Średniowieczne mury piwnic dawnego Ratusza, odsłonięte podczas modernizacji Rynku, zostaną zasypane. Taka jest sugestia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Miasto nie zapomni jednak o dokonanym odkryciu. Obrys murów utrwalony zostanie w nawierzchni, która przykryje archeologiczne znalezisko. Pojawi się też makieta z obrazem piwnic i informacją o dokonanych odkryciach. Prace rozpoczną się jeszcze w tym roku.
Kiedy Przedsiębiorstwo Budowy Dróg S. A. rozpoczynało modernizację Rynku w 2017, nikt nie spodziewał się, że w samym jego środku archeolodzy odkryją średniowieczne mury dawnego Ratusza.
Ówczesna Wojewódzka Konserwator Zabytków uznała to odkrycie za unikatowe – cenne nie tylko z punktu widzenia prowadzonych badań naukowych nad budownictwem municyplanym w miastach średniowiecznych, ale również ważne dla dziedzictwa kulturowego miasta. Dwa lata trwało odgruzowywanie i eksplorowanie odkrytych murów, a w chwili obecnej trwa jeszcze pełna inwentaryzacja znalezisk i tworzona jest obszerna dokumentacja dotycząca reliktów archeologicznych. Prace trwały również po otwarciu odnowionego już Rynku, a mieszkańcy przyzwyczaili się do wykopu w ziemi przed Ratuszem i cierpliwie czekali na dalszy rozwój wydarzeń.
Koncepcji zagospodarowania tego obszaru było kilka. Ostatecznie Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Igor Strzok w obawie przez uszkodzeniem lub zniszczeniem Ratusza, zasugerował zasypanie wykopu i reliktów archeologicznych z wyraźnym upamiętnieniem dokonanych w tym miejscu odkryć. Obrys piwnic zostanie więc utrwalony kostką w innym kolorze w nawierzchni, która przykryje to archeologiczne znalezisko. Informacja o prowadzonych w tym miejscu pracach, ich przebiegu oraz detalach odkrytych piwnic dawnego ratusza pojawi się na makiecie lub tablicy informacyjnej, zainstalowanej przy Ratuszu.
Miasto zleciło opracowanie projektu zagospodarowania tego obszaru. W ramach opracowania projektant zobowiązał się do przedstawienia koncepcji zasłonięcia wykopalisk zgodnie z wytycznymi Konserwatora. Jak wynika z dokumentacji, w miejscu wykopu ma powstać miejski salonik bogato ozdobiony zielenią z miejscem na mobilną scenę widowiskową. W jego nawierzchni czerwoną cegłą wyznaczony zostanie układ średniowiecznych piwnic dawnego ratusza.
– Zależało nam przede wszystkim na tym, aby sposób zagospodarowania tego miejsca był spójny z estetyką Rynku. Sugestie Konserwatora o zasypaniu tego miejsca nas zaskoczyły, bo pierwotnie sugerowano nam zabezpieczenie koron odkrytych murów, wykonanie stropu nad odkrytymi piwnicami, skomunikowanie ich z podziemiami istniejącego budynku ratusza i wyeksponowanie dla zwiedzających. Teraz będziemy je zasypywać, pozostawiając na powierzchni tylko ślad w postaci obrysu murów, wykonanych z kostki. Z jednej strony to dobre rozwiązanie dla miasta, bo pozwala dokończyć przebudowę Rynku i oddać to miejsce do użytku mieszkańcom. Z drugiej strony być może pozbywamy się pewnej atrakcji, która mogłaby przyciągnąć turystów. Wyeksponowanie piwnic wymagałoby jednak bardzo dużych nakładów finansowych, na które Miasta w tej chwili nie stać, a mamy jeszcze przed sobą spory wydatek związany ze zmianą funkcji budynku Ratusza i jego odnowieniem. Ratusz posiada własne, ciekawe piwnice, które docelowo mają być udostępnione dla zwiedzających. Powinny w dostateczny sposób dać wyobrażenie tego, jak to kiedyś wyglądało. Poza tym w każdej chwili możemy do tego odkrycia archeologicznego powrócić i odsłonić fragmenty znaleziska. Przyjmujemy taką alternatywę – powiedział zastępca prezydenta miasta ds. techniczno-inwestycyjnych Tadeusz Błędzki.
Zaproponowana koncepcja przysłonięcia wykopaliska była szeroko konsultowana z zespole Komitetu Rewitalizacyjnego w środę 22 lipca br..
Członkowie po kolei omówili kwestie związane z formą ekspozycji murów średniowiecznych piwnic, przekazania informacji mieszkańcom o tym odkryciu, materiału, z którego ma być wykonany obrys oraz rodzaju roślinności, która ozdobi tę przestrzeń. Ustalono, że elementy w tylnym pasie planowanej ekspozycji, w miejscach, które nie będą stanowić barier architektonicznych, zostaną wypiętrzone do maksymalnej wysokości 40 cm.
– Taka ekspozycja murów uatrakcyjni to miejsce i nada mu dodatkowego sensu. Da lepszy obraz ich układu uruchamiając wyobraźnię przestrzenną zwiedzających – przekonywała przewodnicząca Komitetu Marta Saj.
Zarówno członkowie Komitetu, jak i przedstawiciele władz miasta poparli ten pomysł, uznając że dzięki temu mury piwnic będą bardziej widoczne, przez co będą budzić większą ciekawość odwiedzających starogardzki Rynek .
Uczestnicy środowego spotkania zgodni byli też w kwestii sposobu przekazania mieszkańcom i turystom informacji o tym, co w latach 2016 – 2019 zostało w tym miejscu odkryte. Jednomyślnie zagłosowali by była to makieta, przedstawiająca w przestrzenny sposób układ piwnic i obraz tego, jak mógł wyglądać średniowieczny Ratusz. Co więcej, członkowie zasugerowali, aby w przyszłości w tym miejscu lub w Ratuszu pojawiła się makieta obrazująca układ średniowiecznej zabudowy całego Rynku. Pomysł spotkał się z poparciem wiceprezydenta Tadeusza Błędzkiego.
Podczas spotkania ustalono, że wypiętrzenia wykonane zostaną z cegły w kolorze zbliżonym do naturalnego koloru Ratusza, a rośliny, które ozdobią teren, będą wieloletnie, z gatunku płożących i opływowych, tak aby nie przesłaniały ekspozycji murów.
Projektant ma czas do końca lipca na wprowadzenie zgłoszonych przez Komitet Rewitalizacji poprawek. W sierpniu gotowa dokumentacja trafi do uzgodnień do Pomorskiego Konserwatora Zabytków. Jesienią Miasto planuje rozpocząć inwestycję i zasypać wykop. Ostateczny kształt planowanego saloniku pojawi się na Rynku w przyszłym roku.
fot. Magdalena Dalecka
