– Trzeba mieć dużo cierpliwości w budowaniu demokracji – tak mówił honorowy obywatel naszego miasta, pierwszy premier w wolnej Polsce, Tadeusz Mazowiecki. Ja nie mam co do tego wątpliwości – tymi słowami dzisiejszy Wiec demokracji podsumowała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Demokracji, w sobotę, 19 września o godzinie 16.00 na przedprożach Ratusza Głównego Miasta odbył się Wiec demokracji. Była to okazja do uczczenia wartości, które są dla Gdańska szczególnie bliskie – konstytucja, równość, solidarność i praworządność. Międzynarodowy Dzień Demokracji to też wspomnienie wszystkich, którzy walczą o wolność i prawa człowieka.
Podczas wiecu przemawiali: Magdalena Adamowicz, europosłanka, Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, Agnieszka Owczarczak przewodnicząca Rady Miasta Gdańska oraz przedstawiciele Młodzieżowej i Senioralnej Rady Miasta Gdańska, a także przedstawiciele mniejszości białoruskiej.
Pierwsza zabrała głos Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska.- Demokracja system tak dobrze wszystkim znany i wydawałoby się oczywisty. System z pewnością niedoskonały. Ale jeśli przestrzegać jej wartości i zasad to z pewnością najlepszy, jaki do tej pory wymyślono – mówiła. – Chciałabym dziś przypomnieć zasady demokracji. Wolność – najważniejsza i najpiękniejsza cecha demokracji. Wolność słowa, życia weług własnych wartości, wolność wyborów i Wyborów, wolność, która nie krzywdzi, ale służy rozwojowi jednostki, państwa i świata. Ta wolność nie byłaby możliwa bez równości. Równe prawa kobiet i mężczyzn, równe traktowanie wszystkich bez względu na wartości, równe szanse w sądach. Jeśli te cechy są szanowane i respektowane to możemy mówić o kolejnej – sprawiedliwości. O przestrzeganiu prawa nie tylko przez rządzonych, ale i rządzących – dodała Agnieszka Owczarczak.
Następnie przemawiał przedstawiciel kombatantów.- Jesteśmy w drugiej dziesiątce XXI wieku, a mam wrażenie jakbyśmy cofnęli się do średniowiecza – powiedział kapitan Henryk Bajdusiewicz, prezes Pomorskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów Rzeczpospolitej oraz Byłych Więźniów Politycznych. – Demokracja miała być piękna, a nastąpiło całkowite zawłaszczenie państwa przez jedna partię, uważającą się za tzw. dobrą zmianę, przewracającą wszystko do góry nogami, wprowadzony uprzednio porządek. Partia ta uznała, że otrzymała przyzwolenie suwerena i może robić co chce, nie pytając go o zgodę. Przez całe życie miałem na uwadze działania dla dobra społeczeństwa, walczyliśmy o wolność i demokrację, równe prawa, wolność wypowiedzi, szacunek i swobodę życia – dodał kapitan Bajdusiewicz.
– Demokracja nie jest nam dana raz na zawsze – słowami prezydenta Pawła Adamowicza rozpoczęła przemówienie europosłanka Magdalena Adamowicz. – O demokrację trzeba się troszczyć i ją pielęgnować, ale jak trzeba walczyć to też trzeba wyjść na ulicę, jak robią to dzisiaj nasi bracia Białorusini. Miejsce na mapie Europy nie wystarczy, żeby być Europejczykiem. Trzeba być wiernym europejskim wartościom. Sięgnę do źródeł i traktatów, aby te wartości przypomnieć. Godność człowieka jest nienaruszalna, nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu, poniżającemu traktowaniu, ani karaniu. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Zakazana jest wszelka dyskryminacja – mówiła Magdalena Adamowicz.
Podczas wiecu przemawiali także przestawiciele senioralnej i młodzieżowej Rady Miasta Gdańska. Jako pierwszy zabrał głos Aleksander Żubrys przedstawiciel Senioralnej Rady – My seniorzy, wiemy czym jest demokracja, prawa człowieka, samorządność. Umiemy odróżnić ziarna od plew. Nas nikt nie nabierze na opowieści o jedynej prawdzie – mówił. – Rada Seniorów upatruje szanse w samorządzie, bo to bardzo ważne dla demokracji. Samorząd jest najbliżej obywateli. Kiedy słyszymy o centralizacji, odebraniu uprawnień samorządom w całym kraju, ale także w Gdańsku, budzi to nasz wielki niepokój.Jakub Hamanowicz w imieniu Młodzieżowej Rady Miasta Gdańska powiedział – Widziałem transparenty z hasłami „Tolerancja dla faszyzmu jest nietolerancją dla demokracji”, cieszę się, że są ludzie w tym tłumie, którzy potrafią pokazać swój sprzeciw. To znaczy, że Gdańsk jest europejski i obywatelski. Można się z kimś nie zgadzać i ważne, aby w sposób pokojowy demonstrować swoje poglądy.
Poruszającą mowę wygłosiła Alena Dzieniszyc przedstawicielka mniejszości białoruskiej. – Wszyscy wiecie, co się dzieje na Białorusi, dyktator przegrał wybory i siłą utrzymuje władzę. Od dnia wyborów zatrzymano już ponad 10 tys. osób. Policjanci codziennie biją mężczyzn, kobiety, nastolatków, którzy codziennie wychodzą na pokojowe protesty. Kilka osób już nie żyje. Ten horror trwa już ponad 40 dni. – rozpoczęła swoje przemówienie. – Białoruś nie znalazła się w takim stanie w jeden dzień. Przez 26 lat stopniowo degradowaliśmy w kwestii praw człowieka i demokracji, rok po roku odbierano nam prawa. Prawo do posługiwania się ojczystym językiem, prawo do wolnego dziennikarstwa, prawo do niezależnego sądu. Prawo do sprawnego parlamentu i wreszcie prawo do wolności opinii i przekonań. Nie możemy wyjść na zewnątrz i podnieść dwóch palców, bo aresztują nas. Nie możemy uczestniczyć w wyborach gwarantowanych nam konstytucją, bo zostaniemy oskarżeni o próbę nielegalnego przejęcia władzy.
Na zakończenie głos zabrała prezydent Aleksandra Dulkiewicz – Demokratki i Demokraci, przedstawiciele różnych organizacji, którzy tu dziś jesteście, aktywni obywatele. Przed chwilą usłyszeliśmy o demokracji z różnych perspektyw. Chyba nikt obojętnie nie przejdzie obok słów Aleny. Podsumowując to dzisiejsze spotkanie powiem – Trzeba mieć dużo cierpliwości w budowaniu demokracji – tak mówił honorowy obywatel naszego miasta, pierwszy premier w wolnej Polsce, Tadeusz Mazowiecki. Ja nie mam co do tego wątpliwości. Międzynarodowy Dzień Demokracji, który dziś świętujemy w Gdańsku ma dopiero 13-letnią tradycję. Został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ i jak czytamy w uzasadnieniu przyświecają temu trzy cele. Po pierwsze szerzenie i umacnianie demokracji jest potrzebne. Po drugie podniesienie świadomości ludzi na temat demokracji oraz jej stanu na świecie jest niezbędne i wreszcie po trzecie oddawanie hołdu ludziom walczącym o demokrację i prawa człowieka jest naszą powinnością.
Tydzień Demokracji organizowany jest w Gdańsku od 2016 roku. W poprzednich latach był to cykl wydarzeń obejmujący spotkania, debaty, rozmowy, warsztaty i projekcje, które odbywały się zawsze w różnych miejscach na ternie miasta m.in w Teatrze Szekspirowskim, Instytucie Kultury Miejskiej czy CSW Łaźnia.
Joanna Bieganowska
Urząd Miejski w Gdańsku
