Współpracujące z migrantami Stowarzyszenie Arbuz, reporterka Magdalena Grzebałkowska i malarka Agata Nowosielska to laureaci nagrody Splendor Gedanensisza 2021 rok. Tytuł Mecenasa Kultury Gdańska trafił do Grupy Inwestycyjnej Hossa S.A.. Nagrodę Specjalną Splendor Gedanensis za całokształt wybitnych osiągnięć i dokonań na rzecz kultury trafiła do Anny Czekanowicz. Uroczysta gala odbyła się po raz pierwszy w Teatrze Szekspirowskim. W święcie gdańskiej kultury uczestniczyli przedstawiciele środowisk artystycznych i twórczych całego regionu.
Po pandemicznej przerwie uroczysta gala Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis mogła ponownie odbyć się z udziałem nominowanych i publiczności i przeniosła się w mury Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Uroczystą galę prowadziła Małgorzata Brajner, aktorka Teatru Wybrzeże. Podczas rozdania nagród w formie filmowej animacji przedstawiono sylwetki wszystkich nominowanych.
– Kolejny rok z rzędu przychodzi nam świętować w niepewnych i niespokojnych czasach. Wojna w Ukrainie nie pozwala – chyba nikomu – zaznać spokoju. Tym bardziej jestem wdzięczna Wam, twórcom, że pomagacie nam przeżyć ten trudny czas, ocalić to, co w człowieku najpiękniejsze. Niekiedy stawiacie trudne pytania, za to też dziękuję. Dawajcie nam radość i nadzieję. Dziękuję wszystkim bliskim twórców nominowanych do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis – za wsparcie i cierpliwość. Dziękuję muzealnikom, mamy ich dziś wśród nominowanych. Dbacie o przeszłość, żebyśmy nie pobłądzili w przyszłości. I bardzo dziękuję mecenasom, którzy inwestujecie w kulturę – mówiła podczas przemówienia Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Mimo wojny, mimo pandemii, która zapewne powróci jesienią i wielu innych plag, których dziś nie jesteśmy w stanie przewidzieć – chce się z nadzieją patrzeć w przyszłość. Niech kwitnie gdańska kultura! I slava Ukraini!
Laureatów wybrała kapituła pod przewodnictwem Łukasza Bejma, w której skład wchodzili przedstawiciele wyższych uczelni w Gdańsku, przedstawiciele prezydenta Gdańska, ubiegłoroczni laureaci nagrody i przedstawiciele gdańskich mediów.
Nagrody otrzymali:
- Stowarzyszenie Arbuz, Honorata Martin, Emilia Orzechowska i Aurora Lubos, za internetową aukcję prac artystycznych „Sztuka bez granic”
- Magdalena Grzebałkowska, za książkę „Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia”, wydawca: Wydawnictwo Agora
- Agata Nowosielska, za wystawę indywidualną „Nirvana”, CSW Łaźnia 2 w Nowym Porcie
Mecenasem Kultury Gdańska za 2021 rok została Grupa Inwestycyjna Hossa S.A., za działalność na rzecz rozwoju kulturalnego Wrzeszcza i popularyzacji historii dzielnicy poprzez wsparcie współorganizacji Weekendu Architektury Wrzeszcza oraz wydania „Przewodnika architektonicznego po Wrzeszczu”, wydawca: Fundacja Palma.
Prezydent Gdańska po raz pierwszy w historii Splendorów przyznała na wniosek Kapituły Nagrodę Specjalną. Trafiła ona do Anny Czekanowicz, za całokształt wybitnych osiągnięć i dokonań na rzecz kultury.
Wieczór w Teatrze Szekspirowskim uświetniły koncerty utalentowanych muzyków z zespołów Sławek Jaskułke EUROPA 67/21 i NeoQuartet. Autorem dyplomów, które trafiły do laureatów był Piotr Kowalski. Statuetkę dla Mecenasa Kultury przygotował Jan Szczypka. Wizualizacje, które można było podziwiać podczas gali stworzyła Katarzyna Łygońska, a autorem muzyki był Piotr Kaliński.
Biogramy Laureatów
Stowarzyszenie Arbuz, Honorata Martin, Emilia Orzechowska i Aurora Lubos, za internetową aukcję prac artystycznych „Sztuka bez granic”
Stowarzyszenie Arbuz zajmuje się kulturą i sztuką, współpracując z migrantami i osobami oczekującymi na azyl. Celem stowarzyszenia jest organizowanie i niesienie pomocy w ramach działalności pożytku publicznego oraz aktywność społeczna na rzecz potrzebujących – w tym uchodźców, ich dzieci i rodziców.
W 2021 roku artyści działający w stowarzyszeniu prowadzili warsztaty dla imigrantów m.in. w busie przerobionym na studio nagraniowe. W internetowej aukcji „Sztuka bez granic” Arbuz zebrał prawie 200 000 złotych dla uchodźców z Białorusi. W 2022 roku, akcja jest kontynuowana dla uchodźców z Ukrainy. Oprócz realnego wsparcia jest to również gest solidarności. To akt niezgody, który nie dotyczy tylko lokalnego środowiska twórczego, bo licytują osoby z całej Polski.
Magdalena Grzebałkowska, za książkę „Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia”, wydawca: Wydawnictwo Agora
Magdalena Grzebałkowska to reporterka, autorka bestsellerowych książek: „Ksiądz Paradoks. Biografia Jana Twardowskiego”, „1945. Wojna i pokój” (za którą otrzymała nagrodę Nike Czytelników w 2016 r.), „Beksińscy. Portret podwójny” oraz „Komeda. Osobiste życie jazzu”.
By dotrzeć do ostatnich świadków największego konfliktu w XX wieku, Magdalena Grzebałkowska wyruszyła m.in. do Hiszpanii, Niemiec, Stanów Zjednoczonych i w najodleglejsze krańce dawnego Gułagu. Stworzyła poruszający obraz wojny widzianej oczyma jej najmłodszych czytelników. Wielka reporterska opowieść – bez fałszywego patosu – pomaga zrozumieć, dlaczego wydarzenia sprzed tylu lat wciąż są tak żywe i wpływają na naszą codzienność.
Agata Nowosielska | za wystawę indywidualną „Nirvana”, CSW Łaźnia 2 w Nowym Porcie
Malarka, kuratorka i autorka tekstów o sztuce. Ukończyła gdańską ASP, studiowała również w Hochschule für Künste Bremen. Jej prace prezentowane były m.in. w Niemczech, Szwecji i w Chinach. Obrazy Agaty Nowosielskiej znajdują się m.in. w kolekcji Muzeum Narodowego oraz w kolekcji NOMUS – Nowego Muzeum Sztuki w Gdańsku. Jako absolwentka Muzealniczych Studiów Kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim, od wielu lat jest kuratorką galerii w gdańskim Klubie Żak, gdzie zrealizowała ponad 90 wystaw.
Obrazy z cyklu „Nirwana” są refleksją nad życiem, odzwierciedlają świat pełen sprzeczności, w którym zacierają się granice pomiędzy groteską a śmiertelną powagą. Artystce udało się stworzyć kompleksowy i niejednoznaczny świat zbudowany z dobrze nam znanych obrazów ikonosfery oraz z fragmentów codziennej egzystencji czasów pandemii. Malarka zatrzymała czas, uwieczniła chwilę, ukazała sprawy niedostępne i nieopowiedziane. Dzięki swoim umiejętnościom i wrażliwości udowodniła, że malarstwo jest nadal żywe.
Nominowani do Nagrody Splendor Gedanensis za osiągnięcia w 2021 roku byli także: Marek Rogulski, prof. Stanisław Rosiek, Zespół kuratorski NOMUS i Zespół Muzeum Bursztynu.
Mecenas kultury Gdańska za 2021 rok
Grupa Inwestycyjna Hossa S.A., za działalność na rzecz rozwoju kulturalnego Wrzeszcza i popularyzacji historii dzielnicy poprzez wsparcie współorganizacji Weekendu Architektury Wrzeszcza oraz wydania „Przewodnika architektonicznego po Wrzeszczu”, wydawca: Fundacja Palma
Hossa S.A w 2021 roku wsparła wydarzenie promujące architektoniczne walory Wrzeszcza w formie wykładów, tematycznych spacerów i wystawy plenerowej. Firma współfinansowała również „Przewodnik architektoniczny po Wrzeszczu” – prezentujący różnorodną architekturę jednej z najstarszych dzielnic Gdańska. Publikacja ukazuje najciekawsze obiekty Wrzeszcza począwszy od willi z końca XIX wieku, przedwojennych kamienic czynszowych po modernistyczne gmachy użyteczności publicznej z okresu międzywojennego czy przykłady architektury socrealistycznej.
Nominowani do tytułu Mecenas Kultury Gdańska za 2021 rok byli także: Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna sp. z o.o., Józef Poltrok, Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy, Andrzej Stelmasiewicz, Stocznia Cesarska Development sp. z o.o. i Ziaja Ltd. Zakład Produkcji Leków sp. z o.o..
Nagroda Specjalna Splendor Gedanensis
Anna Czekanowicz, gdańska poetka, prozaiczka, scenarzystka i redaktorka. Zaangażowana w wiele inicjatyw kulturalnych w Gdańsku. Publikowała w „Punkcie”, „Tytule” i innych czasopismach. Autorka opowiadań, które znaleźć można m.in. w II tomie antologii kultury współczesnej Transgresje (Odmieńcy) pod redakcją Marii Janion i Zbigniewa Majchrowskiego. Debiutowała w 1974 roku na łamach miesięcznika „Litery”. Współtworzyła scenariusz pierwszych odcinków serialu telewizyjnego Radio Romans, a także wraz z Władysławem Zawistowskim 150 odcinków serialu radiowego Ulica Kwietna emitowanego przez Radio Gdańsk w latach 1995-1998. Dla teatru Wybrzeże adaptowała Alicję w Krainie Czarów. W roku 2000 jej monodram Chińska cesarzowa został wyróżniony w Konkursie Dramaturgicznym Tespis. Współorganizatorka (ze Stanisławem Rośkiem) sesji literackich Punkt po punkcie, które zaowocowały serią almanachów pod tym samym tytułem. Pomysłodawczyni festiwalu i nagrody Europejski Poeta Wolności. W latach 1978-1990 kierownik literacki Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej. Stypendystka Agencji Informacyjnej USA w Iowa. W latach 1994-2002 zastępczyni dyrektora Państwowej Opery Bałtyckiej. Od 2002-2005 prezeska gdańskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. 2007-2016 Dyrektorka Biura Prezydenta do spraw Kultury w Urzędzie Miejskim w Gdańsku.
W latach 2016-2019 doradczyni do spraw kultury Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza. Członkini Rady Kultury Gdańskiej (2019-2023) i polskiego PENClubu. Więcej informacji o laureatce można znaleźć na stronie annaczekanowicz.pl.
Nagroda z tradycjami
Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” to najstarsze i najważniejsze gdańskie wyróżnienie w dziedzinie kultury. Przyznawane jest co roku, osobom fizycznym lub nieformalnej grupie twórczej, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury oraz za wybitne zasługi w promocji twórców i kultury Gdańska wśród jego mieszkańców, w kraju i za granicą.
Tradycja nagradzania twórców gdańskiej kultury sięga początku lat 70 tych. W sierpniu 1973 roku ówczesny przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Jan Nikołajew po raz pierwszy ogłosił ustanowienie Nagrody Miasta Gdańska. Od tego czasu wyróżnienie to przyznawane jest raz do roku, zaś od 2004 r. nosi nazwę „Splendor Gedanensis”.
Przez wiele lat laureaci otrzymywali tylko dyplomy. Z czasem dołączono do nich również gratyfikację finansową. Obecnie wysokość nagrody to 20 tysięcy złotych.
Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku
