23 kwietnia, w 458. rocznicę urodzin swojego patrona, Gdański Teatr Szekspirowski zainicjował działalność jedynej w swoim rodzaju biblioteki, którą tworzą unikatowy księgozbiór i artefakty związane z Profesorem Jerzym Limonem. Przestrzeń biblioteki wyróżniają też niezwykle cenne historyczne belki z istniejącej dokładnie w tym miejscu w XVII w. Szkoły Fechtunku.
Księgozbiór Profesora Jerzego Limona jest darem Justyny Marcinkiewicz-Limon, wdowy po założycielu Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, a biblioteka ufundowana została przez Amerykańskie Towarzystwo Przyjaciół Fundacji Theatrum Gedanense i jego przewodniczącego, Charlesa Krausego – filantropa, znanego amerykańskiego dziennikarza, właściciela galerii sztuki Charles Krause/Reporting Fine Art w Waszyngtonie.
– Profesora Jerzego Limona i jego żonę poznałem w 1991 roku. Wtedy też dowiedziałem się o planowanym wydarzeniu, którego celem miało być zebranie funduszy na budowę teatru. Interesowała mnie geopolityka Polski i Gdańska. Uważałem, że istotne jest zaszczepienie i umocnienie kultury zachodu w Gdańsku – powiedział Charles Krause.
Zbiórka funduszy odbyła się w 2003 roku w Waszyngtonie. Zgodnie z sugestią Charlesa Krause, Jerzy Limon poprosił ówczesną pierwszą damę – Jolantę Kwaśniewską, aby na wydarzenie zaprosiła swoją przyjaciółkę Laurę Bush, której obecność zadziałała jak magnes i na wydarzenie przybyli m.in.: przedstawiciele Białego Domu, ambasador Włoch oraz ambasador Wielkiej Brytanii.
– Pieniądze trafiły na konto. Powiedziałem Jerzemu Limonowi, że są to środki na czarną godzinę i uruchomimy je wtedy, kiedy będzie chciał. Ta czarna godzina nadeszła w marcu zeszłego roku. Mieliśmy wrażenie, że rozciągnęła się ona na cały świat, bo na całym świecie Jerzy Limon miał swoich przyjaciół. Wtedy też zapytałam Justynę Marcinkiewicz-Limon, na co chce przeznaczyć te środki. Pomysł powołania w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim Biblioteki, wydał mi się bardzo odpowiedni. I tak zrobiliśmy – wspominał podczas wydarzenia Charles Krause. Powstały półki, które wypełniły się tomami ufundowanymi przez rodzinę Limona. Biblioteka jest piękna. Jestem bardzo zadowolony i poruszony, że mogliśmy tę inicjatywę wesprzeć. – Zgromadzone dzieła pozwolą zainteresowanym zapoznać się także z historią Fundacji Theatrum Gedanense oraz Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. W tej chwili posiadamy tradycyjne wydania książek – mówi Agata Grenda, Dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. – W planach mamy jednak digitalizację zbiorów i cyfrowe udostępnianie prac Profesora Jerzego Limona, „białych kruków” oraz innych wartościowych pozycji. Zależy nam na tym, aby dzieła były dostępne dla jak najszerszego grona osób – w Polsce i na świecie.
Zbiór dzieł Biblioteki liczy obecnie ok. 3200 woluminów o interdyscyplinarnym charakterze i jest odzwierciedleniem natury, pasji i poszukiwań humanistycznych jego twórcy. Kolekcja reprezentuje iście renesansową skłonność Profesora Jerzego Limona do łączenia wielu aspektów rzeczywistości, dialogu rozmaitych dziedzin nauki oraz korespondencji sztuk. Księgozbiór składa się przede wszystkim z pozycji polskoi anglojęzycznych, choć znajdują się w nim również publikacje w języku niemieckim, rosyjskim czy greckim. Pozycje zgromadzone w Bibliotece podzielone zostały na następujące działy: kultura renesansu, kultura Wysp Brytyjskich, humanistyka, historia, filozofia, teoria teatru i sztuk performatywnych, językoznawstwo, literaturoznawstwo, sztuka i architektura, teoria sztuki, kultura audiowizualna, dramat, poezja i proza, a także Gdańsk i Pomorze. Księgozbiór ma służyć także teatrologom, historykom, literaturoznawcom, filozofom czy badaczom historii regionu w ich codziennej pracy. Biblioteka Profesora Jerzego Limona będzie też dostępna dla organizatorów seminariów naukowych, spotkań literackich i zajęć edukacyjnych.
Bibliotekę zaprojektował Tomasz Krupiński, uznany gdański architekt i projektant wnętrz, razem z architektem Mikołajem Żejmo.
W dniu inauguracji działalności Biblioteki Profesora Limona księgozbiór powiększył się o trzy tytuły, przekazane przez Mieczysława Struka, Marszałka Województwa Pomorskiego: niemal 60-letnie wydanie „Człowieka ze Stanfordu” Stanisława Helsztyńskiego, o dekadę starsze opracowanie pt.: „Teatr krajów zachodniej Europy XIX i początku XX wieku” Grzegorza Sinki i Tadeusza Grzebieniowskiego oraz publikację Wiktora Hahna pt. „Shakespeare w Polsce”. W Bibliotece zostały wyeksponowane również nagrody, odznaczenia oraz historyczne dokumenty związane z Profesorem Jerzym Limonem, w tym pismo królowej Elżbiety II z nadaniem profesorowi Honorowego Orderu Imperium Brytyjskiego w stopniu oficera.
Biblioteka Profesora Jerzego Limona w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim powstała w przestrzeni, w której wykopaliska archeologiczne i badania dendrochronologiczne potwierdziły istnienie Szkoły Fechtunku ok. 1635 roku. Było to pierwszy teatr publiczny w Polsce, funkcjonował w Gdańsku przez blisko 200 lat, goszcząc m.in. trupy wędrowne aktorów angielskich.
– Była to pierwsza scena Rzeczpospolitej. Biblioteka znajduje się dokładnie na miejscu tego starego teatru. To najstarsza, najbardziej historyczna przestrzeń Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Jestem bardzo wdzięczna, że to miejsce wskazano jako docelowe dla Biblioteki Jerzego Limona – dodała Justyna Marcinkiewicz-Limon. – Także tutaj, wiele lat temu, archeolodzy wykopali drewniane belki z XVII wieku. Było ich aż trzydzieści. Przez ostatnie lata przechowywane były one w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku. Kiedy powstawała Biblioteka, Muzeum przekazało je teatrowi. Tym sposobem teatr XVII-wieczny połączył się symbolicznie z nowym teatrem, a na jego fundamentach wyrosła biblioteka.
Ze względu na niezwykle cenną zawartość biblioteki, zbiory przeglądać będzie można wyłącznie na miejscu. Komfortowo zaprojektowana czytelnia czynna będzie od wtorku do czwartku w godzinach 14.00-18.00.
W dniu obchodów 458. urodzin Szekspira w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim odbyła się też promocja książki Profesora Jerzego Limona pt. „Szekspir. Siedem grzechów głównych (z zarazą w tle)”. Prowadząca spotkanie, prof. Agnieszka Żukowska i jej goście: prof. Jacek Kopciński, historyk literatury, krytyk teatralny, prof. Marek Wilczyński, historyk, były dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz prof. Olga Kubińska, literaturoznawczyni, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, rozmawiali o ostatnim dziele Profesora Jerzego Limona. Fragmenty książki czytała aktorka Teatru Wybrzeże – Marzena Nieczuja-Urbańska.
Ostatnim punktem tegorocznych obchodów urodzin Szekspira, był pokaz entuzjastycznie przyjętej przez krytykę produkcji „Romeos & Julias unplagued. Traumstadt”, Polskiego Teatru Tańca i kolektywu bodytalk z Münster.
Kamila Przewoźniak
Gdański Teatr Szekspirowski
