„Bez nas nie działa” – pod tym hasłem od pół roku prowadzone są w Gdańsku działania związane z przyznanym tytułem Europejskiej Stolicy Wolontariatu. W tym czasie odbył się szereg spotkań, uruchomiono specjalny fundusz, otwarto Lokalne Centra Wolontariatu, a 3600 wolontariuszy wsparło akcję „Gdańsk Pomaga Ukrainie”.
Zaangażowanie mieszkańców i mieszkanek Gdańska w wolontariat we wszystkich obszarach życia społecznego od zawsze było jednym z najwyższych w skali kraju. Zostało ono dostrzeżone na arenie międzynarodowej, czego wynikiem było przyznanie miastu tytułu Europejskiej Stolicy Wolontariatu. Jest on z jednej strony wyróżnieniem za dotychczasowe działania, a z drugiej motywacją do dalszego rozwoju. To także impuls do podejmowania kolejnych działań w obszarze wolontariatu w mieście.
– Nasze dotychczasowe doświadczenie w Europejskiej Stolicy Wolontariatu pokazuje, że mieszkańcy i mieszkanki Gdańska chętnie angażują się w różnorodne działania, zarówno o charakterze pomocowym, jak i ekologicznym, czy też kulturalnym. Zależy nam, aby w Gdańsku wolontariat rozwijał się w sposób trwały i dostępny dla każdego, a sama idea Europejskiej Stolicy Wolontariatu pozostała z nami na długo. Przed nami jeszcze pół roku intensywnej pracy, aby to osiągnąć – mówi Monika Popow, pełnomocniczka prezydent Gdańska ds. Europejskiej Stolicy Wolontariatu.
Pierwszym dużym wydarzeniem wpisanym w program był udział w tegorocznym 30. finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. 30 stycznia, na scenie głównej wydarzenia Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska przekazała wolontariuszom i wolontariuszom klucze do miasta. Wydarzenie to poprzedziło wypuszczenie „Światełka do nieba z Europejskiej Stolicy Wolontariatu”.
Pierwsze miesiące przepełnione były spotkaniami grup roboczych z miejskimi instytucjami, organizacjami pozarządowymi, domami i klubami sąsiedzkimi, radami działającymi przy prezydencie oraz szkołami, podczas których przybliżona została idea Europejskiej Stolicy Wolontariatu. Poruszane były także tematy certyfikacji wolontariuszy i organizacji, karty wolontariusza czy wolontariatu ekologicznego.
Wolontariat w dzielnicach
Jednym z założeń Europejskiej Stolicy Wolontariatu było utworzenie 10 Lokalnych Centrów Wolontariatu, które przybliżają mieszkańcom ideę wolontariatu, aktywizują ich i włączają w różnorodne działania. Mają na celu także zwiększenie potencjału mieszkańców w zakresie animowania wydarzeń społecznych i dbania o wspólną przestrzeń, środowisko i innych mieszkańców dzielnicy oraz zwiększenie liczby wolontariuszy działających na rzecz swojej lokalnej społeczności. W ramach I tury konkursu zostało przyznane dofinansowanie na działania LCW w 8 dzielnicach. Podczas II tury konkursu zostaną wyłonione pozostałe dwie dzielnice. Dotychczas powstały one w dzielnicach i są prowadzone przez:
- Dolne Miasto – Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku,
- Śródmieście – Fundacja Pomagamy Nie Ziewamy,
- Piecki-Migowo – Stowarzyszenie Przyjaciół Piecek-Migowa w Gdańsku Dom Sąsiedzki,
- Wyspa Sobieszewska – Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej,
- Siedlce – Stowarzyszenie Dla Siedlec,
- Wrzeszcz Górny – Fundacja RC,
- Przymorze Wielkie – PSONI,
- Osowa – Anita Kammer, grupa nieformalna.
Fundusz Europejskiej Stolicy Wolontariatu
Skierowany jest do wszystkich mieszkańców Gdańska, którzy wspierają inicjatywy wspomagające rozwój i szerzenie idei wolontariatu. W ramach konkursu przydzielono dotację na inicjatywy w wysokości 700 zł dla 15 grup nieformalnych. Przykładowe realizacje:
- „Nasze akcje Rodzą Relacje/Reakcje” – od kwietnia do listopada mieszkańcy z Piecek-Migowa prowadzą akcje upiększania dzielnicy, spotkania integracyjne oraz lokalne pchle targi,
- Aktywni seniorzy upomnieli się o czyste lasy, organizując sprzątanie okolic Teatru Leśnego we Wrzeszczu,
- Gdańskie Promyki, czyli inicjatywa ze Śródmieścia, pomagająca dzieciom z Ukrainy zaadaptować się w Gdańsku, organizując lekcje języka polskiego oraz aktywności w instytucjach kultury.
Gdańsk Pomaga Ukrainie
Przez cały czas trwania akcji, zaangażowało się w nią ponad 3600 wolontariuszy i wolontariuszek, którzy działali w punktach informacyjnych, miejscach tymczasowego noclegu oraz na gdańskim stadionie, gdzie regularnie wydawana jest wciąż pomoc dla uchodźców. Początkowo najbardziej zaangażowani wolontariusze wywodzili się z gdańskich organizacji pozarządowych. Z czasem do akcji zaczęły się włączać osoby niezwiązane wcześniej z trzecim sektorem. Wiele osób, które zaangażowały się w wolontariat w miejscach pomocy, pochodziło z zagranicy, pokazując, jak duże znaczenie dla integracji ma wspólne pomaganie. Przeważnie były to osoby z Ukrainy, ale tez z Litwy, Rosji, Białorusi, USA, Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii.
Chęć swojego zaangażowania w pomoc obywatelom Ukrainy można było zasygnalizować w różny sposób. Została uruchomiona infolinia dla uchodźców, która także w główniej mierze obsługiwana była przez wolontariuszy. Została uruchomiona także specjalna strona internetowa, przez którą można było zgłaszać chęć pomocy, ale tez zgłaszać się po pomoc. Został także uruchomiony e-mail, który także obsługiwali gdańscy wolontariusze. Przez pierwszy miesiąc, każdego dnia w systemie zmianowym działało ponad 100 wolontariuszy dziennie. Do działań wolontariackich włączały się także firmy, które z wielką chęcią w ramach wolontariatu pracowniczego oddelegowywały swoich pracowników do pomocy bezpośredniej uchodźcom.
8 kwietnia na terenie 100czni odbyło się spotkanie integracyjne wolontariuszy zaangażowanych w akcję, w którym wzięło udział ponad 200 osób. Podczas spotkania Aleksandra Dulkiewicz podziękowała wolontariuszkom i wolontariuszom za zaangażowanie w dotychczasowe działania na rzecz uchodźców z Ukrainy.
Konferencje, spotkania, integracja
Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania w marcu wzięła udział w dwóch konferencjach, które odbyły się w Brukseli. Pierwsza z nich organizowana była przez Europejskie Centrum Wolontariatu, druga przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny. Podczas obu wydarzeń, Monika Chabior przekazywała na europejskim forum założenia i cele planowanych działań w Gdańsku w związku z przyznanym tytułem Europejskiej Stolicy Wolontariatu.
W kwietniu odbyła się kolejna z Gdańskich Lekcji Obywatelskich. Podczas spotkania z gdańską młodzieżą rozmawiano o tym, jak ważny jest wolontariat i zaangażowanie społeczne w codziennym życiu. Młodzi aktywiści przekazywali także swoje osobiste doświadczenia i zachęcali do włączania się w odbywające się w Gdańsku akcje.
W ramach obchodów 33. rocznicy wyborów czerwcowych przy Europejskim Centrum Solidarności stanęła Strefa Społeczna. Ta przestrzeń do rozmów o tematach wszelakich została opanowana przez niemal 100 organizacji pozarządowych z całej Polski. Na terenie wydarzenia stanął także namiot Europejskiej Stolicy Wolontariatu. W hali „Bez nas nie działa” można było m.in. wziąć udział w maratonie pisania wniosków do Gdańskiego Funduszu Europejskiej Stolicy Wolontariatu, odbyło się spotkanie informacyjne dotyczące możliwości dołączenia do wolontariatu, a także wziąć udział w szeregu debat i dyskusji.
Także w czerwcu odbyła się integracja wolontariuszy i gdańskich organizacji pozarządowych. W parku Św. Barbary przygotowana była hala namiotowa, poczęstunek, animacje m.in. foto budka oraz muzyka puszczana przez DJ’a. Kolejną możliwością integracji był koncert „Godzina dla Gdańska w Noc Świętojańską”, który odbył się na Placu Zebrań Ludowych w ramach podziękowania dla mieszkańców za zaangażowanie społeczne. Była to także okazja do promocji działań wolontariackich oraz tytułu Europejskiej Stolicy Wolontariatu 2022. Wstęp był bezpłatny, a udział w wydarzeniu wzięło ok. 8500 osób. Podczas koncertu wystąpili: Kalush Orchestra, Igo, Edzio i DJ Fala.
W lipcu odbyła się konferencja „Wolontariusze – obywatele budujący przyszłość Europy” zorganizowana przy okazji 3-dniowej misji Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w Gdańsku, która skupiła się na roli wolontariuszy w życiu społecznym. W jej trakcie rozmawiano o tendencjach w rozwoju wolontariatu w Unii Europejskiej, o nowych formach wolontariatu, ale też o wsparciu organów publicznych dla organizacji i wolontariuszy oraz jego roli gospodarczej.
Nadchodzące wydarzenia
W najbliższych miesiącach odbędą się kolejne wydarzenia, które ściśle związane będą z Europejską Stolicą Wolontariatu w Gdańsku. Najbliższe z nich zaplanowane zostało na sobotę, 6 sierpnia, kiedy to odbędzie się Święto Wolontariatu podczas Jarmarku św. Dominika. W programie m.in. wspólny brunch, koncerty czy informacje o możliwości wstąpienia w grono wolontariuszy.
12 i 13 września odbędzie się kongres „Solidarni w rozwoju – Aktywni dla rozwoju” organizowany w ramach cyklu Open Eyes Economy Summit, który będzie częścią programu Gdańskiego Tygodnia Demokracji. Podjęty zostanie temat wolontariatu i aktywności społecznej, w tym jej nowych wymiarów reprezentowanych m.in. przez grupy nieformalne, aktywistów i oddolną działalność mieszkańców.
Także we wrześniu ma się odbyć trzydniowe Forum Europejskiej Stolicy Wolontariatu, którego celem jest szerzenie idei wolontariatu jako świadomej postawy społecznej, pokazanie różnorodności wolontariatu oraz jego międzypokoleniowego charakteru. Osobnym wydarzeniem będzie tworzenie wspólnie z mieszkańcami wielkoformatowego ekologicznego muralu we współpracy z Iwoną Zając, który znajdzie się na budynku szkoły Conradinum, a odsłona zaplanowana została na zakończenie Gdańskiego Tygodnia Demokracji.
Natomiast 3 i 4 października odbędzie się wizyta studyjna, w której wezmą udział m.in. przedstawiciele Europejskiego Centrum Wolontariatu.
Na stronie dedykowanej Europejskiej Stolicy Wolontariatu w Gdańsku znajdują się niezbędne informacje dot. tytułu oraz aktualności z nim związanych. Dodatkowo uruchomiony został kalendarz wydarzeń, do którego organizacje pozarządowe oraz instytucje mogą wpisywać swoje wydarzenia, które realizują. Podana jest także instrukcja jak zaangażować się w wolontariat w Gdańsku.
Patryk Rosiński
Urząd Miejski w Gdańsku
