Polski kandydat do Oscara, pokazy premierowe i przedpremierowe, najnowsze fabuły i dokumenty nagradzane na festiwalach całego świata. Goście specjalni – Volker Schlöndorff oraz ojcowie, którzy stracili dzieci w konflikcie izraelsko-palestyńskim. Seanse dla uczniów i rodzin z dziećmi, spotkania z twórczyniami i twórcami, śniadanie z jury, interwencje muzyczne i joga w ogrodzie zimowym ECS – to tylko niektóre pozycje programu rozpoczynającego się 12 października ALL ABOUT FREEDOM FESTIVAL.
ALL ABOUT FREEDOM FESTIVAL, najstarszy projekt ECS, kończy właśnie 18 lat. Choć pierwsza edycja odbyła się w listopadzie 2007 roku, jego idea jest niezmienna: prezentacja różnorodnych form artystycznych, w szczególności filmów, których tematem jest wolność – wartość bardzo mocno zakorzeniona w Gdańsku – z całą mnogością perspektyw
i kontekstów.
– Festiwal przez osiem lat błąkał się po Gdańsku, ale od 10 lat ma swój dom – mówi Patrycja Medowska, zastępczyni dyrektora ECS, która od 17 lat współprzygotowuje festiwal. – Jubilat jest już pełnoletni i wie, co robi. Jest stabilny, dobrze się czuje u siebie, ma przyjaciół, o których się troszczy, jest refleksyjny, uważnie przygląda się rzeczywistości i potrafi na nią elastycznie reagować. Ale nie jest nudziarzem, stać go na drobne szaleństwa, na które zaprasza nowych znajomych. Nie organizował jeszcze koncertu techno, ale właściwie… dlaczego nie?
Przed nami 8 dni z wydarzeniami artystycznymi, rozmowami, z czołówką współczesnego, światowego kina i jedną retrospektywą.
WEDŁUG SCHLÖNDORFFA
Według… to sekcja specjalna All About Freedom Festival. ECS zaprasza do Gdańska tych wybitnych artystów, których twórczość związana jest z miastem lub z wartościami kojarzonymi z Gdańskiem – wolnością, solidarnością, demokracją, prawami człowieka.
Dlaczego Schlöndorff? Powodów jest kilka. Po pierwsze gdańska trylogia – „Blaszany bębenek” według Güntera Grassa, „Strajk. Bohaterka z Gdańska” i „Król Olch” – opowieść o nazistowskim szaleństwie kręcona m.in. w Malborku i Szymbarku. Po drugie wybitna umiejętność reżysera przekładania języka literatury na język filmu. I niezwykła wnikliwość w pokazywaniu człowieka uwikłanego w mechanizmy historii, z jego egzystencjalnymi dylematami i dramatami. Po trzecie uniwersalność i aktualność treści dzieł artysty.
Podczas cyklu zaprezentowany zostanie m.in. „Blaszany bębenek” (1979), nagrodzony Oscarem oraz Złotą Palmą w Cannes, ex aequo z „Czasem Apokalipsy” F.F. Coppoli. Powieść Grassa o tym samym tytule, która stała się kanwą opowieści traktującej o początkach nazizmu, uchodziła za niemożliwą do przełożenia na język filmu ze względu na niezliczone detale i zmienny styl narracji. Intrygujące są tu obrazy przedwojennego, wielonarodowego Gdańska – Kaszubi, Żydzi, Polacy, Niemcy – mieszanka kultur, rosnące napięcie między nimi, wrogość…
– Czy temat wielo- i międzykulturowości, niechęci wobec innych nacji, autorytaryzmów nie jest dziś nad wyraz aktualny? – pyta Patrycja Medowska.
Na Uniwersytecie Gdańskim zaprezentowane zostaną „Niepokoje wychowanka Törlessa” (1966), ekranizacja powieści Roberta Musila, która bywa interpretowana jako profetyczny opis narodzin wszelkich dyktatur. To opowieść o powstawaniu w psychice młodych ludzi przekonania o słuszności ustroju autorytarnego.
W nowej przestrzeni filmowej Gdańska, w kinie Spektrum w klubie Kot publiczność będzie mogła obejrzeć „Opowieść podręcznej” (1990) według Margaret Atwood – studium psychologiczne młodej kobiety postawionej w ekstremalnej sytuacji życiowej.
– Feministyczna w wymowie powieść Atwood, choć w stylistyce science fiction, odnosi się do wyzwań współczesności, do prób ograniczania procesów emancypacyjnych w USA. Porównajmy je z ograniczeniami prawa do samostanowienia kobiet w Polsce w roku 2024 – zachęca Medowska.
Volker Schlöndorff spotka się z publicznością festiwalu dwukrotnie – po projekcjach „Blaszanego bębenka” i „Niepokojach wychowanka Törlessa”. Jak wygląda świat według Schlöndorffa? Opowie o tym sam artysta.
DWÓCH OJCÓW, PALESTYŃCZYK I IZRAELCZYK
DWIE CÓRKI, OBIE MARTWE
Izraelczyk Rami Elhanan i Palestyńczyk Bassam Aramin – obaj stracili dzieci w konflikcie izraelsko-palestyńskim. 14-letniej córce Ramiego, Smadar, życie odebrali w centrum Jerozolimy palestyńscy zamachowcy-samobójcy. 10-letnia córka Bassama, Abir, poniosła śmierć przed szkołą z ręki izraelskiego strażnika granicznego. Obaj ojcowie mieliby powód, aby nienawidzić swoich wrogów, być może też siebie wzajemnie. A oni, zjednoczeni w obliczu straty, od lat niosą świadectwo pokoju. Nawet jeśli ten wydaje się odległy i nieosiągalny.
Rami Elhanan i Bassam Aramin należą do Parents Circle – Families Forum (PCFF), organizacji rodziców, którzy stracili dzieci w konflikcie izraelsko-palestyńskim. Ta promuje pojednanie między narodami jako warunek wstępny osiągnięcia trwałego pokoju. Edukuje, organizuje spotkania publiczne i rozpowszechnia w mediach idee dialogu, tolerancji, pojednania i pokoju. PCFF zrzesza ponad 700 rodzin izraelskich i palestyńskich.
Rozmowę na otwarcie AAFF poprowadzi filozofka dr Katarzyna Kasia. Po niej dokument „Nie chcemy innej ziemi” (reż. Basel Adra, Hamdan Ballal, Yuval Abraham, Rachel Szor) o mieszkańcach palestyńskich osad Masafer Yatta na Zachodnim Brzegu Jordanu, którzy od dekady toczą batalię o zachowanie swoich domostw.
FILMY, TWÓRCZYNIE I TWÓRCY
– Każdy film na AAFF jest ważny. Łączy je pewna wspólna cecha: ich bohaterowie mają świadomość wielkiej zmiany. Tej, która już wpłynęła na ich życie lub tej, która właśnie nadchodzi. Filmy skłaniają do zadania sobie pytania: Co ja zrobiłabym/zrobiłbym w takiej sytuacji? Niektóre z nich wręcz wzywają do działania, do współtworzenia pozytywnej zmiany – kurator programu filmowego AAFF Artur Liebhart zdradza klucz do wyboru tytułów.
– Tak jest ten festiwal pomyślany, aby budził świadomość i wzmacniał zaangażowanie obywatelek i obywateli w życie społeczne. Film jest tym językiem, którym rozmawiamy z naszą publicznością – o świecie, o wartościach, o kryzysach i sposobach, w jakich możemy z nich wyjść, o wyzwaniach i rozwiązaniach, o nas – mówi Iwona Katarzyńska-Czaplewska, od wielu lat współtworząca festiwal. – Cieszy, że coraz więcej twórczyń i twórców chce pokazywać swoje nowe produkcje właśnie w ECS i tu rozmawiać z gdańską publicznością.
Na festiwal przyjadą Krzysztof Skonieczny z filmem „Wrooklyn Zoo” o generacji Z, Lidia Duda z filmem „Las” o granicy polsko-białoruskiej, Dyba Lach z dokumentem „Przynoszę Ci dzikość” o odchodzącym świecie dzikiej natury, twórcy i bohaterowie filmu „Rave” – Łukasz Ronduna, Dawid Nickel, Maria Smolarz i Marcelo Zamenhoff, Connie Field z filmem „Democracy Noir” o demokracji, a właściwie o upadku demokracji na Węgrzech oraz scenarzystka i montażysta polskiego kandydata do Oskara, filmu „Pod wulkanem” – Marta Konarzewska i Alan Zejer. „Pod wulkanem” to zupełnie inna opowieść o wojnie w Ukrainie – jej bohaterowie dowiadują się o niej podczas wakacji na Teneryfie. Co się z nimi dzieje? O tym jest właśnie ten film. Warto dodać, że filmowi „Rave” o historii kultury techno z lat 90. XX wieku, pokazanej z perspektywy dwójki młodych rejwerów z pokolenia Z i jednego z pionierów techno w naszym kraju, towarzyszą audiodeskrypcja i napisy dla niesłyszących, a rozmowa z twórcami i bohaterami filmu będzie tłumaczona na PJM (polski język migowy). Po rozmowie – RAVE MINI DJ-SET z Marią Smolarz i Marcelo Zammenhoffem.
K jak konkurs
Festiwalowe jury, w składzie Magdalena Kicińska, Katarzyna Warzecha i Marcin Borchardt, wyróżni film, który najtrafniej odnosi się do wyzwań współczesności i przyczynia się do promocji idei solidarności. W konkursowe szranki stanie sześć tytułów, oznaczonych w programie literą K:
- „Nie chcemy innej ziemi”, reż. Basel Adra, Hamdan Ballal, Yuval Abraham, Rachel Szor – o batalii mieszkańców palestyńskich osad na Zachodnim Brzegu Jordanu
o zachowanie swoich domostw - „Wszystkie odcienie światła”, reż. Payal Kapadia – o siostrzanej relacji dwóch pielęgniarek mieszkających razem w zatłoczonym Mumbaju
- „Las”, reż. Lidia Duda – o lesie, który się zmienia z oswojonego i niebudzącego lęku
w miejsce ucieczki i śmierci uchodźców zza granicy z Białorusią - „Milczenie Julie”, reż. Leonardo Van Dijl – o przemocy, dominacji i kontroli w świecie sportu
- „Democracy Noir”, reż. Connie Field – o utracie demokratycznych praw konstytucyjnych na Węgrzech
- „Pod wulkanem”, reż. Damian Kocur – o wojnie w Ukrainie widzianej z oddali, co nie znaczy, że mniej dramatycznie
Nagrodę w wysokości 30 tys. zł tradycyjnie ufundowała prezydent Gdańska. Laureata poznamy w ostatni festiwalowy wieczór, 19 października.
Swoją nagrodę przyzna również publiczność, głosując za pomocą kuponu konkursowego lub formularza online na stronie aaff.pl. Zwycięski tytuł poznamy 24 października, a wśród uczestników konkursu zostaną rozlosowane nagrody.
DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Projekt AAFF Kids towarzyszy festiwalowi już od kilku lat. W tym roku dołącza nowa sekcja – AAFF Teens, dla nastolatków i nastolatek.
– Program obejmuje starannie wyselekcjonowane produkcje filmowe dotyczące rzeczywistości, często niezrozumiałej dla młodego odbiorcy, rozwijające empatię, poszerzające horyzonty i angażujące młodych widzów w refleksję nad wartościami społecznymi – uzasadnia wybór Daria Michna, edukatorka ECS, odpowiedzialna za program Kids i Teens. – Wiemy, że młodzi są odbiorcami różnych treści, które znajdują w Internecie. Chcemy im trochę pomóc w rozumieniu tego, co dzieje się wokół nich, a także w rozwijaniu umiejętności krytycznego myślenia oraz komunikacji w grupie, co z pewnością pozytywnie wpłynie na ich rozwój społeczny.
Zapraszamy uczennice i uczniów – dzieci i młodzież – oraz rodziców i opiekunów z dziećmi na filmy i warsztaty po filmach.
DOM
Motywem przewodnim osiemnastej edycji festiwalu jest dom. Dlaczego dom? Znaczenie tego właśnie członu wyrazu FREEDOM wskazał młody twórca Jan Kowalski, zwycięzca konkursu na identyfikację graficzną festiwalu – słowo free umieścił na górze, a dom poniżej.
– Ta interpretacja bardzo trafnie odnosi się do treści filmów tegorocznej edycji – tłumaczą koordynatorki festiwalu Marta Szymańska i Magdalena Fryze-Seroka. – Zaprezentujemy filmy, w których dom pokazany jest w różnorodny sposób – dom w sensie dosłownym, dom-ojczyzna, dom-planeta… Domem dla festiwalu jest ECS. Przestrzeń ogrodu zimowego też udomowiamy – wśród roślinności znajdą się wygodne miejsca do siedzenia sprzyjające rozmowie i… do leżenia. To przestrzeń wytchnienia, relaksu, kontemplacji, ale też refleksji i zabawy.
Co w ogrodzie?
- ROZMOWY PO FILMACH | Fundacja Widzialne
- ŚNIADANIE Z JURY
- WIZUALNY LIVE-ACT | Jan Kowalski
- RAVE MINI DJ-SET | Maria Smolarz, Marcelo Zammenhoff
- TANECZNY DJ-SET | The Very Polish Cut Outs
- JOGA I Magdalena Szwabowicz
- STREFY RELAKSU
- ŚRODOWISKO DŹWIĘKOWE | Konstanty Kostka
pełny program AAFF z opisami filmów | aaff.pl | ecs.gda.pl
słowo Artura Liebharta, kuratora festiwalu AAFF | Wolność pod wulkanem
BILETY
- BILET NA SEANS | tylko 18 zł | online i w kasach ECS
- KARNETY NA SEANSE | 5 filmów: 80 zł, wszystkie filmy: 160 zł | w kasach ECS
- AAFF KIDS I AAFF TEENS | 10 zł | online i w kasach ECS
SPRZEDAŻ BILETÓW
/ kasy ECS | czynne w godz. 10–16 (poza wtorkiem) w dni powszednie | w godz. 10–17
w soboty i niedziele oraz bezpośrednio przed seansami
/ online | bilety.ecs.gda.pl
CENTRUM FESTIWALOWE
/ Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk, pl. Solidarności 1
/ biuro festiwalowe | ogród zimowy, parter
Magdalena Brzeska
Europejskie Centrum Solidarności
