Pętla tramwajowa w Gdańsku Oliwie zmieni się wkrótce nie do poznania. Dzięki współpracy naukowców Politechniki Gdańskiej oraz Urzędu Miejskiego w Gdańsku stanie się ona bezpieczniejszym i bardziej atrakcyjnym wizualnie miejscem dla pasażerów korzystających z komunikacji publicznej podczas pandemii, a także przysłuży się badaniom nad przepływem ludzi i proekologicznym rozwiązaniom zagospodarowania przestrzeni publicznych w mieście.
Mimo trwającej pandemii i obowiązujących obostrzeń sanitarnych węzły komunikacji zbiorowej, jak pętla tramwajowa w Gdańsku Oliwie, są na co dzień często uczęszczanymi miejscami. Naukowcy i miejscy urzędnicy szukają zatem rozwiązań, które z jednej strony zapewnią bezpieczeństwo pasażerom, a z drugiej mogłyby przełożyć się na poprawę jakości przestrzeni publicznych w mieście.
Jednym z takich pomysłów jest utworzenie tzw. „zielonej poczekalni” na oddzielonym torami terenie położonym wewnątrz pętli w Oliwie, którego powierzchnia wynosi aż 3,5 tys. m kw. i nie była dotychczas odpowiednio zagospodarowana.
Ekologiczne rozwiązania dla „miast hybrydowych”
Naukowcy z Politechniki Gdańskiej wraz z miejskimi urzędnikami postanowili to wykorzystać i użyć pętli jako laboratorium do badań nad prototypowaniem ekologicznych i samowystarczalnych przestrzeni publicznych w mieście, jednocześnie zapewniając pasażerom wyższe bezpieczeństwo podróży komunikacją zbiorową. W ramach międzynarodowego projektu badawczego SUGI FWE Nexus Crunch, który koordynuje Uniwersytet Portsmouth w Wielkiej Brytanii, a w którym biorą udział poszukujące ekologicznych rozwiązań miasta z całego świata (m.in. Eindhoven, Tajpej, Miami, Uppsala), naukowcy z PG i urzędnicy przygotowali koncepcję „zielonej poczekalni” na pętli w Oliwie.
– Podczas pandemii nasze miasta przeszły rewolucję i są teraz miastami hybrydowymi, funkcjonującymi w dużej mierze „zdalnie” – mówi dr Joanna Bach-Głowińska z Wydziału Architektury PG, koordynatorka projektu. – Niezbędne jest zatem wprowadzenie do nich rozwiązań zupełnie innych od stosowanych do tej pory. Jednym z nich jest domykanie przepływu energii i wody, ale też np. żywności, w zamkniętych i współzależnych obiegach rozproszonych w różnych częściach dzielnicy, czy miasta. Pętla w Oliwie będzie „otwarciem” dla tego projektu w Gdańsku. Dzięki niemu Miasto będzie mogło sprawdzać nowatorskie i ekologiczne rozwiązania i technologie na żywym organizmie, jednocześnie poprawiając komfort życia i bezpieczeństwo mieszkańców żyjących na co dzień w „hybrydowym” mieście.
Koncepcja „zielonej poczekalni” zakłada m.in. wykonanie wydzielonego, pojedynczego wejścia dla pasażerów do terenu wewnątrz pętli. Umożliwi to m.in. dokładną analizę kierunków przepływu ludzi i przeprowadzenie badań dot. zwiększenia bezpieczeństwa w podróżowaniu komunikacją zbiorową, a dodatkowo pozwoli na udostępnienie pasażerom 3,5 tys. m kw. bezpiecznej zieleni. Oprócz elementów małej architektury, takich jak ławki czy kosze na śmieci, teren mógłby stać się urządzonym skwerem i miejscem relaksu z leżakami i zielenią, z informacją dla pasażerów, ogrodem deszczowym, czy otwartą „galerią” służącą czasowym ekspozycjom artystycznym lub wydarzeniom organizowanym na świeżym powietrzu.
– Choć głównym założeniem tego projektu są cele naukowo-badawcze, to ma on również szerokie zastosowywanie praktyczne i użytkowe – podkreśla Joanna Tobolewicz, pełnomocniczka Prezydenta Miasta Gdańska ds. Energetyki. – „Zielona poczekalnia” znacząco uatrakcyjni czas oczekiwania pasażerom na tramwaj czy autobus. Umożliwi im też bezpieczny dostęp do rozległego terenu zielonego, a o jego docelowym zagospodarowaniu będą mogli zdecydować sami mieszkańcy, korzystający z pętli na co dzień.
Pętla tramwajowa zamiast Olivii Business Centre
„Zielona poczekalnia” znajduje się obecnie w fazie projektowej, ale jej realizacja planowana jest już na czerwiec 2021 r. Co ciekawe, projekt badawczy, finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach międzynarodowego projektu CRUNCH1, pierwotnie planowano przeprowadzić przy kampusie biurowym Olivia Business Centre przy al. Grunwaldzkiej.
– Wówczas adresatami funkcjonalności przystanku i nowego zagospodarowania terenu wokół niego mieli być głównie pracownicy biur, a projekt miał pokazać w skali mikro jak domykać przepływy wody, energii i żywności w jeden obieg – mówi dr Joanna Bach-Głowińska. – Pomiary z założonych czujników miały demonstrować procesy w formie otwartych danych na miejskiej platformie, pełniąc jednocześnie funkcję edukacyjną. Kiedy jednak pracownicy biurowców przeszli na pracę zdalną, trzeba było znaleźć nowe miejsce do przeprowadzenia badań.
Dzięki realizacji projektu na terenie pętli w Oliwie, który kształtuje się również w oparciu o pomysły i pracę studentów Wydziału Architektury PG, poprawi się bezpieczeństwo podróżnych, ponieważ koncepcja adaptacji zakłada zamknięcie możliwości przechodzenia na skróty przez torowisko – m.in. dzięki zastosowaniu odpowiednich nasadzeń wokół terenu. Jedyne bezpieczne przejście przez tory wykonane będzie jako wejście/wyjście tzw. „zielonej poczekalni”, co znacznie ułatwiłoby opracowanie i prowadzenie systemu pomiaru i kierunku przepływu pieszych w rejonie całej pętli.
Jędrzej Sieliwończyk
Urząd Miejski w Gdańsku
