Program przeciwdziałania cyberprzemocy stworzony przez Urząd Miasta Gdyni będzie reprezentował Polskę w konkursie „Europejskiej Nagrody w Dziedzinie Zapobiegania Przestępczości” (ECPA), organizowanego przez Europejską Sieć Zapobiegania Przestępczości (EUCPN). Nasze miasto z cyberprzemocą walczy już prawie siedem lat i było jednym z pierwszych w Polsce, które dostrzegło zagrożenie.
Gminny Program Przeciwdziałania Cyberprzemocy i Infoholizmowi zdobył największą liczbę punktów w ramach oceny merytorycznej projektów dokonanej indywidualnie przez członków Komisji Konkursowej „Europejskiej Nagrody w Dziedzinie Zapobiegania Przestępczości” (ECPA – European Crime Prevention Award), którego tematem jest zastraszanie i przemoc wśród nieletnich (zarówno online, jak i offline). Tym samym, wygrywając eliminacje krajowe, nasz program będzie reprezentował Polskę na szczeblu europejskim.
– Gdyński samorząd jest prekursorem w walce z cyberprzemocą w Polsce – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia – W trudnych czasach, gdy w całym kraju młodzi ludzie nie radzą sobie z hejtem, z którym stykają się na co dzień, robimy wszystko, aby młodzi gdynianie czuli się bezpieczni. Aby posiadali stosowne narzędzia i wsparcie, które pomogą im konstruktywnie radzić sobie w sytuacjach kryzysowych. Jestem przekonany, że między innymi dzięki warsztatom, szkoleniom dla rodziców i rad pedagogicznych, całodobowemu wsparciu psychologicznemu jakie oferuje dzieciom i młodzieży miasto, młodzi gdynianie wchodzą w dorosłość mocniejsi i dobrze radzą sobie z trudnościami.
Co drugi uczeń narażony na przemoc
W ramach programu m.in. specjaliści prowadzą badania w gdyńskich szkołach. Wynika z nich, że z przemocą w sieci zetknął się już co drugi uczeń.
Projekt, o którym stało się głośno, rozpoczął się w 2015 roku jako trzyletni program. Później była jego kontynuacja i zarazem rozszerzenie na lata 2018-2020. Obecnie trwają prace nad edycją na lata 2021-2023.
W pracach nad programem brali udział przedstawiciele miejskich ośrodków pomocy społecznej, policji, szkół, organizacji pozarządowych, Wydziału Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz prawnicy, a działaniami tymi kierowali przedstawiciele Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Gdyni. Taki partycypacyjny sposób tworzenia programu umożliwił zawarcie w nim różnych perspektyw/punktów widzenia problemu cyberprzemocy. Aby zabezpieczyć przed cyberprzemocą i neutralizować jej konsekwencje wśród dzieci i młodzieży zastosowano działania kompleksowe i wielotorowe m.in. szkolenia i warsztaty.
W ramach corocznego działania w placówkach oświatowych projektu przeprowadzanych jest niemal 500 warsztatów z uczniami. Jednocześnie prowadzone są ok. 40 szkoleń dla rodziców i 48 szkoleń dla rad pedagogicznych. Co ważne, przed każdymi warsztatami z dziećmi i młodzieżą, za pośrednictwem platformy elektronicznej, prowadzone było badanie poziomu wiedzy i kompetencji przyszłych uczestników warsztatów. Celem tych badań wejściowych było dostarczenie informacji o sugerowanym rodzaju warsztatu dla danej grupy – czy w zwiększonej formule o aspektach technicznych czy pod kątem odpowiedzialności za swoje czyny. Badanie to dawało również pierwsze sygnały o mogących występować w danej grupie problemach (np. z uzależnieniem od internetu). Szkolenia dla rad pedagogicznych w danej szkole realizowane były po przeprowadzeniu warsztatu w klasach danej szkoły. Poprzedzało je również badanie wiedzy na temat zachowań związanych z internetem wśród młodzieży.
Dzięki takiemu postępowaniu, każde szkolenie mogło skupić się na konkretnych występujących w danej placówce problemach i było dostosowane do poziomu wiedzy słuchaczy. Szkolenie obejmowało informacje dotyczące zagrożeń w Internecie, sposobów ochrony własnych danych, sposobów wykorzystywania Internetu i portali społecznościowych przez dzieci i młodzież, problemów chorobowych związanych z uzależnieniem od Internetu. Odbyła się także kampania społecznościowa oraz międzynarodowa konferencja tematyczna. Równolegle odbywały się eksperymenty mające na celu pokazać możliwość bycia offline.
Zdążyć przed uzależnieniem
Gmina Miasta Gdyni w następnych latach kontynuowała walkę z cyberprzemocą dodając do programu działania wymierzone w poważny problem jakim jest infoholizm. Dzisiaj nie mamy wątpliwości, że kluczową sprawą jest kwestia rozumnego korzystania z nowych technologii.
Cyberperzemoc ma wiele postaci i najczęściej dotyka najmłodszych użytkowników Internetu. W takim przypadku najważniejsza jest szybka i zdecydowana reakcja rodzica lub opiekuna.
– Dlatego poszerzyliśmy grupę docelową programu o przedszkolaki. Specjaliści pracują z rodzicami, którzy stawiają ze swoimi dziećmi pierwsze kroki w świecie cyfrowym. Gdynia nie zapomina również o grupie seniorów. Seniorzy coraz odważniej zaczynają wchodzić do świata internetu. Chcemy ich przygotować na pułapki, które w tym świecie czyhają. Obecnie w gminnym programie zaczynamy od najmłodszych i kończymy na najstarszych mieszkańcach Gdyni – mówi Jakub Ubych, wiceprzewodniczący Rady Miasta Gdyni i ekspert w dziedzinie cyberprzemocy.
W latach 2015 – 2020 odbyło się ponad 2000 godzin warsztatów i szkoleń, a także 250 indywidualnych spotkań konsultacyjnych (głównie rodzinnych). W gdyńskich szkoleniach brało udział: 24 000 uczniów, 10 500 rodziców, 1680 nauczycieli i 630 przedszkolaków. Za obecne działania odpowiadają zespoły Stowarzyszenia In gremio oraz Fundacji Dbam o Mój Z@sięg.
Dodatkowo rodzice mogą szukać pomocy na stronie www.cyberprzemocgdynia.pl. Tam można wysłać anonimowego maila z opisaną sytuacją, która ich niepokoi. Wówczas otrzymają fachową poradę czy należy skupić się na działaniach informatycznych, czy na pomocy psychologicznej.
Sylwia Szumielewicz – Tobiasz
UM Gdynia
