Rada Miasta Gdyni przyznaje co roku dofinansowanie na renowację historycznych obiektów miasta. W ubiegłym roku była to rekordowa kwota 1.600.000 zł. Dzięki temu w 2020 r. przeprowadzono prace przy 21 budynkach i jednym pomniku. Prezentujemy je wszystkie.
Prace te pozwalają nie tylko poprawić stan techniczny i estetyczny naszych młodych zabytków, ale również umożliwiły dokonanie interesujących odkryć dotyczących pierwotnego wystroju budynków z lat 30. XX w. Tak było w przypadku budynku Sądu Rejonowego w Gdyni przy placu Konstytucji 5.
Gmach powstał w 1936 r. według projektu architektów Zbigniewa Karpińskiego, Tadeusza Sieczkowskiego i Romana Sołtyńskiego, którzy wygrali ogólnopolski konkurs architektoniczny. Budynek charakteryzuje się monumentalną bryłą, z główną bryłą z centralnym prostopadłościanem i dwoma skrzydłami poprowadzonymi po łukach. Jest znakomitym przykładem modernizmu, a jego wartość podnosi zachowany prawie kompletny wystrój i wyposażenie wnętrz, które niestety utraciło z czasem swoje walory na skutek zużycia i doraźnych remontów.
W 2020 r. przeprowadzono prace przy renowacji posadzki holu na piętrze i na klatce schodowej oraz filarów. W ramach konserwacji naprawiono oryginalne posadzki z lastryka w holach i na klatkach schodowych, a także poddano odrestaurowaniu wykończenie balustrad i filarów, które były zamalowane kilkoma warstwami farby.
Willa przy ul. Korzeniowskiego 25A powstała w latach 1936-37 i jest wpisana indywidualnie do wojewódzkiego rejestru zabytków, jako wybitny w skali Polski przykład willi z lat 30. XX w. W latach powojennych zostały w nim umieszczone m.in. mieszkania komunalne i przez lata ulegał stopniowej degradacji.
Charakterystyczną cechą budynku są elewacje obłożone żółtymi, ceramicznymi płytkami. W latach 30. XX w. ten materiał wykończeniowy był bardzo ceniony, ale nie stosowano go zbyt często. W Gdyni takimi płytkami wykończono tylko dwie kamienice i trzy wille.
Po długich poszukiwaniach właścicielowi budynku udało się znaleźć cegielnię, która wykonała na zamówienie płytki na wzór oryginalnych, w kolorach żółtym i brązowym (na cokół).
Swoją historię ma pomnik Ofiar I Wojny Światowej. Ten nieco zapomniany i stojący na uboczu obiekt to najstarszy pomnik na terenie Gdyni. Jego powstanie datowane jest na 1921 r., a inicjatorem budowy było Bractwo Najświętszego Serca Marii. Pomnik upamiętnia mieszkańców Chyloni i okolic, którzy zginęli w toku działań wojennych na froncie wschodnim i zachodnim w latach 1914-1920.
Dzięki konserwacji została przywrócona jego stabilność oraz walory estetyczne, m.in. poprzez wymianę najbardziej zniszczonych stopni na inne oryginalne, zakopane w obrębie trawnika, oczyszczenie i wypolerowanie tablic, dezynfekcję całej powierzchni pomnika, uzupełnienie pęknięć na figurze i podstawie zaprawą imitującą sztuczny kamień. Na sercu Chrystusa odkryto pozostałości złotej farby, które zdecydowano się odtworzyć.
Prace konserwatorskie przy pomniku zostały wykonane przez Agatę Bortkiewicz oraz Andrzeja Saweckiego z Polskich Pracowni Konserwacji Zabytków, pod nadzorem konserwator Kamili Ślefarskiej. To zespół, który na swoim koncie ma m.in. renowację w Dworze Artusa, palmiarni oraz przywrócenie blasku fontannie Neptuna i samemu Neptunowi.
Po omówieniu kilku wybranych przykładów prac przy zabytkach Gdyni, przedstawiamy razem wszystkie te obiekty.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków:
- Budynek mieszkalny, ul. 3 Maja 27-31 – remont części elewacji od podwórza
Budynek mieszkalny, ul. 3 Maja 27-31 – remont części elewacji od podwórza - Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Armii Krajowej 46 –wymiana zniszczonych opierzeń blacharskich elewacji
Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Armii Krajowej 46 –wymiana zniszczonych opierzeń blacharskich elewacji - Pomnik Ofiar I Wojny Światowej, ul. Działdowska 12 – prace konserwatorskie przy figurze oraz postumencie
Pomnik Ofiar I Wojny Światowej, ul. Działdowska 12 – prace konserwatorskie przy figurze oraz postumencie - Sąd Rejonowy, Plac Konstytucji 5 – renowacja posadzki holu i klatki schodowej oraz filarówSąd Rejonowy, Plac Konstytucji 5 – renowacja posadzki holu i klatki schodowej oraz filarów
- Budynek mieszkalny, ul. Korzeniowskiego 25A – remont elewacji budynku; remont dachu, wykonanie izolacji pionowej, remont balkonu, podestów i schodów zewnętrznych
Budynek mieszkalny, ul. Korzeniowskiego 25A – remont elewacji budynku; remont dachu, wykonanie izolacji pionowej, remont balkonu, podestów i schodów zewnętrznych - Uniwersytet Morski, ul. Morska 81-87 – remont elewacji budynku A
Uniwersytet Morski, ul. Morska 81-87 – remont elewacji budynku A - Zespół kościoła parafialnego pw. św. Antoniego Padewskiego i klasztoru franciszkanów, ul. Ujejskiego 40 – remont schodów zewnętrznychZespół kościoła parafialnego pw. św. Antoniego Padewskiego i klasztoru franciszkanów, ul. Ujejskiego 40 – remont schodów zewnętrznych
- Willa „Sokola”, ul. Sieroszewskiego 7 – zabezpieczenie balustrad i słupów na tarasach oraz odrestaurowanie cokołu kamiennego i kolumn
Willa „Sokola”, ul. Sieroszewskiego 7 – zabezpieczenie balustrad i słupów na tarasach oraz odrestaurowanie cokołu kamiennego i kolumn - Budynek „Polska YMCA”, ul. Żeromskiego 26 – renowacja okien
Budynek „Polska YMCA”, ul. Żeromskiego 26 – renowacja okien
Budynki objęte indywidualnie ochroną w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w których zaliczono je do grupy A i jednocześnie figurujące w gminnej ewidencji zabytków
- Budynek mieszkalny „Willa Ala”, ul. Sienkiewicza 27 – etap I renowacji stolarki okiennej
Budynek mieszkalny „Willa Ala”, ul. Sienkiewicza 27 – etap I renowacji stolarki okiennej - Budynek mieszkalny, ul. Starowiejska 11 – remont elewacji zachodniej
Budynek mieszkalny, ul. Starowiejska 11 – remont elewacji zachodniej - Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 77 – remont elewacji frontowej w parterze oraz lastryka w strefie wejścia
Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 77 – remont elewacji frontowej w parterze oraz lastryka w strefie wejścia - Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 82 – remont elewacji frontowej
Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 82 – remont elewacji frontowej - Budynek mieszkalny, ul. św. Wojciecha 7 – remont elewacji frontowych
Budynek mieszkalny, ul. św. Wojciecha 7 – remont elewacji frontowych - Budynek mieszkalny, ul. Wolności 19 – remont elewacji frontowej, balkonów wraz z balustradami, remont wraz z odtworzeniem fragmentów zadaszenia nad parterem oraz konserwacja drewnianych okien na klatce schodowej
Budynek mieszkalny, ul. Wolności 19 – remont elewacji frontowej, balkonów wraz z balustradami, remont wraz z odtworzeniem fragmentów zadaszenia nad parterem oraz konserwacja drewnianych okien na klatce schodowej - Budynek Automobilklubu Morskiego, ul. Żołnierzy I Armii Wojska Polskiego 28 – remont elementów dachu
Budynek Automobilklubu Morskiego, ul. Żołnierzy I Armii Wojska Polskiego 28 – remont elementów dachu
Budynki położone na obszarze Śródmieścia uznanego za Pomnik Historii, zbudowane przed 1989 r. lub figurujące w gminnej ewidencji zabytków
- Budynek mieszkalny, ul. 10 Lutego 19 – remont elewacji północnej, południowej i wschodniej
Budynek mieszkalny, ul. 10 Lutego 19 – remont elewacji północnej, południowej i wschodniej - Budynek mieszkalny, ul. 10 Lutego 30 – remont elewacji frontowej
Budynek mieszkalny, ul. 10 Lutego 30 – remont elewacji frontowej - Budynek mieszkalny, ul. Partyzantów 44 – prace konserwatorskie przy tynkach szlachetnych
Budynek mieszkalny, ul. Partyzantów 44 – prace konserwatorskie przy tynkach szlachetnych - Budynek mieszkalny, ul. Portowa 9 – remont elewacji frontowej i tylnej
Budynek mieszkalny, ul. Portowa 9 – remont elewacji frontowej i tylnej - Budynek mieszkalny, ul. Starowiejska 47 – remont elewacji frontowych
Budynek mieszkalny, ul. Starowiejska 47 – remont elewacji frontowych - Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 96 – remont elewacji frontowej
Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 96 – remont elewacji frontowej
31 marca Rada Miasta Gdyni po raz kolejny przyzna dotacje na prace przy zabytkach Gdyni do realizacji w 2021 r. Będzie to znowu okazja do poprawy stanu dziedzictwa architektonicznego miasta.
Opracowanie tekstu i zdjęcia: Biuro MKZ
