„Otwórz oczy” to kolejna – po ogłoszeniu manifestu i kampanii „Krew nas zalewa” – inicjatywa, której celem jest nagłośnienie problemu ubóstwa i wykluczenia menstruacyjnego oraz tabu, jakie towarzyszy tematowi miesiączki. Do soboty, 28 maja trwa specjalny challenge na Instagramie – za każde zdjęcie osoby z czerwoną opaską na oczach i hasztagiem #podpaskizaopaski przekazana zostanie paczka podpasek dla dziewczynek i kobiet, które ich potrzebują.
Jak wynika z raportu przygotowanego przez Kulczyk Foundation w 2020 roku, aż 42 proc. kobiet deklaruje, że w ich domu o menstruacji się nie rozmawia, a temat jest krępujący dla aż 23 proc. badanych.
– Wiedza, zdrowie i higiena menstruacyjna mają fundamentalny wpływ na życie i dobrostan milionów ludzi na całym świecie: ich brak ma negatywne skutki w obszarze zdrowotnym, edukacyjnym, psychospołecznym i ekonomicznym. Dotyka niemal każdego aspektu życia dziewcząt i kobiet a w konsekwencji wpływa na całe społeczeństwo. Chcemy rozwiązać szereg problemów oraz zmienić sposób myślenia i mówienia o menstruacji – tłumaczy dr hab. Iwona Chmura-Rutkowska z Okresowej Koalicji.
Brak rozmowy z najbliższymi oraz niewystarczająca wiedza na temat własnego ciała powodują, że menstruacja jest kwestią, która niemal nie funkcjonuje w przestrzeni publicznej, a problemy, jakie jej towarzyszą, są ignorowane. Przykładem tego są np. dyskusje pod postami o menstruacji w social mediach, które budzą ogromne emocje i kontrowersje, nie tylko wśród męskiej części odbiorców.
Dodatkowo brak dostępu do odpowiednich artykułów menstruacyjnych oraz stygmatyzujące otoczenie może powodować wykluczenie menstruacyjne. Na te, w szczególności narażone są kobiety m.in. z niepełnosprawnością, z przemocowych rodzin/związków, przebywające w zakładach penitencjarnych, w szpitalach czy w kryzysie bezdomności.
– Nie możemy rozwiązać problemu, jeśli pozostawimy go niewidzialnym. Czas przełamać tabu i zacząć normalnie rozmawiać o problemach związanych z menstruacją. Dlatego nawołuję, żeby każdy zdjął czerwoną opaskę. Zobaczenie problemu to pierwszy krok, by zmienić rzeczywistość, w której żyjemy! – mówi Dominika Kulczyk, Prezeska Kulczyk Foundation, która weszła w skład Okresowej Koalicji.
Szczegóły dotyczące akcji dostępne są także na stronie internetowej Okresowej Koalicji.
Ubóstwo menstruacyjne
Stanowi ono element szerszego sektora, jakim jest Zdrowie i Higiena Menstruacyjna. Jest na tyle złożony i wielowymiarowy, że definiując ubóstwo menstruacyjne, należy brać pod uwagę wszystkie jego składowe. Na sektor Zdrowie i Higieny Menstruacyjnej składa się:
- dostęp do preferowanych i odpowiednich środków higienicznych, takich jak tampony lub podpaski;
- dostęp do bezpiecznych miejsc do zmiany i utylizacji artykułów menstruacyjnych oraz urządzeń sanitarnych;
- znajomość i zrozumienie miesiączki jako procesu biologicznego oraz edukacji nt. zdrowia i higieny menstruacyjnej;
- sprzyjające środowisko, w którym temat miesiączki nie jest piętnowany.
Brak możliwości dbania o zdrowie i higienę menstruacyjną powoduje skutki:
- zdrowotne: endometriozę, infekcje układu moczowo-płciowego i ból,
- psychospołeczne: piętno i poczucie wstydu,
- edukacyjne: absencja szkolna i przymusowe porzucanie nauki,
- ekonomiczne: ograniczona zdolność do zaangażowania się w pracę zawodową.
Zdrowie i higiena menstruacyjna to kwestie praw człowieka – to prawo do godności, które przysługuje każdemu człowiekowi bez względu na płeć. Niestety, ograniczony dostęp do środków menstruacyjnych i urządzeń sanitarnych oraz stygmatyzujące środowisko powodują, że część społeczeństwa nie może godnie żyć i funkcjonować w czasie menstruacji.
Działania podejmowane w Gdańsku
W budynkach należących do Urzędu Miejskiego, w których znajdują się m.in. Zespoły Obsługi Mieszkańców, zamontowano już siedem „różowych skrzyneczek”. Dzięki nim, kobiety i dziewczęta mają dostęp do darmowych artykułów higieny menstruacyjnej, które uzupełniane są na bieżąco. Miejsca, w których się one znajdują to budynki przy ulicach:
- Wały Jagiellońskie 1 – Nowy Ratusz,
- Lastadia 2,
- Nowe Ogrody 8/12,
- Partyzantów 36,
- Żaglowa 11,
- Wilanowska 2,
- Piekarnicza 16.
Podobne rozwiązania można znaleźć także w gdańskich szkołach. Są to w większości przypadków działania podejmowane przez samorządy uczniowskie, które we własnym zakresie pozyskują i uzupełniają artykuły higieny osobistej. Najczęstsza zawartość to: podpaski, tampony, wkładki higieniczne czy chusteczki dezynfekujące. W planach jest także ujednolicenie pojemników szkolnych, w których dostępne są wskazane produkty.
Patryk Rosiński
Urząd Miejski w Gdańsku
