Miasto Gdańsk zawarło umowę pożyczki miejskiej z Pomorskim Funduszem Rozwoju na rewaloryzację części zespołu poszpitalnego Bożego Ciała przy ul. 3 Maja 21. To jedyny tego typu kompleks budynków zachowany w Gdańsku. Odnowione obiekty pod opieką Hevelianum zyskają nowy blask i przeznaczenie.
– Cieszymy się z pozyskania środków na renowację i odnowienie części kompleksu poszpitalnego Bożego Ciała. Jak również z zaufania, którym marszałek i podległe mu instytucje, obdarzają Gdańsk – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – W Gdańsku nie tylko wykorzystujemy środki do tego, by budować nowe. Szukając różnych źródeł finansowania, staramy się w naszym mieście ratować także historyczne obiekty, czego dowodem są otwarte w tym roku budynki po dawnej szkole przy ulicy Lastadia. To jedno z naszych zadań, jako samorządu – dodaje.
Umowę pożyczki podpisali w Hevelianum Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego oraz Sławomir Koprowski, prezes Zarządu Pomorskiego Funduszu Rozwoju. Pożyczka wynosi 25 mln zł, a całą realizację zadania oszacowano na 31 mln zł. Pozostałe 6 mln zł to wkład własny z budżetu miasta. Miasto jako inwestor sfinansuje rewaloryzację zespołu trzech budynków przy ul. 3 Maja 21 C, D i E wraz ze zmianą sposobu użytkowania oraz zagospodarowaniem terenu. Jednostką realizującą będzie Hevelianum. Wyłonienie wykonawcy i rozpoczęcie prac planowane jest w drugiej połowie 2021 roku.
Co nowego w Zespole Bożego Ciała
– To dla mnie wzruszająca chwila, bo to kolejny etap rozwoju Hevelianum. Bardzo dziękuję wszystkim zaangażowanym w tę sprawę osobom – powiedział podczas spotkania Paweł Golak, dyrektor Hevelianum. – Chcielibyśmy państwa zaprosić na początku 2024 roku do trzech odrestaurowanych obiektów, których funkcja ulegnie całkowicie zmianie. Docelowo chcielibyśmy, by cały kompleks zyskał nowy blask.
Zmiany dotyczą trzech budynków. W dawnym Domu Inspektora (ul. 3 Maja 21C) znajdą się m.in. mediateka z księgarnią, kawiarnią, sklepikiem i punktem informacji o ofercie Hevelianum. Będzie tu także przestrzeń do organizacji spotkań i wystaw czasowych. W budynku pod nr 21D znajdą się miejsca noclegowe, a w ostatnim (nr 21E) powstanie Pracownia pszczelarza, gdzie m.in. będzie można zajrzeć do wnętrza prawdziwego ula. Aranżacja zielonego otoczenia zespołu poszpitalnego pozwoli na prowadzenie warsztatów i lekcji plenerowych z zakresu ekologii. W budynkach również zastosowane będą proekologiczne rozwiązania – zasilanie dolnym źródłem ciepła, a na jednym z nich zainstalowana zostanie fotowoltaika.
Gmina stara się również pozyskać środki na rewaloryzację najstarszych budynków kompleksu – A i B, które pełnić będą funkcje wystawowe, warsztatowe i edukacyjne.
Historia Szpitala Bożego Ciała
Kompleks powstał u podnóża Góry Gradowej w XIV w. (przed 1380 r.), pierwotnie jako zakład dla trędowatych. W pierwszej połowie następnego stulecia zaczął pełnić funkcję przytułku dla osób starszych, chorych czy samotnych (w 1443 r. pojawiła się możliwość wykupienia dożywotnie miejsca w szpitalu).
Szpital Bożego Ciała dwukrotnie był palony podczas działań wojennych – w 1520 r. podczas wojny z zakonem krzyżackim czy kolejny raz, po odbudowie, w 1577 r., podczas wojny miasta z królem Stefanem Batorym. Na początku XVII w. było to już kompleks kilku, wolnostojących budynków położonych na północ od kościoła Bożego Ciała (pierwotnie szpital przylegał do świątyni). W XVIII-XIX kompleks rozbudowano w kierunku północnym. W jego skład wchodziły także powstałe w latach 1894-1896 r., duże, ceglane budynki, dziś przypisane do ul. 3 Maja 24-25, stojące w bezpośrednim sąsiedztwie wiaduktu Błędnik. Ostatnią inwestycją przed końcem II wojny światowej była budowa pojedynczego domu mieszkalnego w latach 1926-1927 (nie przetrwał do naszych czasów).
Z zachowanych do dziś budynków o konstrukcji szachulcowej w sąsiedztwie kościoła Bożego Ciała, poza najstarszym (z 1786 r.), wszystkie pochodzą z lat 1860-61 oraz 1865-66. Szpital pełnił funkcję de facto przytułku i domu opieki do końca II wojny światowej. O ile na początku XX w. liczba pensjonariuszy wynosiła nieco ponad 200, to w okresie międzywojennym wzrosła do około 400. W trakcie działań wojennych kompleks został tylko częściowo zniszczony, zdemolowane zostały przede wszystkim jego wnętrza. Po 1945 r. urządzono w obiektach mieszkania.
Część budynków dawnego szpitala stojących w ciągu ul. 3 Maja zostało rozebranych dopiero w 1962 r. związku z poszerzeniem jezdni.
Izabela Kozicka-Prus
Urząd Miejski w Gdańsku
