Millennium Docs Against Gravity – największy polski festiwal filmowy – po raz ósmy odbędzie się w Gdyńskim Centrum Filmowym. Trójmiejska edycja imprezy rozpocznie się 12 maja i potrwa do 21 maja. W programie zobaczymy polskie premiery i ponad 80 filmów dokumentalnych z całego świata. O Nagrodę Prezydenta Miasta Gdyni powalczy 12 tytułów. Niezapomnianym filmowym podróżom będą towarzyszyły spotkania z twórcami i bohaterami oraz debaty wokół ważnych tematów zaprezentowanych na ekranie. Dzisiaj ruszyła sprzedaż biletów.
Organizatorzy Millennium Docs Against Gravity po raz kolejny zapraszają do filmowej podróży dookoła świata i w głąb siebie samych. Premierowo zobaczymy ponad 80 filmów, z których wszystkie wyzwalają to, co najważniejsze w kinie, a także w prawdziwym życiu: emocje. Poznamy nazwiska, które uchodzą za legendarne oraz twórców, którzy zmienili oblicze kina dokumentalnego – od Wernera Herzoga, przez Erika Gandiniego, po trzykrotnie nominowaną do Oscara® (nagrodę zdobyła w 2015 roku za film „Citizenfour”) Laurę Poitras.
– Millennium Docs Against Gravity to jedyny festiwal filmowy w Europie, który odbywa się jednocześnie w ośmiu różnych miastach, w tym również w Gdyni. Działamy against gravity, czyli nawet w mało sprzyjających okolicznościach brniemy do przodu, często pod prąd – wciąż wierzymy, że kino ma moc sprawczą. Wierzymy, że każdy widz, który po obejrzeniu festiwalowego filmu postanowi zmienić coś w swoim otoczeniu na lepsze, to bezcenna wartość. Daje nam to ogromne poczucie satysfakcji, sensu i wiarę w to, że każda kolejna edycja festiwalu zmienia nasze realia. Podchodzimy niezmiernie poważnie do upowszechniania kultury filmowej, także wśród osób mających do niej utrudniony dostęp. Na skalę niespotykaną wśród festiwali współpracujemy z około 30 organizacjami pozarządowymi. Wśród nich znajdują się między innymi WWF Polska, Amnesty International czy Fundacja Kultury bez Barier. Od lat zajmujemy się też intensywnie edukacją – informuje Przemysław Rydzewski, koordynator Millennium Docs Against Gravity Gdynia.
„Nie bądź obojętny_a”
Hasło tegorocznej edycji MDAG brzmi „Nie bądź obojętny_a” i odwołuje się do słynnych słów Mariana Turskiego, które stały się także hasłem obchodów 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Ta myśl koresponduje z misją Millennium Docs Against Gravity oraz prezentowanym na festiwalu od lat programem filmowym. To wyraz wartości, które towarzyszą festiwalowi od początku istnienia – uważności i wrażliwości (także tej językowej) na otaczających nas ludzi.
– Po dwóch latach pandemii, w drugim roku rosyjskiej agresji na Ukrainę, Millennium Docs Against Gravity jest silny programowo i organizacyjnie, jak nigdy dotąd. W tym niezwykle ważnym roku dla Polski festiwal zamierza znów stworzyć filmową strefę dla namysłu nad kondycją świata. Tym dalekim i tym bliskim, często tym po drugiej stronie ulicy. Film dokumentalny pomaga dziś zdefiniować na nowo przeszłość i opisać przyszłość, jak żaden inny gatunek filmowy. Unikalna formuła naszego festiwalu, odbywającego się jednocześnie w wielu miastach, oparta na współpracy z instytucjami kultury samorządów terytorialnych, zdała egzamin i jest twórczo uzupełniana – mówi dyrektor festiwalu Artur Liebhart.
Nowe sekcje tematyczne
„Siła siostrzeństwa” to opowieści o solidarności, tworzeniu bezpiecznych przestrzeni, szukaniu swojej drogi oraz wspólnym działaniu wobec przemocy i nierówności, które podejmują kobiety na całym świecie. „Se_x Work” to sekcja poświęcona pornografii i pracy seksualnej, „We’re Here, We’re Queer” odpowiada na pytanie, jak żyje się osobom LGBTQ+ w różnych stronach świata. Z kolei „Siła słowa” to spojrzenie na twórczość największych postaci świata literatury, takich jak Annie Ernaux czy Stanisław Lem. W sekcji „What the Doc?!” zaprezentowane zostaną niecodzienne historie, które potrafią wprawić w zdumienie, rozbawić, ale też przerazić.
Powraca też sekcja „Cinéma, Mon Amour” opowiadająca o najważniejszych reżyserach współczesnego kina oraz odpowiedzialności dokumentalistów za bohaterów.
Konkurs o Nagrodę Prezydenta Miasta Gdyni, Etnomatograf i nowość All About Freedom
Nagrodę Prezydenta Miasta Gdyni w wysokości 15 000 złotych dla najlepszego filmu w Konkursie Głównym przyznają gdyńscy jurorzy: rysowniczka i ilustratorka Magda Danaj, reżyser filmowy Karol Starnawski oraz Stefan Wesołowski, kompozytor i skrzypek. Warto dodać, że MDAG po raz kolejny zachowuje balans między twórcami, co jest ważną częścią walki o równość w świecie kina – filmy w Konkursie Głównym wyreżyserowało osiem kobiet i ośmiu mężczyzn.
Nagrodę Etnomatograf po raz trzeci przyzna Oddział Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku dla najlepszego filmu o tematyce etnograficznej i antropologicznej. Nagrodę otrzyma reżyserka lub reżyser, który w najczulszy sposób ukaże na ekranie autentyczne oblicze człowieka.
W tym roku w Gdyni po raz pierwszy wręczona zostanie nagroda All About Freedom przyznawana przez Europejskie Centrum Solidarności. Zdobędzie ją film, który najtrafniej odnosi się do aktualnych wyzwań, przed którymi stoi człowiek i przyczynia się do szerokiego zrozumienia wartości solidarności.
Widzowie będą mogli wskazać swój ulubiony film spośród 11 tytułów przedstawiających rozmaite zjawiska popkulturowe w ramach konkursu o Nagrodę Wyborcza.pl Big Screen Doc.
Pokazy, goście, spotkania i debaty
Po filmie otwarcia gdyńskiej edycji, którym jest „Vika!”, z publicznością spotka się nie tylko reżyserka Agnieszka Zwiefka, ale również sama bohaterka.
W kolejnych dniach GCF odwiedzą polscy twórcy i bohaterowie filmów: Jakub Piątek, reżyser już uznanego w świecie „Pianoforte”, Piotr Pawlus i Tomasz Wolski, reżyserzy filmu „W Ukrainie”, Marcin Sierakowski, operator kolejnego filmu poświęconego Ukrainie „Skąd dokąd” czy Agnieszka Borzym, reżyserka „Dziewczyńskich historii”.
Szczególnie ważna będzie premiera filmu „Leon” i spotkanie z bohaterem Leonem Dziemaszkiewiczem oraz twórcami: Wojciechem Gostomczykiem i Marcinem Sauterem. A także rozmowa z Bartoszem Paduchem, reżyserem filmu „Fantastyczny Matt Parey” opowiadającego o fenomenie Macieja Parowskiego.
W programie także wizyty gości zagranicznych i twórców filmów z konkursu głównego: „Pod niebem Damaszku” – spotkanie z reżyserką Hebą Khaled i reżyserem Talalem Derki oraz „Świat po pracy” – Gdynię odwiedzi Erik Gandini, jeden z obecnie najbardziej uznanych twórców kina dokumentalnego na świecie i autor „Szwedzkiej teorii miłości”.
– W tym jubileuszowym roku festiwalu, który podobnie jak GCF, obchodzi w Gdyni swoje ósme urodziny, nie mogło zabraknąć bogatego programu wydarzeń towarzyszących pokazom. Dzięki kolejnej współpracy z Samorządem Województwa Pomorskiego, zgodnie z hasłem tegorocznej edycji, będziemy debatować o nie byciu obojętnym, czyli o tym, jak mieszkanki i mieszkańcy naszego regionu pomagali i wciąż pomagają osobom z Ukrainy. Jak co roku zapraszamy na ważną i praktyczną debatę w partnerstwie z Uniwersytetem WSB Merito Gdynia (wcześniej Wyższa Szkoła Bankowa) „Czy powinniśmy obawiać się śladów w Internecie, które codziennie pozostawiamy?”. Wreszcie, po jednym z najważniejszych filmów tegorocznej edycji, „Siostrzeństwie świętej sauny”, o współczesnym siostrzeństwie właśnie, porozmawiają rysowniczki Marta Frej i Magda Danaj oraz psycholożka Paulina Pawlicka. Będziemy mówić o wielorybach i oceanach z Akwarium Gdyńskim, ludach Grenlandii, dzięki Oddziałowi Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku i cenie niezależności mediów, dzięki współpracy z Europejskim Centrum Solidarności. Program ważny i wierzę, że inspirujący w tych trudnych czasach – mówi Przemysław Rydzewski.
Co jeszcze w programie? W ramach Nocy muzeów odbędzie się nocny pokaz filmu „Białe jaja na ścianach”. Po projekcjach o Wernerze Herzogu opowie profesorka Małgorzata Jakubowska, a o Davidzie Lynchu – profesor Mirosław Przylipiak.
„W sercu mieć dobro, a w głowie – trochę dzikiego porno”, czyli o pornograficznej rewolucji odbędzie się rozmowa z Ewą Stusińską, autorką książki „Miła robótka. Polskie świerszczyki, harlekiny i porno z satelity”.
Po filmie „Części intymne” spotkamy się z aktorką Katarzyną Figurą i poznamy „Intymność według Katarzyny Figury”. Z kolei o wartości życia z psami dowiemy się dzięki Kamili Dembek ze Szczęśliwego Końca Smyczy po filmie „Nasi ulubieńcy”.
Festiwal zakończy performance antywojenny Ewy Rakus i jej grupy aktorskiej, który odbędzie się przed filmem „Nie znikniemy” w reżyserii bohaterki tegorocznego plakatu – Alisy Kovalenko.
Co ważnego zobaczymy na festiwalu?
W tym roku wszyscy jesteśmy myślami z Ukraińcami i Ukrainkami cierpiącymi z powodu rosyjskiej napaści, dlatego w programie znalazły się filmy przedstawiające różne oblicza inwazji.
„Skąd dokąd” („In the Rearview”) Maćka Hameli opowiada o początku rosyjskiej agresji z 2022 roku. Ludzie zawieszeni w czasie i przestrzeni decydują się na porzucenie tego, co mają najcenniejszego i wsiadają bez zastanowienia do zakurzonego vana na obcych rejestracjach, który należy do reżysera. Samochód przemierza tysiące kilometrów, pełniąc rozmaite funkcje: poczekalni, szpitala, schronu, a przede wszystkim przestrzeni do zwierzeń i wyznań.
Skali zniszczeń, które niesie ze sobą wojna oraz próbie powrotu do normalności na wyzwolonych obszarach przyglądają się z kolei Piotr Pawlus i Tomasz Wolski w filmie „W Ukrainie”.
W obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę zupełnie nowego wymiaru nabiera film Alisy Kovalenko„Nie znikniemy” („We Will Not Fade Away”). Wracamy w nim do 2019 roku. Obserwujemy piątkę wchodzących w dorosłość nastolatków, którzy zaczynają poważnie myśleć o swojej przyszłości. Kovalenko nie tworzy filmu o dramacie wojny, ale pełną nadziei i piękna opowieść o dojrzewaniu.
Na festiwalu nie zabraknie też filmów wybitnych twórców oraz hitów największych światowych festiwali.
Legendarny Werner Herzog powraca z filmem „Scena myśli” („Theatre of Thought”), w którym bada jedyne miejsce na Ziemi, do którego jeszcze nie dotarł – ludzki mózg. Równocześnie stawiając pytanie o rolę neurobiologii we współczesnym świecie.
Z kolei Laura Poitras („Citizenfour”) po raz pierwszy zaprezentuje polskiej publiczności film „Całe to piękno i krew” („All the Beauty and the Bloodshed”), który zdobył główną nagrodę na festiwalu w Wenecji oraz nominację do Oscara®.
To opowieść o Nan Goldin – fotografce, które zyskała sławę, dokumentując życie osób LGBT+ w Stanach Zjednoczonych i epidemię AIDS w latach 80. i 90., a obecnie walczy z koncernem farmaceutycznym odpowiedzialnym za kryzys opioidowy.
Z kolei Anna Hints, uhonorowana nagrodą reżyserską w Sundance, zabierze publiczność do estońskiej sauny w filmie „Siostrzeństwo świętej sauny” („Smoke Sauna Sisterhood”). To miejsce, w którym kobiety mogą podzielić się swoimi najbardziej intymnymi historiami oraz przeżyciami.
W programie znalazł się także wielki zwycięzca festiwalu IDFA film – „Apolonia, Apolonia” Lei Glob. To intymny portret malarki Apolonii Sokol, która walczyła o zaistnienie w świecie sztuki.
Mistrz kina dokumentalnego Nikolaus Geyrhalter w „Nie na miejscu” („Matter Out of Place”) opowiada o tym, jak radzimy sobie z nadprodukcją śmieci, w sugestywnych obrazach pokazując globalną skalę problemu.
W tym roku na festiwalu nie zabraknie także interesujących polskich filmów, z których większość znalazła się w Konkursie Polskim.
W filmie „Vika!” Agnieszka Zwiefka pokazuje najstarszą polską DJ-kę, jej niezwykłą energię oraz zmagania z powoli coraz słabszym ciałem. Jakub Piątek zaprezentuje swój najnowszy film „Pianoforte”, którego światowa premiera odbyła się w Sundance. To trzymająca w napięciu niczym rasowy thriller opowieść o uczestnikach Konkursu Chopinowskiego.
Kuba Mikurda, dwukrotny zdobywca podczas MDAG Nosa Chopina, tym razem zaprezentuje publiczności świeże spojrzenie na „Solaris” Stanisława Lema w filmie „Solaris Mon Amour”.
20. Millennium Docs Against Gravity będzie fascynującą podróżą nie tylko dookoła świata, ale także przez wiele ważnych tematów – od ekologii, przez politykę, psychologię, prawa człowieka, sztukę (także tę awangardową), po popkulturę oraz relacje rodzinne.
Trwa sprzedaż biletów
Bilety na festiwalowe pokazy kosztują od 19 do 25 zł. Pojedynczy w cenie 25 zł możemy kupić online na stronach: www.mdag.pl (zakładka Gdynia) oraz www.gcf.org.pl. Można je również nabyć stacjonarnie w kasie Kina Studyjnego GCF-u.
Przy zakupie minimum 5 biletów cena jednego wynosi 21 zł. Jeśli weźmiemy minimum 10 – spada do 19 zł. Sprzedaż pakietów 10+, 5+ prowadzi wyłącznie kasa Kina Studyjnego GCF-u .
Na seanse festiwalowe nie można robić rezerwacji online. Wstęp na spotkania z autorami jest bezpłatny.
Szczegółowy program projekcji i wydarzeń towarzyszących dostępny jest na stronach: mdag.pl (w zakładce Gdynia), na Facebooku oraz gcf.org.pl.
Magdalena Śliżewska
UM Gdynia
