Na fasadzie domu przy ulicy Wita Stwosza 38 zawisła nowa tablica pamiątkowa. W tym miejscu mieszkał profesor Marian Osiński, zasłużony dla Gdańska architekt, pierwszy powojenny dziekan Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, który kierował odbudową elewacji budynków Głównego Miasta po zniszczeniach z czasów II wojny światowej.
To 19. z pamiątkowych, emaliowanych tablic umieszczanych w przestrzeni Gdańska. Dzięki tej inicjatywie miasta, wśród mieszkańców i turystów upowszechniana jest wiedza o miejscach związanych z wydarzeniami i osobami ważnymi dla historii Europy, Polski, Pomorza i Gdańska.
– Gdańsk zawdzięcza profesorowi Marianowi Osińskiemu bardzo wiele. To właśnie on był odpowiedzialny za prace projektowe związane z odbudową Głównego Miasta i nadanie tej części Gdańska historycznego charakteru i nowoczesnej struktury odpowiedniej dla współczesnych czasów. Zasługi pana profesora doceniono szeregiem odznaczeń, w tym między innymi doktoratem honoris causa Politechniki Gdańskie, a od 1980 roku imię profesora noszą Państwowe Szkoły Budownictwa w Gdańsku. Dziś o jego postaci i jego zasługach będzie przypominała tablica, która zawisła na elewacji budynku, w którym spędził ostatnie lata swojego życia – mówił Piotr Lorens, dyrektor Biura Architekta Miasta.
Nieoceniony wkład w odbudowę miasta
Z wnioskiem o zawieszenie tablicy i upamiętnienie profesora Mariana Osińskiego wystąpiło Muzeum Gdańska.
– Jako Muzeum mamy plany, aby przypomnieć wszystkie osoby, które przysłużyły się temu, jak współcześnie wygląda Gdańsk, a szczególnie jego Śródmieście. Ta przestrzeń jest magnesem, atrakcją turystyczną i przyciąga tysiące zwiedzających do naszego miasta. To wszystko dlatego, że po wojnie szereg wykształconych osób przyjechało do zniszczonego Gdańska i podjęło trud jego odbudowy. Pośród tych osób był właśnie profesor Marian Osiński – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska.
W uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy wzięli także udział przedstawiciele środowiska naukowego, którzy są kontynuatorami dzieła profesora Mariana Osińskiego – Lucyna Nyka, dziekan wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej,profesor Jakub Szczepański z Politechniki Gdańskiej i Renata Wypasek, dyrektor Państwowych Szkół Budowlanych im. Prof. Mariana Osińskiego.
Ze Lwowa do Gdańska. Wspomnienia o wybitnym profesorze
Pamięć o profesorze jest w nich wciąż kultywowana, a nestorzy obu rodów: 95-letnia synowa, Maria Osińska oraz 96-letni zięć, dr Maciej Chimiak przekazują historie o profesorze z pokolenia na pokolenie kolejnym członkom obu rodów. Obie rodziny, Osińskich i Chimiaków we Lwowie łączyła głęboka przyjaźń. Kontynuowali ją po osiedleniu się w Gdańsku.
Podczas poniedziałkowej uroczystości pani Maria Osińska wspominała teścia, podkreślając jego zaangażowanie nie tylko w naukę, ale także w pielęgnowanie wartości rodzinnych.
Projekt realizowany przez miasto
Tablica odsłonięta w poniedziałek, 18 października to 19. z tablic, które z inicjatywy miasta pojawiły się na terenie Gdańska. Najwięcej, bo aż 7 z nich, umiejscowiono na terenie Oliwy. Pozostałe można znaleźć we Wrzeszczu, na Śródmieściu, a także od niedawna w dzielnicy Aniołki.
Składanie wniosków
Wnioski o zawieszenie tablic złożone do Biura Prezydenta ds. Kultury w Urzędzie Miejskim w Gdańsku, rozpatrywane są przez komisję ds. pomników. Autorem wniosku mogą być właściciele nieruchomości, wspólnoty mieszkaniowe, grupy co najmniej 5 radnych Rady Miasta Gdańska, Rady Dzielnic, osoby prawne, instytucje bądź organizacje mające siedzibę w Gdańsku. Szczegóły oraz niezbędne wnioski można znaleźć na stronie Biura Prezydenta ds. Kultury.
Marian Osiński (1883–1974), urodzony w Krakowie, absolwent Szkoły Politechnicznej we Lwowie (1908), Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie (1909–1910) oraz Wydziału Architektury Politechnicznej i Szkoły Przemysłu Artystycznego w Monachium (1911–1912), do zakończenia II wojny światowej związany był z Lwowem. W okresie 1907–1916 pracował w Szkole Politechnicznej, następnie na Politechnice Lwowskiej (1923–1939), gdzie pełnił funkcje kierownika Katedry Historii Architektury Polskiej (1929–1934), a w końcu dziekana Wydziału Architektonicznego (1936–1938). W czasie wojny i okupacji był profesorem w Lwowskim Instytucie Politechnicznym (1939–1941), a następnie wykładowcą na Państwowych Technicznych Kursach Zawodowych (1942–1944). Następnie w Rzeszowie, do listopada 1945 r. kierował Wydziałem Odbudowy Urzędu Wojewódzkiego.
Pod koniec 1945 r. trafił do Gdańska. W latach 1945–1970 pracował na Politechnice Gdańskiej, był pierwszym powojennym dziekanem Wydziału Architektury (1945–1952). Do 1953 r. był również dziekanem Wydziału Architektury Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej NOT. Wraz z pracownikami katedr PG, którzy podzielali opinię o konieczności odbudowy Gdańska w historycznym kształcie, podjął współpracę z Pracownią Rekonstrukcji Architektury Zabytkowej Centralnego Biura Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego. Po likwidacji Pracowni w 1951 r. kontynuacją prac zajął się powołany w tym celu Zakład Historii Architektury Polskiej. Profesor przeszedł na emeryturę w 1961 r., wykładał jednak jeszcze konserwację zabytków przez 9 lat. W 1970 r. otrzymał doktorat honoris causa Politechniki Gdańskiej.
Pod kierunkiem prof. Osińskiego opracowano plany rekonstrukcji elewacji ulic Głównego Miasta Gdańska. Marian Osiński był również konsultantem odbudowy Szczecina, Koszalina i Kołobrzegu. Autor licznych projektów kościołów, rekonstrukcji i inwentaryzacji zamków oraz kilkudziesięciu publikacji dotyczących architektury, konserwacji, konserwacji zabytków oraz odbudowy zabytków.
Członek m.in. Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Towarzystwa Naukowego we Lwowie, Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej (prezes oddziału we Lwowie i członek Oddziału Wybrzeże w Gdańsku), jak również Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Był laureatem Nagrody Miasta Gdańska w dziedzinie nauki. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski i odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”.
Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska
