Wymuszone wiosennym wybuchem pandemii przeniesienie całości działalności Centrum Aktywności Seniora do internetu było prawdziwą rewolucją. Dziś w wirtualnym świecie seniorzy radzą sobie coraz śmielej, uzupełniając wiedzę zdobytą wcześniej w salach wykładowych i podtrzymując kontakty z klubowych kawiarenek. Realizują w ten sposób ideę miasta uczącego się, czyli takiego, które zapewnia swoim mieszkańcom dostęp do edukacji niezależnie od warunków. W Światowej Sieci Miast Uczących się UNESCO Gdynia działa od 2019 roku. Z okazji przypadającego pod koniec stycznia Międzynarodowego Dnia Edukacji z partnerami z całego świata dzielimy się doświadczeniami dotyczącymi m.in. właśnie aktywności seniorów w sieci.
W każdym z sześciu Miejskich Klubów Seniora w Gdyni jest kawiarenka internetowa – i każda z nich zawsze cieszyła się dużym powodzeniem. W klubach organizowano zajęcia z obsługi komputera, w szkoleniach uczestniczyło 4200 osób. Dziś zdobywana od lat przez seniorów wiedza procentuje: w marcu 2020 roku zawieszono stacjonarną działalność klubów seniora oraz wykłady Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, przenosząc je do internetu i udostępniając całkowicie za darmo wszystkim zainteresowanym. Strona www.wirtualny.cas.gdynia.pl jest ogólnodostępna i na bieżąco uzupełniana o nowe nagrania. W tej chwili można wybierać spośród ponad 20 tematów. Nagrań jest około 550!
Miejscem do wirtualnej rozmowy i spotkań została/jest facebookowa grupa Gdyńscy seniorzy – wirtualnie. Założona wiosną przez pracowników Centrum Aktywności Seniora dziś liczy ponad 500 osób. Tu seniorzy mogą udostępniać swoje materiały, porozmawiać, znaleźć propozycje ciekawego spędzenia czasu w domu.
– Wiemy, jak ważne dla mieszkańców Gdyni, szczególnie osób starszych i samotnych, jest utrzymywanie kontaktów społecznych i aktywność – podkreśla Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Czas pandemii Covid-19 pokazał, że pomimo utrudnień w spotkaniach rzeczywistych możemy i potrafimy współdziałać i utrzymywać relacje oraz ofertę zajęć w nowej, zdalnej formule. To bardzo ważne dla zdrowia fizycznego i psychicznego naszych seniorów. Jestem dumny z otwartości, odwagi i dyscypliny gdyńskich seniorów do nauki i aktywnego korzystania z oferty edukacyjnej i aktywizacyjnej online. Dla nich ograniczenia związane z epidemią oznaczały całkowitą zmianę sposobu, w jaki mogą korzystać z oferty Centrum Aktywności Seniora. Wykłady Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku już w kwietniu 2020 przeniesiono do internetu. Propozycje przygotowane w tym roku akademickim od początku października wyświetlono około 14 tys. razy. To imponująca liczba, choć oczywiście czekamy na dzień, gdy znów będziemy mogli się spotkać.
Leonard Nowakowski do Centrum Aktywności Seniora zapisał się w 2009 roku. Jak mówi, zaczął od politologii i filozofii. Szukał też dziedziny, która zmuszałaby do myślenia i bardziej aktywnego trybu życia. Wybrał język angielski.
– Okres pandemii jest trudny dla wszystkich – przyznaje. – Nie tylko ja przyzwyczaiłem się do uczestnictwa w zajęciach w Centrum Aktywności Seniora wśród przyjaciół, kolegów. Przez internet jest trochę trudniej w odbiorze, ale mimo wszystko znalazłem to, co mnie interesuje: język angielski, filozofię, „Wokół Morza Śródziemnego”, Tai Chi, trening pamięci, psychologię. Cieszę się, że te zajęcia będą też w nowym semestrze, od 25 stycznia do czerwca, ale nie ukrywam, że chciałbym mieć je w CAS-ie. Polecam wirtualne zajęcia w CAS-ie między innymi córce i kolegom ze szkoły średniej, którzy mieszkają w Toruniu czy Ciechocinku. Przecież ta strona jest dostępna dla wszystkich.
Alicja i Bogdan Miłkowie do Miejskiego Klubu Seniora „Północ” przychodzą od roku 2017.
– Przeszliśmy na emeryturę, szukaliśmy aktywności, kontaktu z innymi ludźmi – i tak trafiliśmy do klubu. Namówiłam męża, od samego początku chodziliśmy razem – mówi pani Alicja. – Przed pandemią braliśmy udział w zajęciach ruchowych: tańce świata i zdrowy kręgosłup. Spotykaliśmy się też w klubie towarzysko, wspierając nasze koleżanki i kolegów w różnych przedsięwzięciach, jeździliśmy na wycieczki. Teraz, w czasie obostrzeń, korzystamy z zajęć w sieci. Dzięki tym zdalnym propozycjom możemy nadal utrzymywać aktywność, rozwijać zainteresowania. Nie zaniedbujemy ruchu – korzystamy z ćwiczeń, tańca. Pod okiem pani Magdy ćwiczymy kroki do salsy. To bardzo korzystnie wpływa i na naszą psychikę, i na formę fizyczną. W ofercie CAS-u czy Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku każdy może znaleźć coś dla siebie. Warto, bo dzięki temu możemy nadal w sposób bezpieczny zdobywać wiedzę, docierać do miejsc, których nie znamy. Nagrany program możemy odtworzyć w dowolnym czasie. A poprzez ruch podnosimy naszą sprawność i odporność na przyszłość, żebyśmy się mogli spotkać.
Irena Pacholewicz jest jedną z aktywnych uczestniczek grupy „Gdyńscy seniorzy – wirtualnie”.
– W grudniu zebrała się grupa seniorów, którzy zaczęli się regularnie spotykać za pośrednictwem aplikacji Messenger – mówi. – Za nami spotkanie opłatkowe online. Śpiewaliśmy kolędy, były życzenia, opłatek i prezentacja bombek zrobionych przez naszą seniorkę. Niedawno było spotkanie z piosenką, nagranie umieściliśmy na grupie „Gdyńscy seniorzy – wirtualnie”. Mamy zamiar popracować nad przygotowaniem przed 10 lutego wirtualnego spotkania poświęconego 95. rocznicy urodzin Gdyni.
Bożena Zglińska, dyrektor Centrum Aktywności Seniora w Gdyni przyznaje, że przeniesienie działalności do sieci było wyzwaniem.
– Strona wirtualnego CAS-u powstała od zera, nasi wykładowcy też często dopiero na jej potrzeby uczyli się nagrywania filmów. Z perspektywy tych kilku miesięcy mogę powiedzieć, że wszystko się udało. Przede wszystkim nasi seniorzy są zadowoleni, chętnie korzystają z tego, co dla nich mamy w sieci i zachęcają do tego innych – mówi Bożena Zglińska. – Zachęcamy też do zaglądania na strony innych gdyńskich instytucji, które udostępniają w internecie swoje propozycje, np. kulturalne wydarzenia online. Chcemy, by czas spędzany w domu seniorzy dobrze wykorzystali.
W roku 2019 Gdynia – jako pierwsze miasto w Polsce – została przyjęta do Światowej Sieci Miast Uczących się UNESCO (Global Network of Learning Cities). Sieć ta zawiązała się w roku 2015, dziś skupia 229 miast z 53 krajów ze wszystkich kontynentów. Jej celem jest kształtowanie polityki miast członkowskich opartej na wizji wspierania rozwoju edukacji formalnej i nieformalnej mieszkańców, obejmującej wszystkie ich grupy na każdym etapie życia.
– Centrum Aktywności Seniora w Gdyni jest w gronie tych miejskich instytucji, które ideę miasta uczącego się realizują w praktyce – zauważa wiceprezydent Michał Guć. – Oprócz CAS to także Laboratorium Innowacji Społecznych, Wydziały: Kultury, Edukacji, Polityki Rodzinnej Urzędu Miasta, Biblioteka Gdynia, Centrum Nauki Experyment, Gdyńskie Centrum Sportu. Zachęcają do aktywności, budowania relacji i więzi. Oczywiście, idealnie byłoby móc robić to podczas codziennych spotkań. Póki co wykorzystujemy jednak możliwości internetu i sądząc po efektach pracy CAS – udaje nam się zainteresować mieszkańców.
Aleksandra Dylejko
UM Gdynia
