać taką książkę do szkół. W Gdańsku nie rekomendujemy korzystania z podręcznika autorstwa Wojciecha Roszkowskiego – mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz. – Wiem, że w wielu szkołach, powstają autorskie programy nauczania o historii i współczesności. Już w ubiegłym roku zainicjowaliśmy pilotażowy program Gdańskich Lekcji Obywatelskich, skierowanych zarówno do przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych, jak i średnich. To cykl dziesięciu lekcji obejmujących różne wątki związane z wyzwaniami współczesnego świata, choćby takie: jak odróżniać opinie od faktów co jest fakenewsem, a co prawdą. Program ten będziemy kontynuować.
Nakłady na edukację w Gdańsku
Projekt budżetu obszaru edukacyjnego na rok 2023 zakłada wydatki wysokości 1 577 490 036 zł. Z czego 859 658 707 zł pochodzić będzie z budżetu miasta, a 717 831 329 zł z budżetu państwa.
– W polskim systemem prawnym powinno być tak, że subwencja oświatowa z budżetu państwa, powinna pokrywać koszty związane z edukacją. Niestety tak nie jest. Budżet miasta to koło 4 miliardów złotych. Z tego, co prognozujemy na przyszły rok, 1 miliard 577 milionów złotych – niemal jedna trzecia całego budżetu – to będą wydatki związane z edukacją. Kwota subwencji oświatowej to mniej niż połowa. Ponad 850 milionów będą musieli dołożyć podatnicy miasta Gdańska – komentowała kwestie finansowe prezydent Gdańska. – Planujemy jednak kolejne modernizacje i ulepszenia, zarówno jeśli chodzi o programy, jak i wyposażenie sal informatycznych, sal warsztatowych, zakupy inwestycyjne związane z multimediami. To jest kwota ponad trzydziestu milionów złotych na przyszły rok.
Miasto planuje wydanie konkretnych środków na programy inwestycyjne, w szczególności:
- 26 500 000 zł na rok na modernizacje, remonty i termomodernizacje placówek oświatowych
- 2 000 000 zł na rok na modernizację pracowni IT i stworzenie pracowni specjalistycznych (językowych, artystycznych, warsztatowi)
- 1 100 000 zł na rok na zakupy inwestycyjne (multimedia, wyposażenie kuchni)
Uczniowie z Ukrainy w Gdańsku
– Chciałabym zdementować informacje, które się pojawiają, że dzieci z Ukrainy zabierają miejsca gdańskim dzieciom: to jest nieprawda. Na ponad 90 tysięcy uczniów, liczba uczniów i przedszkolaków z Ukrainy korzystających z oferty edukacyjnej w Gdańsku to jedynie niewiele ponad 3100 – mówiła podczas konferencji Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Na dzień 8 czerwca 2022 roku w samorządowych szkołach i przedszkolach było 3132 dzieci i uczniów uchodźców, którzy realizowali w roku szkolnym 2021/2022 wychowanie przedszkolne i naukę w regularnych oddziałach przedszkoli i szkół. Z tej liczby uczniów 104 zdawało egzamin ósmoklasisty i mogło wziąć udział w rekrutacji do szkół średnich. Faktyczny stan – liczba uczniów uchodźców w jednostkach oświatowych prowadzonych przez gminę miasta Gdańska będzie znana po 1 września.
W roku szkolnym 2021/2022 funkcjonowały 4 oddziały przygotowawcze – o 1 więcej niż rok wcześniej. W Szkole Podstawowej nr 57 3 oddziały dla uczniów cudzoziemców głównie z Białorusi i Ukrainy oraz w Szkole Podstawowej nr 81 jeden oddział przygotowawczy dla uczniów pochodzenia romskiego. W momencie rozpoczęcia wojny w Ukrainie i napływu uchodźców w gdańskich szkołach samorządowych przygotowano dodatkowe 4 oddziały przygotowawcze.
Przyjęcie uczniów z Ukrainy, zarówno w roku szkolnym 2021/2022 jaki i nowym roku szkolnym 2022/2023 wiąże się z trudnościami organizacyjnymi, ale wszystkie z nich rozwiązywane są na bieżąco w celu zapewnienia wychowania przedszkolnego, edukacji i opieki, a także pomocy psychologiczno-pedagogicznej czy optymalnej kampanii informacyjnej.
Szkoła przyszłości
– Gdańska szkoła to szkoła nowoczesna, to szkoła wychylająca się ku przyszłości, to szkoła dbająca o rozwój, samorozwój i możliwość dzielenia się wiedzą. W związku z tym staramy się co roku wypracować razem ze społecznością szkolną, z nauczycielami, rodzicami i młodzieżą priorytety, na których chcemy się skoncentrować w kolejnym roku – mówiła Monika Chabior, zastępczyni prezydenta ds. rozwoju społecznego i równego traktowania – W ubiegłym roku szkolnym, podczas konferencji „Szkoła zrównoważonego rozwoju” wypracowaliśmy model pracy rzecznika praw ucznia. Mam nadzieję, że w najbliższych dniach zostanie wybrany. Tym samym liczę na to, że w tym roku, w naszych szkołach zostanie położony większy nacisk na prawa ucznia w obszarze równości, bo tego oczekują zwłaszcza uczniowie, z którymi rozmawiam podczas spotkań. Kolejnym ważnym obszarem i priorytetem wypracowanym wspólnie z Gdańskim Forum Edukacyjnym jest demokratyzacja, czyli gdańskie lekcje obywatelskie. Ostatnim priorytetem, czyli trzecim priorytetem jest kultura i tutaj nauczyciele podczas Gdańskiego Forum Edukacyjnego zwrócili uwagę na kulturę jako narzędzie rozwoju.
Szkoła, jako przestrzeń dobrych relacji, emocji i nauki
W tym obszarze ważna jest popularyzacja i realizacja tutoringu w szkołach, zapraszanie rodziców do grup koncepcyjnych dotyczących np. organizacji przestrzeni szkolnej, czy współpracy ze społecznością lokalna. Ważna będzie także popularyzacja i realizacja mediacji rówieśniczych w szkołach oraz poznawanie zasobów dzielnicy i swojej “małej ojczyzny”.
Przestrzeń obywatelska
W tym aspekcie ważne będzie nawiązanie i podtrzymywanie dobrych relacji z uczniami i rodzicami opartych na wzajemnym szacunku, otwartości i sprawiedliwości, wysłuchiwanie i branie pod uwagę ich uwag na temat funkcjonowania szkoły oraz wypracowanie wspólnie z uczniami i rodzicami jasnych i przejrzystych reguł, procedur, regulaminów dotyczących praw i obowiązków oraz statutu szkoły. Priorytetem będzie zachęcanie uczniów do samodzielnego podejmowania decyzji poprzez stwarzanie w szkole i w klasie warunków dla sprawnego przebiegu demokratycznego procesu decyzyjnego. Rekomendowane jest także stworzenie budżetów uczniowskich na realizacje działań i projektów zgłoszonych i wybranych przez uczniów.
Kultura, jako środek wyrazu, rozwoju i porozumienia
Priorytetami w tych aspektach jest opracowywanie szkolnych programów edukacji kulturowej, organizowanie wizyt studyjnych w instytucjach kultury oraz organizacja grup samorozwojowych.
Narzędziem do realizacji tego jest m.in. program Edukacji do Kultury
Oferta dodatkowa – obszary działań rozwojowych
- Kreatywna Pedagogika
- Gdańskie Lekcje Obywatelskie
- Liga Niezwykłych Umysłów – rozwój kompetencji IT wśród uczniów
- Edukacja do Kultury
- Trójmiejska Liga Debat – debaty oxfordzkie
- Swobodna Zabawa
- Program Edukacji Morskiej
Wsparcie społeczne i profilaktyka chorób
- Rzecznik Praw Ucznia
- Wsparcie dzieci z niepełnosprawnością słuchu – pilotaż programu
- Podaj Dalej – siec współpracy dyrektorów przedszkoli
- Audionomia – wsparcie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych
- Zamów Posiłek – aplikacja wspomagająca prace intendenta
Gdańska sieć edukacyjna
Łącznie sieć oświatową tworzy 481 placówek dla dzieci i młodzieży.
Na edukacyjną sieć samorządową składają się:
- 75 szkół podstawowych,
- 66 przedszkoli,
- 20 liceów,
- 13 techników,
- 12 branżowych szkół I stopnia,
- 6 poradni psychologiczno-pedagogicznych,
- 3 szkoły policealne,
- 3 punkty przedszkolne
- 3 szkoły specjalne przysposabiające do pracy
- 2 szkoły branżowe II stopnia
Pałac Młodzieży, Bursa Gdańska, Specjalny Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem, Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia oraz Gdański Zespół Schronisk i Sportu Szkolnego.
W gdańskich samorządowych placówkach jest ponad 8200 etatów pedagogicznych, ponad 2800 etatów administracji i obsługi oraz 159 dyrektorów placówek.
Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku
