Tematem, a właściwie bohaterem kolejnego spotkania jest Tadeusz Mazowiecki i jego lekcje demokracji. Patron Klubu Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego, który organizuje ten cykl debat, w kwietniu tego roku ukończyłby 94 lata. Pamiętamy o nim z wdzięcznością. Odcisnął trwały ślad w najnowszej historii Polski, czego wiele dowodów można znaleźć na wystawie stałej ECS. Był przede wszystkim pierwszym niekomunistycznym premierem polskiego rządu po II wojnie światowej.
O jego życiu, dokonaniach i lekcjach demokracji rozmawiać będzie grono historyków, politologów, ekonomistów, dawnych opozycjonistów i świadków tamtych lat. Dyskusję poprowadzi Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
/ Udział wezmą:
Andrzej Brzeziecki | historyk, dziennikarz i publicysta, autor i współautor książek reporterskich
Władysław Frasyniuk | przedsiębiorca, poseł trzech kadencji, działacz opozycji demokratycznej i więzień polityczny w PRL
prof. dr hab. Andrzej Friszke | historyk, specjalizuje się w zakresie historii najnowszej,
Instytut Studiów Politycznych PAN
dr Janusz Lewandowski | ekonomista, eurodeputowany, były poseł i minister przekształceń własnościowych
dr Anna Machcewicz | historyczka, badaczka dziejów najnowszych Polski,
Instytut Studiów Politycznych PAN
/ Moderator:
Basil Kerski, politolog, eseista, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności
W imieniu Klubu Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego zaprasza prof. dr hab. inż. Janusz Rachoń, autor poniższego wprowadzenia.
MAZOWIECKI. LEKCJE DEMOKRACJI
Przylgnął do niego przydomek „Żółw”, bo w programie satyrycznym „Polskie zoo”, emitowanym na początku lat 90. XX wieku na antenie telewizji publicznej, symbolizowała go kukiełka żółwia. Satyrycy punktowali niespieszność reakcji i wypowiadanych słów. Mazowiecki nie obrażał się. W domu miał kolekcję żółwików, a startując do parlamentu promował się plakatem z żółwiem. O ironio, urzędowanie Mazowieckiego w roli ostatniego premiera PRL i pierwszego premiera III Rzeczypospolitej, przypadło na niezwykle dynamiczne i kosztowne społecznie czasy wprowadzania tzw. planu Balcerowicza, który miał przeprowadzić gospodarkę Polski od systemu komunistycznego do rynkowego.
Tadeusz Mazowiecki – patron Klubu Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego, który organizuje ten cykl debat – w kwietniu tego roku ukończyłby 94 lata. Pamiętamy o nim z wdzięcznością. Odcisnął trwały ślad w najnowszej historii Polski, czego wiele dowodów można znaleźć na wystawie stałej ECS. Był przede wszystkim pierwszym niekomunistycznym premierem polskiego rządu po II wojnie światowej.
Pragniemy godnie żyć w suwerennym, demokratycznym i praworządnym państwie, które wszyscy – bez względu na światopogląd, ideowe i polityczne zróżnicowanie – mogliby uważać za państwo własne – powiedział w swoim exposé 12 września 1989 roku.
Protestował, gdy w marcu 1968 roku milicja brutalnie rozprawiała się z protestującymi studentami. Doradzał strajkującym robotnikom, gdy w sierpniu 1980 roku zawiązał się wielki strajk w Stoczni Gdańskiej. Przy Okrągłym Stole siedział obok Lecha Wałęsy, gdy wiosną 1989 roku opozycja negocjowała kształt przyszłości z komunistycznym rządem.
Młodzi nie mogą pamiętać, że rząd Tadeusza Mazowieckiego przejął zbankrutowany gospodarczo kraj z szalejącą hiperinflacją. W wystąpieniu przed Sejmem kontraktowym 24 sierpnia 1989 roku mówił: Rząd, który utworzę, nie ponosi odpowiedzialności za hipotekę, którą dziedziczy. Ma ona jednak wpływ na okoliczności, w których przychodzi nam działać. Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania.
Znacząca była również rola Tadeusza Mazowieckiego na arenie międzynarodowej. Komisja Praw Człowieka ONZ w 1992 roku uczyniła go na specjalnym sprawozdawcą konfliktu w byłej Jugosławii. Już tydzień po objęciu stanowiska był w Bośni i Hercegowinie. A po dziesięciu dniach spisał pierwszy raport, w którym alarmował świat o masowych przypadkach łamania praw człowieka przez wszystkie strony konfliktu, a także o licznych ofiarach śmiertelnych. Kolejne raporty coraz obszerniej i bardziej szczegółowo opisywały zbrodnię. Niestety, wspólnota międzynarodowa okazała bierność. Na znak protestu w 1995 roku Mazowiecki, jako jedyny wysoki funkcjonariusz ONZ, podał się do dymisji. Nie uczyniłem nic wielkiego. Postąpiłem tak, jak nakazywało mi sumienie. Chciałem być Waszym głosem, kiedy nikt nie chciał Was słuchać – mówił Tadeusz Mazowiecki do kobiet ze Srebrenicy, gdzie zginęło niemal 9 tys. muzułmańskich mężczyznach i chłopcach, a kobiety były bite, poniżane, kopane, nago wyrzucane z domów, gwałcone.
Tadeusz Mazowiecki był demokratą w pełni tego słowa znaczeniu i o tych lekcjach demokracji będziemy rozmawiali w gronie historyków, politologów, ekonomistów, dawnych opozycjonistów i świadków tamtych lat.
/ Transmisja:
Facebook.com/ecsgdansk; www.ecs.gda.pl; www.gdansk.pl
Magdalena Charkin-Jaszcza
Pełnomocnik Dyrektora ds. Międzynarodowych i Protokołu
Europejskie Centrum Solidarności
