Utworzenie związku metropolitalnego to korzyści nie tylko dla miast, ale także dla gmin wiejskich, które mogą czerpać z potencjału większych samorządów. To możliwość połączenia wszystkich, nawet najbardziej odległych części Pomorza z Trójmiastem. Miałyby temu służyć: zintegrowany bilet, węzły przesiadkowe, skoordynowane planowanie przebiegu dróg i terenów inwestycyjnych i wspólne planowanie przestrzenne. Będzie to możliwe dzięki ustawie o związku metropolitalnym, która zapewni dodatkowe fundusze na realizację wspólnych działań.
– Ile korzyści przyniesie ustawa metropolitalna, nie trzeba nas przekonywać, bo wszyscy na Pomorzu mówimy jednym głosem o jej potrzebie. Lata budowania struktur samorządowych w Trójmieście pokazują, że współpraca się opłaca. Kiedy już mamy ideę i doświadczenie, czekamy na tę ustawę, która da nam środki finansowe i narzędzia legislacyjne do realizacji metropolitalnych planów i zamierzeń. Myślimy o metropolii jako o wspólnocie, która wspiera zrównoważony rozwój całego regionu, stwarza większym ośrodkom szanse rozwoju, a mniejsze angażuje i sprzyja wyrównywaniu szans. Od lat pracujemy z sąsiednimi ośrodkami nad siecią zintegrowanej komunikacji, która usprawni podróże w obrębie metropolii, kompensując zwłaszcza mieszkańcom mniejszych gmin odległość do jej centralnych ośrodków. Wspólny bilet, infrastruktura, planowanie przestrzenne i węzły przesiadkowe umożliwiające transport multimodalny – te tematy już nabierają kształtów, a mamy apetyt na więcej. Bliskie są nam również zapisy o adaptacji do zmian klimatu, bo świetnie wpisują się w zieloną politykę naszego miasta i pozwalają dzielić się doświadczeniem z innymi ośrodkami na Pomorzu – mówi Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni ds. gospodarki.
Ustawa metropolitalna oznacza środki finansowe na wspólne inwestycje. Dzięki chęci współpracy między Trójmiastem i sąsiednimi gminami wiele rozwiązań już udało się wypracować, ale zastrzyk finansowy w wysokości ponad 200 mln zł umożliwiłby integrację i rozwój transportu zbiorowego, nowe połączenia autobusowe, tramwajowe, trolejbusowe i kolejowe, pozwoliłby też na wspólny bilet, węzły przesiadkowe i rozbudowę sieci dróg, na spójne planowanie przestrzenne, turystykę i ochronę środowiska oraz promocję walorów gospodarczych, turystycznych i kulturalnych regionu.
Zintegrowany transport to czynnik, który sprzyja włączeniu wszystkich mieszkańców metropolii, bez względu na odległość od centralnych ośrodków, jak i wielkość i zamożność gminy czy miasta. Umożliwia nie tylko podróż po metropolii na podstawie jednego biletu, co jest rozwiązaniem ułatwiającym życie, ale przede wszystkim rozbudowana siatka połączeń dopasowana do potrzeb mieszkańców przeciwdziała wykluczeniu komunikacyjnemu. Jest jak krwioobieg, który umożliwia wielokierunkowy transport w obrębie całego regionu. Skoordynowane rozkłady jazdy, rozbudowana i czytelna informacja pasażerska. Zakup nowych autobusów, trolejbusów i tramwajów. Jeden organizator transportu na terenie całej metropolii.
Rozbudowa sieci połączeń drogowych poprawi dojazd z centrum metropolii do nowych osiedli czy zakładów pracy zlokalizowanych na obrzeżach miast lub w sąsiednich gminach wiejskich. To również lepsze skomunikowanie mniejszych miejscowości z Trójmiastem. Budowa nowych dróg pod kątem rozwoju i wsparcia stref inwestycyjnych. Kolejne drogi rowerowe połączą się w całość, niezależnie od granic administracyjnych samorządów.
Ważnym elementem pomorskiego projektu ustawy jest zielony akcent, tzn. wspieranie działań na rzecz ochrony środowiska i adaptacji do zmian klimatycznych. Wspólne działania mają wpływać na poprawę jakości powietrza i walkę ze smogiem. Oznacza to środki na ekologiczne źródła ciepła, np. na wymianę pieców i montaż paneli fotowoltaicznych i kontynuację projektów termomodernizacyjnych. Retencja jest rozwiązaniem mądrym, ale wymaga środków finansowych i nie wszystkich na nią stać. Mądremu zagospodarowaniu deszczówki mają służyć środki finansowe uzyskane z tytułu wejścia w życie ustawy metropolitalnej. Wspólna edukacja ekologiczna pozwoli wypracować zachowania proekologiczne.
Ubiegłe lata pokazały, że solidarność metropolitalna w razie wystąpienia ekstremalnych sytuacji pogodowych to rzecz, która jest nam szczególnie bliska, ale wypracowanie procedur i zapewnienie środków pomoże szybciej reagować w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń.
Planowanie rozwoju w ujęciu metropolitalnym, wykraczającym poza granice jednej gminy, wymaga skoordynowanego planowania przebiegu dróg, terenów inwestycyjnych i mieszkaniowych. Oznacza lepszy dostęp dla mieszkańców do szkół, żłobków, przedszkoli, sklepów czy miejsc pracy. Zapleczem codziennego życia metropolii jest spójny system wodociągów, kanalizacji i gospodarki odpadami.
Wspólna promocja walorów gospodarczych, turystycznych i kulturalnych regionu ma wspierać działania zachęcające do inwestowania na Pomorzu oraz budowanie marki gospodarczej regionu jako miejsca atrakcyjnego do zamieszkania, zatrudnienia oraz spędzania czasu wolnego.
Temat pomorskiej metropolii jest obecny w debacie publicznej od kilku lat. W czerwcu 2016 roku samorządowcy z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot podjęli jednogłośną decyzję o chęci utworzenia związku metropolitalnego. Pomysł poparł wojewoda pomorski, Dariusz Drelich, Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich i Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w Gdańsku. Pomimo tego rozmowy prowadzone z rządem nie przyniosły efektu.
W styczniu 2020 roku Stowarzyszenie OMGGS przekazało przygotowany akt prawny na ręce marszałka Senatu, Tomasza Grodzkiego, który zadeklarował prace w izbie wyższej. 30 lipca 2020 roku połączone senackie komisje – Ustawodawcza oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej pozytywnie zaopiniowały projekt.
We wrześniu podczas głosowania w Senacie projekt ustawy metropolitalnej w województwie pomorskim poparło 86 senatorów przy 1 głosie wstrzymującym i zaledwie 2 głosach przeciw. W kolejnym etapie procesu legislacyjnego nad ustawą będzie pracował Sejm.
Niebawem utworzony zostanie Pomorski Zespół Parlamentarny, którego jednym z celów będą działania zmierzające do wpisania ustawy metropolitalnej do porządku obrad w Sejmie. Posłowie z Pomorza zbierają również podpisy pod listem do marszałek Sejmu, w którym apelować będą o rozpoczęcie prac legislacyjnych.
Więcej na www.ustawametropolitalna.pl.
Karolina Szypelt
UM Gdynia
