Prezydenci miast UMP skierowali list do premiera Mateusza Morawieckiego i Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Małgorzaty Jarosińskiej – Jedynak. Samorządowcy zwracają uwagę, że projekt Umowy Partnerstwa poświęca niewiele miejsca największym polskim metropoliom.
Prezydenci zwracają tez uwagę na brak algorytmu podziału środków na programy regionalne dla poszczególnych województw. Spotkania konsultacyjne nie dały możliwości pełnego zapoznania się z podstawą stojącą za wynikowym podziałem środków, który wśród wielu samorządowców budzi poważne wątpliwości. Prezydenci zwracają także uwagę na potrzebę większej transparentności przy ustalaniu zasad podziału unijnych środków.
W tej sprawie w poniedziałek odbyły się także kolejne konsultacje urzędników rządowych z samorządowcami. Województwo Pomorskie w nowej umowie otrzyma 40% mniej środków w ramach funduszy unijnych.
Cały list poniżej
Pan Mateusz Morawiecki
Prezes Rady Ministrów
Pani Małgorzata Jarosińska-Jedynak
Minister Funduszy i Polityki Regionalnej
Panie Premierze, Pani Minister,
w ramach konsultacji projektu Umowy Partnerstwa, która określa strategię interwencji funduszy europejskich w ramach polityk unijnych w Polsce w latach 2021-2027, przedstawiamy kwestie budzące szczególne zaniepokojenie w miastach Unii Metropolii Polskich.
Projekt Umowy Partnerstwa bardzo niewiele miejsca poświęca największym polskim miastom i ich roli w rozwoju Polski. Jest to konsekwencja zapisów Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030, która interwencję prorozwojową w miastach wojewódzkich i ich obszarach funkcjonalnych, w dużej mierze scedowała na poziom regionalny do decyzji marszałków województw (UMP krytykowała takie rozwiązanie). Zwracamy uwagę, że to w dużych miastach i ich obszarach funkcjonalnych skoncentrowana jest znacząca część potencjału rozwojowego i absorpcyjnego. Realizacja celów związanych z tzw. koncentracją tematyczną, która wymaga przeznaczenia odpowiedniej puli środków na interwencję związaną z innowacyjnością oraz ochroną środowiska, bez programowego dostosowania do miejskich potrzeb – będzie właściwie niemożliwa.
Wiele wątpliwości budzi podział alokacji środków w ramach polityki spójności – zarówno pomiędzy poziom krajowy i regionalny, jak i w ramach puli regionalnej na poszczególne województwa. W treści projektu Umowy Partnerstwa nie został opisany algorytm podziału środków na programy regionalne dla poszczególnych województw. Spotkania konsultacyjne nie dały możliwości pełnego zapoznania się z podstawą stojącą za wynikowym podziałem środków, który wśród wielu samorządowców budzi poważne wątpliwości.
Uwarunkowania związane ze zmniejszeniem środków dla Polski w ramach polityki spójności na lata 2021-2027 i wynikające z nich zmniejszenie puli przewidzianej na programy regionalne jest dla nas zrozumiałe. Dlatego tym ważniejsza jest transparentność zasad podziału ww. środków, przy zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych stron. Apelujemy o szczegółowe przedstawienie algorytmu podziału w treści docelowej wersji dokumentu, które będzie poprzedzone rzetelną dyskusją nad jego konstrukcją (np. na forum Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego).
W projekcie Umowy Partnerstwa został zastosowany, po raz pierwszy w historii naszego członkostwa w strukturach europejskich, mechanizm zatrzymania „do późniejszej decyzji” istotnej puli środków. Mowa o ponad 7 mld euro (ok. 32 mld PLN), które docelowo mają być rozdysponowane pomiędzy regionalne programy operacyjne. Uważamy za niezasadne i „niejasne” wprowadzenie do systemu takiej rezerwy.
Zwracamy uwagę, że w projekcie Umowy Partnerstwa oraz podczas spotkań konsultacyjnych nie zostały zaprezentowane ramowe kryteria oceny przedsięwzięć, które mają być przedmiotem tzw. kontraktów programowych. Nie jest zrozumiałe dlaczego dyskusje dotyczące tak znaczącej puli środków mają toczyć się pomiędzy przedstawicielami władz centralnych i regionalnych z całkowitym pominięciem władz lokalnych, w tym Prezydentów największych polskich miast.
Projekt Umowy Partnerstwa – wbrew zapowiedziom Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej – nie zawiera propozycji uelastycznienia warunków ex-ante wdrażania instrumentu ZIT przez miasta wojewódzkie. Zgodnie z zapowiedziami resortu (podczas spotkania 26 listopada ub.r.) taki zapis miał znaleźć odzwierciedlenie w UP. Miasta zaangażowane w realizację instrumentów terytorialnych w perspektywie 2014-2020, od dłuższego czasu postulowały o takie rozwiązanie.
Unia Metropolii Polskich uważa, że rozwiązanie dotyczące możliwości rozdzielenia elementów strategicznych (strategia rozwoju ponadlokalnego) od wdrożeniowych (plan działań ZIT) jest dobrym kierunkiem. Odpowiednie zapisy powinny znaleźć się zarówno w Umowie Partnerstwa i konsekwentnie w tzw. ustawie wdrożeniowej, określającej warunki realizacji programów operacyjnych w perspektywie 2021-2027.
Daniel Stenzel
Urząd Miejski w Gdańsku
