Za sprawą tzw. uchwały antysmogowej, którą jesienią zeszłego roku przyjął Sejmik Województwa Pomorskiego, w całym regionie trwa proces wymiany pieców na paliwa stałe na bardziej ekologiczne źródła ogrzewania. Na wymianę przestarzałych kotłów pozostało już tylko kilka lat. W Gdyni postępuje likwidacja tzw. kopciuchów w miejskich budynkach, ale i mieszkańcy mogą korzystać z dofinansowań, które pozwolą im dostosować się do nowych wymogów.
Nie tylko Gdynia, ale i całe Pomorze, a nawet szerzej – cały kraj walczy z kopciuchami. Wymiana przestarzałych, szkodliwych dla środowiska kotłów na paliwa stałe to w tej chwili jedno z największych wyzwań, które może pomóc w podniesieniu jakości powietrza.
Aby udało się zredukować emisję dwutlenku węgla i zmienić złe przyzwyczajenia, Polacy muszą sięgnąć do kieszeni i zainwestować w nowe, bardziej ekologiczne źródła ogrzewania – podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej, piece gazowe, olejowe, elektryczne czy odnawialne źródła energii.
Terminy dla Pomorza
W naszym regionie standardy i terminy dotyczące likwidacji przestarzałych pieców określa pakiet tzw. uchwał antysmogowych, które w październiku 2020 roku przyjęli radni sejmiku. Teraz Urząd MarszałkowskiWojewództwa Pomorskiego przypomina o obowiązujących wymogach.
– Przypominamy o konieczności wymiany kotłów pozaklasowych, tzw. kopciuchów, bo za cztery lata nie powinno być w Polsce żadnego takiego pieca. Czas leci, a nadal jest jeszcze sporo do zrobienia. Pomocą w wymianie kotłów mają być różnego rodzaju dotacje gminne oraz te z programów ogólnopolskich, takich jak „Czyste Powietrze” czy „Stop Smog” – mówi Tadeusz Styn, zastępca dyrektora Departamentu Środowiska i Rolnictwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Zgodnie z głównym założeniem uchwał antysmogowych mieszkańcy miast, którzy mają możliwość podłączenia się do sieci ciepłowniczej lub gazowej, po datach określonych w tym dokumencie nie mogą już stosować paliw stałych. Na całym Pomorzu obowiązują terminy:
- do 1 września 2024 roku należy wymienić kotły pozaklasowe i nieposiadające tabliczki znamionowej,
- do 1 września 2026 roku należy wymienić kotły, które spełniają wymagania w zakresie standardów emisyjnych w klasie 3 i 4,
- do 1 lipca 2035 roku należy wymienić kotły klasy 5.
Z treścią obowiązującej uchwały można zapoznać się m.in. na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Poprawa jakości powietrza i walka ze smogiem jest wpisana w Strategię Województwa Pomorskiego 2030.
Gdynia przyspiesza tempo
Wymiana szkodliwych dla środowiska kotłów nabiera tempa także w Gdyni. Miasto rozpoczęło proces uświadamiania mieszkańców na temat troski o czyste powietrze już wiele lat przed określeniem ostatecznych terminów likwidacji starych pieców, stąd dziś można mówić o pozytywnych efektach.
Dodatkowo, w myśl znanej zasady „przykład idzie z góry”, miasto realizuje ambitny plan wymiany wszystkich pieców na paliwa stałe w budynkach komunalnych do 2023 roku. Po jego zakończeniu emisja szkodliwych pyłów do atmosfery ma zmniejszyć się szacunkowo o prawie 32 tony. Tylko w zeszłym roku udało się zlikwidować 132 piece węglowe, a plan na bieżący rok to pozbycie się kolejnych 83 kotłów ogrzewanych węglem.
– Aby skutecznie poprawiać jakość powietrza, potrzebujemy nie tylko edukacji i długofalowych projektów, ale też doraźnych działań, takich jak właśnie wymiana najstarszych, najbardziej szkodliwych dla środowiska źródeł ogrzewania. Dajemy dobry przykład w miejskich budynkach, gdzie trwa szeroko zakrojona akcja likwidacji starych pieców, ale jednocześnie pomagamy mieszkańcom ograniczać emisję także z ich przydomowych kominów. Zmiany wymagają czasu, ale pozytywne skutki odczujemy wszyscy. Czyste powietrze to obecnie jeden z najważniejszych priorytetów każdego rozwiniętego miasta – mówi Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji.
Liczby wyglądają optymistycznie. Dzięki dotacjom z budżetu miasta mieszkańcy Gdyni tylko w zeszłym roku wymienili w swoich nieruchomościach aż 101 pieców węglowych. Kolejnych 55 przestało zanieczyszczać środowisko dzięki dofinansowaniu z rządowego programu „Czyste powietrze”, a dodatkowo 54 gdynian zdecydowało się w 2020 roku na dotowany przez samorząd montaż odnawialnych źródeł energii – małych elektrowni wiatrowych czy paneli fotowoltaicznych. Sam miejski system dotacji dla mieszkańców funkcjonuje już od 1999 roku, choć obecnie działa w znacznie bardziej rozbudowanej formie.
– W Gdyni od lat zachęcamy mieszkańców do zmiany źródła ogrzewania na takie, które jest bardziej przyjazne środowisku, bo każdy z nas chce w swoim mieście cieszyć się czystym powietrzem. Nie tylko przed nami, ale i przed samorządami z całego Pomorza jeszcze sporo pracy. Niezmiennie zachęcam mieszkańców do skorzystania z dotacji miejskich lub dofinansowań w ramach programu „Czyste powietrze” i wymiany źródeł ogrzewania jeszcze przed ostatecznymi terminami – komentuje Marek Łucyk, wiceprezydent Gdyni ds. rozwoju.
Gdynia podejmuje też szereg innych działań na rzecz czystego powietrza. Miasto uczestniczy m.in. w zachęcającym do korzystania z miejskiej sieci ciepłowniczej programie „Ciepłolubni” czy wspólnie z sąsiednimi samorządami i OPEC Gdynia przygotowuje mapy termowizyjne, które wskazują miejsca, gdzie ubytki ciepła są największe.
W kontekście obowiązkowych wymian przestarzałych pieców warto pamiętać także o Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), która zostanie uruchomiona już 1 lipca tego roku. To ogólnopolska platforma, którą będzie prowadzić Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Wszyscy właściciele i zarządcy budynków ze źródłem ogrzewania będą musieli dopisać się do specjalnej bazy danych, która będzie zawierać przede wszystkim informacje o liczbie i rodzaju źródeł ciepła oraz wykorzystywanych w nich paliwach.
Kamil Złoch
UM Gdynia
