Jej trasa zmieniała się na przestrzeni lat. Obecnie szybko i łatwo można dzięki niej pokonać drogę ze Śródmieścia na Oksywie. Mowa o linii 128. 2 stycznia mija 60 lat od kiedy autobusy o tym numerze przewożą gdynian.
Gdyńska linia autobusowa 128 została uruchomiona 2 stycznia 1961 r. na trasie pl. Kaszubski – Stare Obłuże. Jeździła ulicami: Starowiejską, Dworcową, pl. Konstytucji (powrót: Jana z Kolna), Marchlewskiego (obecnie Janka Wiśniewskiego), Nasypową, Bosmańską, Zieloną i płk. Dąbka. Przystanek początkowy na pl. Kaszubskim znajdował się przy pętli trolejbusowej – pomiędzy ulicami Jana z Kolna i Migały (obecnie Wójta Radtkego). Natomiast na Obłużu gruntowa pętla była usytuowana na wysokości obecnego przystanku Stare Obłuże w kierunku pl. Kaszubskiego (przy stawie). Linię obsługiwał – od godzin porannych do poźnowieczornych (w niedziele i święta od godz. 10) – jeden autobus z częstotliwością co 60 minut.
W 1962 r., w związku z wprowadzeniem jednokierunkowego ruchu na ul. Starowiejskiej, linię 128 skierowano ul. Jana z Kolna do ul. Marchlewskiego. Natomiast do pl. Kaszubskiego – przez pl. Konstytucji oraz ulice Dworcową i Starowiejską. Przystanek początkowy został przeniesiony na drugą stronę placu, gdzie zlokalizowano go na wysokości ul. Migały. Kilka lat później, w 1968 r., w związku ze zmianą organizacji ruchu autobusów w centrum miasta, trasę linii 128 z pl. Kaszubskiego wyznaczono ul. Migały i przez pl. Konstytucji do ul. Marchlewskiego, natomiast z powrotem – ul. Jana z Kolna. Przystanek początkowy wrócił na poprzednie miejsce, skąd na początku lat 70. został przeniesiony na prawą stronę poszerzonej pętli trolejbusowej. Kolejna reorganizacja ruchu autobusów w centrum w 1975 r. pociągnęła za sobą zmianę trasy linii 128 na tym obszarze miasta. Wyznaczono ją z pl. Kaszubskiego ponownie ul. Jana z Kolna, natomiast z powrotem – przez pl. Konstytucji i ul. Migały. Przystanek początkowy został usytuowany na pl. Kaszubskim przed skrętem w ul. Jana z Kolna. Z czasem przeniesiono go na początek ul. Jana z Kolna.
Ważniejszymi wydarzeniami w rozwoju linii 128, niż okresowe zmiany przebiegu trasy w centrum miasta, były jej wydłużenia: najpierw do Pogórza Górnego – w 1972 r. i następnie do Suchego Dworu – w 1974 r. Skierowaniu linii do Pogórza towarzyszyło wprowadzenie trzydziestominutowej częstotliwości kursowania w dni powszednie w szczytach przewozowych. Poza szczytami w dni powszednie oraz w dni świąteczne zachowano częstotliwość co 60 minut. Większą częstotliwość zaoferowano wraz z wydłużeniem trasy do Suchego Dworu. W dni powszednie w szczytach przewozowych autobusy kursowały co 20 minut, a poza szczytami oraz w dni świąteczne co 25-40 minut.
Kolejna zmiana trasy linii 128 nastąpiła w 1977 r. Poprowadzono ją, zamiast ulicami Nasypową i Bosmańską, dalszym odcinkiem ul. Marchlewskiego przez Oksywie Dolne oraz ulicami Arciszewskich i Bosmańską do ul. Zielonej i dalej do Suchego Dworu. W dni powszednie w szczytach przewozowych autobusy kursowały co 17 minut, poza szczytami – co 21 minut, a w dni świąteczne – co 28 minut. W tym samym roku, po włączeniu części ul. Marchlewskiego do zamkniętego obszaru portu handlowego, linię 128 poprowadzono przez nową łącznicę Estakady Kwiatkowskiego do ul. Gruny (obecnie Unruga) i dalej tą ulicą do ul. Marchlewskiego. Częstotliwości kursowania autobusów nie zmieniono.
W 1984 r. linię 128 skrócono do Starego Obłuża, do nowej pętli przy ul. Maciejewicza. Jej trasa prowadziła z pl. Kaszubskiego ulicami: Jana z Kolna (powrót: pl. Konstytucji i Migały), Rokossowskiego (poprzednio Marchlewskiego), łącznicą Estakady Kwiatkowskiego, Gruny, Marchlewskiego Arciszewskich, Bosmańską, Zieloną i płk. Dąbka. Suchy Dwór zaczęła obsługiwać nowa linia 194. Na linii 128 na skróconej trasie w dni powszednie w szczytach przewozowych zaoferowano częstotliwość co 17–18 minut, a poza szczytami i w dni świąteczne – co 23 minut.
Zasadnicza zmiana trasy linii 128 nastąpiła w 1993 r. w ramach restrukturyzacji układu linii, przez powołany rok wcześniej Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni. Po ponad 30 latach przystanek początkowy przestał być zlokalizowany na pl. Kaszubskim. Nową trasę poprowadzono z pętli przy Domu Marynarza okrężnie przez Obłuże Górne, Oksywie Górne, Oksywie Dolne i Obłuże Dolne, ulicami: al. Piłsudskiego, Władysława IV, Jana z Kolna, Janka Wiśniewskiego, łącznicą Estakady Kwiatkowskiego, Kwiatkowskiego, płk. Dąbka, Zieloną, Bosmańską, Arciszewskich, Śmidowicza, Unruga, Janka Wiśniewskiego, pl. Konstytucji, Wójta Radtkego, 3 Maja, Armii Krajowej, Władysława IV, rondem Wzgórze Świętego Maksymiliana, Świętojańską i al. Piłsudskiego. Trasa ta w zasadzie utrzymała się do dnia dzisiejszego, z niewielkimi zmianami. Na Obłużu w 1998 r. linię skierowano na oddaną wówczas do użytku Estakadę Kwiatkowskiego, a w 2010 r. w kierunku Obłuża wprowadzono zjazd z Estakady w celu obsługi przystanku węzłowego Obłuże Centrum. Także w 2010 r. po przebudowie węzła drogowego Wzgórze Świętego Maksymiliana, od al. Marszałka Piłsudskiego do ul. Władysława IV, trasę linii poprowadzono w lewo ul. Świętojańską do nowego przystanku integracyjnego Wzgórze Świętego Maksymiliana SKM przy ul. Władysława IV. W kierunku Domu Marynarza została ona natomiast nieznacznie skrócona – dzięki zapewnieniu możliwości skrętu z ul. Władysława IV w ul. Świętojańską na wysokości przystanku Wzgórze Świętego Maksymiliana SKM.
W nowym układzie linii, wprowadzonym w 1993 r., nie przewidziano funkcjonowania linii 128 w dni powszednie w porannym szczycie przewozowym, kiedy to zastępują ją linie 104 i 196, odpowiednio na trasie: Dom Marynarza – Oksywie Dolne i Dom Marynarza – Babie Doły przez Oksywie Dolne. Nie założono też jej funkcjonowania w godzinach wieczornych oraz w niedziele i święta. W rozkładzie jazdy inaugurującym nową trasę zaplanowano dwudziestominutowy takt częstotliwości do godzin popołudniowego szczytu przewozowego, następnie w godzinach tego szczytu takt dwunastominutowy, po czym czterdziestominutowy. W soboty wyznaczono odjazdy autobusów w godz. 8–16 co 20 minut. W 1996 r., w dni powszednie częstotliwość po szczycie popołudniowym zwiększono do 20 minut, nie wydłużając okresu funkcjonowania linii. Istotną zmianę w rozkładzie jazdy linii 128 wprowadzono dopiero w 2003 r., kiedy to w dni powszednie o pół godziny przyspieszono okres funkcjonowania linii, natomiast w popołudniowym szczycie przewozowym zmniejszono częstotliwość kursowania autobusów z 12 do 15 minut, podobnie jak na pozostałych gdyńskich liniach o takim samym standardzie częstotliwości. Wprowadzony wówczas rozkład jazdy z niewielkimi zmianami utrzymał się do dnia dzisiejszego.
Linię 128 na początku obsługiwały głównie autobusy marki SAN, a od połowy lat 60. – marki Jelcz, popularnie zwane ogórkami, eksploatowane przez gdyński oddział, a następnie zakład WPKGG. Przez minione lata na linię 128 kierowano standardowe autobusy niemal wszystkich marek eksploatowanych w gdyńskiej komunikacji miejskiej. Obecnie do jej obsługi ekspediowane są przede wszystkim standardowe autobusy marki MAN z Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej, w tym zasilane sprężonym gazem ziemnym oraz – w niewielkim zakresie – autobusy MAN i Solaris z Przedsiębiorstwa Komunikacji Autobusowej.
Perspektywy rozwoju linii 128 są korzystne. Została ona przeznaczona do obsługi od 2022 r. standardowymi elektrobusami, które zakupi, przy wydatnym wsparciu środków z Unii Europejskiej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej. Spółka ta stanie się wówczas jedynym operatorem obsługującym linię 128 według w zasadzie obecnie obowiązującego rozkładu jazdy.
Opracowanie: prof. dr hab. Olgierd Wyszomirski
fot. ZKM Gdynia
