Wakacje kojarzą się z beztroską, uwolnieniem od szkolnego stresu i codziennych obowiązków. Czasem to czas, gdy młodzi ludzie czują, że właśnie teraz mogą być sobą albo odreagowują stres minionych wydarzeń. Za fasadą beztroski i wolności kryją się jednak zagrożenia. Jak reagować, gdy martwimy się o nasze dziecko i gdzie szukać pomocy?
Co roku eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi, alkoholem i nielegalnie pozyskanymi lekami (w tym z grupy opioidów) zbiera żniwo wśród młodzieży. Te ryzykowne zachowania kończą się nierzadko omdleniami, zapaściami, uszkodzeniami ciała (w tym narządów wewnętrznych), a w najgorszym wypadku śmiercią. Tylko w ubiegłym tygodniu strażnicy miejscy ze wsparciem pogotowia ratunkowego uratowali życie młodemu człowiekowi, który alkohol zmieszał z silnym lekiem opioidowym oraz syropem, który w połaczeniu z opioidami może spowodować śmierć. Jak przyznają sami strażnicy, w okresie wakacyjnym tego typu zdarzeń jest więcej, pozbawiona nadzoru młodzież poszukuje nie zawsze bezpiecznych rozrywek, a namówiona przez grupę rówieśniczą zaczyna eksperymentować z własnym ciałem. Skutki bywają opłakane.
Nadmierna drażliwość, napady agresji lub apatia i zamknięcie w sobie mogą być przejawem dojrzewania lub efektem silnych przeżyć, ale i tak każda zmiana w psychice nastolatka powinna nas zastanowić. Do tego dochodzą zmiany fizyczne: brak lub nadmierny apetyt, senność lub pobudzenie. Światowstręt, szczękościsk, nudności i wymioty to już moment, gdy trzeba wezwać służby ratunkowe.
Jak działać, by do tego nie dopuścić? Co zrobić, gdy zauważymy niepokojące objawy w zachowaniu młodego człowieka?
Słuchaj, obserwuj, działaj
Apele policji i kampanie społeczne częściowo spełniają swoją rolę, to jednak nadal za mało. W systemie szybkiego reagowania nieoceniona pozostaje rola rodziców, opiekunów i najbliższych. To oni pierwsi dostrzegają zmiany w zachowaniu młodego człowieka. Jak reagować, gdy nastolatek wyraźnie „nie jest sobą”? Jak przygotować się do rozmowy, bo przecież dla wszystkich jest nowa sytuacja?
Do osób, które chcą wesprzeć bliskich, ale nie czują się pewnie w roli eksperta i nie chcą zawieść zaufania dziecka, swoją ofertę kieruje Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień.
Specjaliści z tej instytucji zapraszają rodziców z dziećmi i młodzieżą do korzystania z nieodpłatnych konsultacji z obszaru profilaktyki uzależnień cyfrowych i od substancji psychoaktywnych.
– Wakacje to czas, gdy wiele nastolatków decyduje się na eksperymenty z różnymi substancjami psychoaktywnymi. – mówi terapeutka Anna Rejkowska-Olszewska – Zapraszamy rodziców, opiekunów oraz nastolatków na bezpłatne indywidualne konsultacje ze specjalistami z Działu Profilaktyki OPiTU. O programie można dowiedzieć się więcej na stronie www.poradzimy.net lub dzwoniąc pod numer 518 014 959.
Jeśli nastolatek (13-15 lat) wrócił pod wpływem alkoholu, marihuany, innych substancji, popala papierosy, zaniedbuje swoje obowiązki, unika rozmów, bywa drażliwy, zamknięty w sobie, ma zmienne nastroje, opiekunowie mogą umówić się na bezpłatne konsultacje pod nr. tel. 518 014 959.
Na wsparcie mogą też liczyć rodzice starszej młodzieży (13-19 lat), która eksperymentuje z substancjami psychoaktywnymi. Pod nr. tel. 537 137 217 można umówić się na konsultacje w ramach programu Fred Goes Net. Ma formę krótkich warsztatów (3 x 3 godziny) poprzedzonych konsultacją dziecko – rodzic – specjalista.
Kandydaci do programu mogą być kierowani z różnych instytucji (szkoła, sąd, prokuratura, policja czy straż miejska, itp.) i przez osoby prywatne (rodzice, opiekunowie prawni). Do programu można zgłosić się także samemu. W zależności od sytuacji młodej osoby skierowanie może mieć charakter dobrowolny lub opierać się na oficjalnym nakazie. To ostatnie nie oznacza umieszczania młodego człowieka w programie na siłę i wbrew niemu, ale wiąże się z dopilnowaniem jego uczestnictwa.
Program nie jest przeznaczony dla osób uzależnionych od narkotyków.
Więcej informacji na www.programfred.pl.
Więcej informacji na www.poradzimy.net. Znajdziemy tam czytelny schemat wsparcia, w którym zarówno rodzic i opiekun, jak i nastolatek, który czuje, że przekroczyl jakąś granicę, może zwrócić się o pomoc.
Nie jesteś sam
W mieście realizowany jest „Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień w Gdyni na lata 2021-2024”.
Ważnym partnerem merytorycznym programu jest Gdyńska Koalicja na Rzecz Przeciwdziałania Uzależnieniom. To grupa składająca się z przedstawicieli różnych gdyńskich instytucji współpracująca ze sobą w celu wymiany informacji o prowadzonych działaniach i ofertach wsparcia dostosowanych do potrzeb mieszkańców Gdyni z problemem uzależnienia, jak i umożliwiająca w czasie prowadzonych spotkań wymianę doświadczeń zawodowych i wzajemne podnoszenie kompetencji.
Trzon tej grupy stanowią: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wraz z Gdyńskim Centrum Diagnozy i Terapii FASD, Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień, Gdyńskie Centrum Zdrowia, Komenda Miejska Policji, Urząd Miasta Gdyni, Straż Miejska w Gdyni, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, kuratorzy Sądu Rejonowego w Gdyni, Zespół Placówek Specjalistycznych wraz ze Specjalistycznym Ośrodkiem Wsparcia i Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej, Powiatowy Urząd Pracy, Miejska Stacja Pogotowia Ratunkowego, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdyni, Stowarzyszenie Alter-Ego prowadzące Centrum Interwencji Środowiskowej, Stowarzyszenie św. Biskupa Mikołaja, Stowarzyszenie Ovum, Gdyńskie Centrum Kontaktu, Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli czy Centrum Nauki Experyment.
Program jest finansowany z budżetu miasta, w szczególności z pozyskiwanych rocznych dochodów z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz środków przekazywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia i dotacji zewnętrznych. Ponadto zadania realizowane w ramach programu mogą być finansowane również z dotacji celowych wojewody pomorskiego oraz funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
Karolina Szypelt
UM Gdynia
